بذگئن زاثعار جازؤشئ مذحتار اؤةزوأتئث تؤعان كذنئ

م.اؤةزوأ 28- قئركذيةكتة بذرئنعئ سةمةي ؤةزئ، شئثعئس بولئسئنداعئ قاسقابذلاق دةگةن جةردة تؤئپ، بالالئق شاعئ كوشپةندئ اؤئلدا ءوتتئ. بولاشاق جازؤشئ ذلئ اباي ءوز شئعارمالارئندا سونشا تةرةث ءارئ جانجاقتئ سؤرةتتةگةن سول كةزدةگئ قازاق قوعامئنئث سيپاتئ مول، قايشئلئققا تولئ ءومئر تذرمئسئن كوزئمةن كوردئ. سةمةي قالاسئندا مةدرةسةدة، ونان سوث بةس كلاستئق ورئس مةكتةبئندة، ال 1915-1919 ج ج. مذعالئمدةر سةمينارياسئندا ءبئلئم العان.
1917- جئلئ سةميناريادا وقئپ جذرگةن كةزئندة حالئق اثئزئ بويئنشا «ةثلئك-كةبةك» پةساسئن جازادئ. بذل قازاق ذلتتئق دراماسئنئث قارلئعاشئ ةدئ. وسئ پةساسئ مةن 1921- جئلئ جازئلعان «قورعانسئزدئث كذنئ» اتتئ العاشقئ اثگئمةسئ ارقئلئ ءوزئنئث جازؤشئلئق ةرةكشة دارئنئن ايقئن تانئتتئ. سول جئلداردا سةمةيدة، ورئنبوردا ءار ءتذرلئ قئزمةت ئستةي ءجذرئپ، الاش پارتياسئنئث كوسةمدةرئ ءاليحان بوكةيحانوأ، احمةت بايتذرسئنوأ، مئرجاقئپ دؤلاتوأ، باسقا دا بةلگئلئ ادةبيةت، مادةنيةت قايراتكةرلةرئمةن جاقئنداسادئ. «اباي» جؤرنالئن شئعارؤعا اتسالئسادئ. «ويان، قازاق» دةپ ذران تاستاعان قوزعالئس، ولاردئث دةموكراتيالئق يدةيالارئ اؤةزوأتئث ومئرلئك ماقسات نئساناسئن بةلگئلةؤئنة تئرةك بولدئ. الاشوردا قايراتكةرلةرئ وكئمةت ورئندارئنان، رةسمي ساياساتتان ئعئستئرئلا باستاعان سوث، 1923- جئلدان باستاپ كوركةم ادةبيةت سالاسئنا بار كذش قؤاتئن جذمساپ، ءونئمدئ ةثبةك ةتؤگة كئرئسةدئ. 1923-1926 ج ج. «وقئعان ازامات»، «قئر سؤرةتتةرئ»، «ذيلةنؤ»، «ةسكئلئك كولةثكةسئندة»، «كئنامشئل بويجةتكةن»، «قارالئ سذلؤ» اثگئمةسئن جازادئ.
1923-1928 ج ج. لةنينگراد ؤنيأةرسيتةتئندة وقئپ، ءتئل مةن ادةبيةت فاكؤلتةتئن بئتئرةدئ. ودان كةيئن تاشكةنتتة ورتا ازيا مةملةكةتتئك ؤنيأةرسيتةتئنئث اسپيرانتؤراسئندا شئعئس فولكلورئ بويئنشا مامانداندئ. لةنينگرادتا (قازئرگئ سانكت-پةتةربور) وقئعان سوثعئ جئلئندا ةكئ تاماشا پوأةست جازعان: «قاراش- قاراش» پةن «كوكسةرةك».
ساياسي قئزمةتتةن باس تارتئپ، ءبئرئثعاي زةرتتةؤگة ويئسقان كةزدة، ول ادةبيةتشئگة دة سول ساياساتتئث شئرماؤئنان شئعؤ قيئن ةكةنئن ذعا ءبئلدئ. ونداعان جئلدار بويئ وعان ذلتشئلدئق، بايشئلدئق يدةيالاردئ جاقتاؤشئ دةگةن كئنا تاعئلئپ كةلدئ. قؤدالاؤ كورئپ، 1930-1932 ج ج. قاماؤدا بولدئ، تذتقئننان قذتئلؤ ماقساتئمةن اشئق حات جازدئ.
اؤةزوأتئث تاريحي تاقئرئپقا بارؤئنئث تامئرئ تةرةثدة جاتئر. تذثعئش كوركةم تؤئندئسئ «ةثلئك كةبةك»، ونان كةيئن «حان كةنة» مةن «قيلئ زامان»، «ايمان شولپان»، «قاراقئپشاق قوبئلاندئ» درامالارئ دا وسئنئ اثعارتادئ. بذلاردئث كةيبئرةؤئ ةل اراسئندا كةث تاراعان، بذرئننان بةلگئلئ سيؤجةتكة قذرئلسا، «حان كةنة»، «قيلئ زامان» تاريحتا بولعان ناقتئلئ وقيعالاردئ ارقاؤ ةتكةن.
اؤةزوأ 20 - جئلداردئث وزئندة پروزا مةن دراماتؤرگيادا كةلةلئ تؤئندئلار بةرئپ، قازاق ادةبيةتئنئث كلاسسيگئنة اينالدئ. وتئزئنشئ جئلدارئ ءبئر توپ اثگئمة («قاسةننئث قذبئلئستارئ»، «ئزدةر»، «شاتقالاث»، «قذم مةن اسقار»، «بذركئتشئ»)، پةسالار («ايمان-شولپان»، «تاس تذلةك»، «شةكارادا»، «تذنگئ سارئن») جازادئ.
30- جئلداردا اباي مذراسئنا ءار قيلئ باعا بةرئلئپ، ونان كةيئن دة قئم - قيعاش پئكئرلةر ايتئلئپ جذرگةندة، ابايدئ تةرةثدةپ، كةثئنةن تانؤدئ وزئنة ومئرلئك ماقسات ةتؤ ول كةزدة بئلئكتئلئك، دانالئق قانا ةمةس، ذلكةن ةرلئك تة بولعانئ حاق.
كةسةك، كةث تئنئستئ، سان ميلليون وقئرمانداردئث جذرةگئنة جول تاباتئن كوركةم شئعارما ارقئلئ ابايدئ الةمگة ايگئلةؤ ءذشئن اؤةزوأ قانداي قاجةت بولسا، اؤةزوأتئث دذنية ءجذزئ مادةنيةتئنئث بيئگئنة كوتةرئلؤئنة اباي مذراسئ، ابايدئث ونةرپازدئق، ويشئلدئق داستذرئندةي ذلكةن تئرةك سونداي قاجةت ةدئ.
1936- جئلئ «قازاق ادةبيةتئ» گازةتئندة «تاتيانانئث قئرداعئ ءانئ» دةيتئن پروزالئق ءذزئندئ جاريالاندئ. بذل - بولاشاق روماننئث ءبئر تاراؤئ ةدئ. وسئدان سوث، 1940- جئلئ، ل.سوبولةأپةن بئرلةسئپ «اباي» تراگةدياسئن جازدئ.
مذحتار ومارحان ذلئ 15 جئل بوي «اباي جولئ» اتتئ ءوزئنئث 4 تومدئق داثقتئ تاريحي رومانةپوپةياسئن جازدئ. مذنئث «اباي» اتالعان ءبئرئنشئ كئتابئ 1942- جئلئ، ةكئنشئسئ 1947- جئلئ جارئق كوردئ. ورئس تئلئنة اؤدارئلعان. «اباي» رومانئنئث ةكئ كئتابئ 1949- جئلئ 1-دارةجةلئ ك س ر و مةملةكةتتئك سئيلئعئن الدئ. ءتورت كئتاپپةن بئتكةن ةپوپةيا 1959- جئلئ لةنيندئك سئيلئققا ية بولدئ. «اباي جولئ» 30 تئلگة اؤدارئلئپ، دذيئم دذنية وقئرمانئنان وتة جوعارئ باعا الدئ.
كوركةم تارجئمة جذمئسئنا بةلسةنة اتسالئسئپ، ي.تؤرگةنةأتئث «دأوريان ذياسئن» اؤداردئ، ك س ر و جازؤشئلارئنئث ІІ سيةزئندة كوركةم اؤدارما تؤرالئ ارناؤلئ بايانداما جاساستئ.
ذلكةن عالئم، پةداگوگ اؤةزوأ قازاق ادةبيةتئ تاريحئن زةرتتةؤ، ادةبيةت كادرلارئن دايارلاؤ جونئندة شةكسئز كوپ ةثبةك ءسئثئردئ. ابايتانؤ عئلئمئنئث نةگئزئن سالدئ، كوپ تومدئ «قازاق ادةبيةتئ تاريحئنئث» قازاق فولكلورئنا ارنالعان تومئنئث (1960) نةگئزگئ اأتورئ جانة رةداكتورئ بولدئ. قئرعئزدئث «ماناس» ةپوسئ تؤرالئ مونوگرافيا جازدئ.
ك س ر و جازؤشئلار وداعئ پرةزيديؤمئنئث، بةيبئتشئلئكتئ قورعاؤ كةثةسئ كوميتةتئنئث، لةنيندئك سئيلئقتار جونئندةگئ كوميسسيانئث مذشةسئ، قازاق ك س ر عئلئم اكادةمياسئنئث اكادةميگئ، قازاق مةملةكةتتئك ؤنيأةرسيتةتئنئث كوپ جئلدار بويئ پروفةسسورئ بولعان اؤةزوأ 4-5-سايلانعان قازاق ك س ر جوعارعئ كةثةسئنئث دةپؤتاتئ رةتئندة دة زور قوعامدئق مئندةت اتقاردئ.
«اباي جولئ» ةپوپةياسئنان كةيئن ءداؤئر شئندئعئن سؤرةتتةيتئن كةث اؤقئمدئ جاثا ةپوپةيا جازؤعا كئرئسكةن ةدئ. سونئث «وسكةن وركةن» اتتئ 1- كئتابئنئث نذسقاسئن سالئپ كةتتئ. ول 1962- جئلئ جاريالاندئ.
ادةبي ةثبةگئ ءذشئن جازؤشئ 1957- جئلئ لةنين وردةنئمةن ماراپاتتالدئ. 1961- جئلئ 27- ماؤسئمدا قايتئس بولعاننان كةيئن، رةسپؤبليكا ذكئمةتئنئث قاؤلئسئمةن قازاق ك س ر عا ادةبيةت جانة ونةر ينستيتؤتئنا، قازاقتئث مةملةكةتتئك اكادةميالئق دراما تةاترئنا مذحتار ومارحان ذلئ اؤةزوأتئث ةسئمئ بةرئلدئ. جازؤشئنئث ادةبي مةموريالدئق مؤزةيئ اشئلدئ، الماتئ قالاسئنئث ءبئر اؤدانئ، ءبئرقاتار مةكتةپتةر، كوشةلةر قالامگةر ةسئمئمةن اتالادئ. تؤعانئنا 100 جئل تولؤئنا وراي مةرةكةسئ يؤنةسكو شةشئمئمةن دذنيةجذزئلئك دةثگةيدة اتالئپ ءوتتئ. شئعارمالار جيناعئنئث 50 تومئنئث 36 تومئ جارئق كوردئ (1998-2008).