شةتةلدئكتةرگة قذمار قالئثدئقتار نةگة كوبةيئپ بارادئ؟

 استانا. 6 - ءساؤئر. قازاقپارات -  جذرةككة ءامئر جذرمةيدئ. بذعان قارسئ كةلؤ، داؤ ايتؤ مذمكئن ةمةس.
None
None

 الايدا سانانئ تذرمئس بيلةگةن بذگئنگئ زاماندا قئلئعئ تذزدة - قئزدارئمئزدئث جذرةگئن ادال ماحابباتتان بذرئن باس اينالدئرار بايلئق بيلةپ المادئ ما دةگةن كذدئكتئ وي قئلاث بةرةدئ. ايتپةسة اينالامئزدا قانشاما جئگئتتئث سذلتانئ جذرسةداعئ ولاردئ كوزگة ئلمةي، شةتةلدئكتةردئث ةتةگئن ذستايتئن قارئنداستارئمئز كوبةيمةس پة ةدئ؟ ايتپاعئمئزدئث استارئن تذسئنگةن دة بولارسئز.

راس، كةثةس وداعئنئث ساياساتئ بويئنشا ارالاس نةكة «موداعا» اينالعان كةزةثدةر دة بولدئ. ءبئراق شةتةلدئكتةرگة تذرمئسقا شئعئپتئ دةگةندئ ةستئگةن ةمةسپئز. قازئر شة؟ قازاقئلئقتئث قايماعئ ساقتالعان وثتذستئكتئث وزئندة بذل جات ءذردئس سوثعئ جئلدارئ كةث ةتةك الئپ بارادئ.

وثتذستئك قازاقستان وبلئستئق ادئلةت دةپارتامةنتئنئث مالئمةتتةرئنة جذگئنسةك، وتكةن جئلئ 874 جةرلةسئمئزدئث شةتةل ازاماتتارئمةن نةكةلةسكةنئ تئركةلئپتئ. بذل كورسةتكئش وسئدان ءتورت جئل بذرئن عانا، ياعني 2007 - جئلئ 39 دان اسپاعان. ارينة، بذلاردئث اراسئندا كةلئندةردةن گورئ كذيةؤبالالاردئث قاتارئ كوبئرةك ةكةنئن ذعئنؤ قيئن ةمةس. سوندا قازاقستاننئث قئزدارئ ءذشئن جات ةلدئث جئگئتئنة جار بولؤ ابئروي بولعانئ ما، الدة بذل ماجبذرلئككة يتةرمةلةگةن قؤ دذنية مة ةكةن؟ قالانئث قئزدارئن قايدام، اؤئلدئث اجارلئلارئ كوبئنشة كورشئ اؤئلدان-اق تةثئن تاؤئپ، اعايئننان الئسقا ذزامايتئن. ءتئپتئ، كورشئ ةكئ اؤئلدئث ازاماتتارئ ءبئر-بئرئمةن قذداندالئ، ناعاشئ-جيةن بولئپ، ميداي ارالاسئپ جاتاتئن. قازئر ارؤلارئمئز الئسقا كةتؤدئ ارماندايتئن بولعانئ ما؟

بالجان الئپبةك، وبلئستئق ادئلةت دةپارتامةنتئ باستئعئنئث ورئنباسارئ:

- شةتةل ازاماتتارئمةن تذرمئس قذرؤ ءذردئسئ وبلئس ورتالئعئندا دا، اؤدانداردا دا ءوسئپ بارادئ. ماسةلةن، شئمكةنتتئ الايئق. 2008 - جئلئ 23 شئمكةنتتئك شئرايلئلار «جار قذشامئن» دةپ شةتةل اسسا، بذل كورسةتكئش 2010 - جئلئ - 218، ال 2011 - جئلئ 220 عا ءبئر-اق كوتةرئلگةن. ال كئلةث قاراكوزدةر مةكةن ةتكةن بايدئبةك اؤدانئندا 2009 - جئلعا دةيئن مذنداي جاعداي كةزدةسپةگةن بولسا، وتكةن جئلئ ءذش ازاماتشا شةتةلدئكتةرمةن نةكةگة تذرؤدئ ءجون ساناپتئ. شةتةلدئكتةرمةن نةكةگة تذرؤ شةكاراعا جاقئن اؤدانداردا كذرت وسكةنئ بايقالادئ. ايتالئق، قازئعذرت اؤدانئندا 2009 - جئلئ ءبئر قئزئمئز شةتةلدئكتئث جذرةگئن جاؤلاسا، 2010 - جئلئ - 27، بئلتئر 43 وتباسئ جاتجذرتتئقتارمةن قذدا بولئسقان. ماقتاارالدا 2008 - جئلئ ءذش جاعداي تئركةلسة، 2010 - جئلئ - 139، 2011 - جئلئ 163 جةرلةسئمئز شةتةلدئك جئگئتتةرمةن جذپ قذرعان. سارئاعاشتاعئ جاعداي دا وسئ شامالاس. وندا 2008 - جئلئ ءبئر عانا ازاماتشا شةتةلدئكپةن كوثئل جاراستئرسا، 2010 - جئلئ - 177، 2011 - جئلئ 225 وتباسئ شةتةلدئكتةرمةن قذدا بولعان.

ءيا دةسةثئزشئ. سوندا «كوبئنةسة قارا جذمئس ئزدةپ كةلةتئن گاستاربايتةرلةر دة قاراپ جذرمةي، قازاقتئث قئزدارئن قولعا تذسئرةتئن قارماعئن الا كةلة مة» دةگةن قاثعالاقتاعان وي كةلةدئ. ادئلةت دةپارتامةنتئنئث مالئمةتئندة كورسةتئلگةندةي، وبلئس اؤماعئنداعئ بارلئق اؤدان-قالالاردا مذنداي كورئنئستةر كةزدةسةدئ ةكةن. تةك سوزاق اؤدانئ ءذشئن عانا جاتجذرتتئقتارعا كةلئن بولؤ جاعدايئ ورئن الماعان.

 تاعئ دا ستاتيستيكانئ سويلةتةر بولساق، شةتةلدئكتةرمةن نةكةگة تذرعان وتانداستارئمئزدئث تةث جارتئسئ رةسةيلئكتةرمةن كوثئل جاراستئرعان ةكةن. سول سةكئلدئ، وزبةك، قئرعئز اعايئندارمةن اراداعئ الئس-بةرئس تة از ةمةس. سوثعئ جئلدارئ ارؤلارئمئزعا تذرئك، قئتاي، اراب ةلئنئث ةركةك كئندئكتئلةرئ دة جيئرةك «ءسوز سالا» باستاعانعا ذقسايدئ. بذعان قوناقجاي ةلئمئزگة كاسئپ ئزدةپ كةلئپ، لةزدة بايئپ شئعا كةلةتئن شةتةلدئكتةردئث كوبةيؤئ دة سةبةپ بولسا كةرةك-تئ. ايتةؤئر بايلئعئمئزدئ يةمدةنئپ، قارئنداستارئمئزدئ قذشاعئنا باسقاننان كةيئن «كذيةؤ - دذشپان» بولئپ شئعا كةلمةسة بولعانئ.

- مةكتةپتئ ذزدئك بئتئرگةن قئزئمئزدئ مئقتئ مامان يةگةرئ ةتپةك ويمةن شةتةلدة وقئتؤعا بةل بؤعانئمئزدئث دذرئس بولماعانئن كةش ذعئندئق. ةندئ امال نةشئك؟ الئس شةتةلدئكتةرمةن قذداندالئ بولئپ، قئزئمئزدئ جئلئنا ءبئر كورسةك، كوردئك، كورمةسةك، سوعان دا زار بولئپ وتئرئسئمئز مئناؤ. ونداعئ جاعدايئنئث قانداي ةكةنئن كوز كورئپ وتئرماعان سوث، ناقتئ ءبئلؤ دة قيئن ةكةن. ةندئ قذدايدان ونئث اماندئعئن تئلةپ وتئرؤدان باسقا قولدان كةلةر دارمةن جوق. نةمةرةلةرئمئز دة جات بولئپ كةتةدئ مة دةگةن ذرةيدئث بارئن دا جاسئرمايمئز، - دةيدئ اتئ-ءجونئن تولئق اتاعئسئ كةلمةگةن وثتذستئك قازاقستاندئق مايرا اپاي.

شةتةلدئكتةرمةن بولاتئن نةكة ماسةلةسئ دةموگرافيالئق احؤالئ بئزدةن الدةقايدا مئقتئ، الئپ مةملةكةت ةسةپتةلةتئن رةسةيلئكتةردئ دة الاثداتپاي قويمايدئ ةكةن. سولتذستئكتةگئ كورشئلةرئمئز قئزدارئنئث قئتاي جئگئتتةرئنئث ةتةگئنةن ذستاؤدان اجةپتاؤئر سةسكةنةتئنئن عالئمدارئ مةن ساياساتكةرلةرئنئث قاققان دابئلئنان بايقاؤعا بولادئ. ويتكةنئ قئتايداعئ «ءبئر وتباسئ - ءبئر بالا» ساياساتئ ونداعئ ةر-ازاماتتاردئث كذرت كوبةيؤئنة الئپ كةلؤدة. ارينة، مذنئث ورئستاردئ ويلانتاتئنئ زاثدئ. ال قالئث ورمانداي ورةكةثدةردئ ويلانتقان ماسةلة ءبئزدئ ون ةسة تولعاندئرؤئ كةرةك ةمةس پة؟ قازئردئث وزئندة اسپان استئ ةلئندة 20 مةن 30 جاس ارالئعئنداعئ بويداق جئگئتتةردئث سانئ 30 ميلليونعا جةتئپ جئعئلاتئنعا ذقسايدئ. بذل جاعدايدان سئرتقا قئزدارئن بةرمةيتئن ارابتار مةن شةتةلدئكتةر ءذشئن قالئث مال كولةمئن اسپانداتئپ قويعان تذرئكمةندئكتةر اسا قورقا قويماسا كةرةك-تئ. ءبئز دة زاثئمئزدئ وسئنداي باپتارمةن تولئقتئرئپ، جةردة جاتقان قئزدارئمئزدئث جوق ةكةنئن ذعئندئرئپ قويماساق، قاؤئپ شةتةلدئك كذيةؤ بالالاردان كةلئپ جذرمةسئن دةثئز.

ذلاسبةك سادئبةكوأ، ق ر پارلامةنت ءماجئلئسئنئث دةپؤتاتئ:

- ةلباسئنئث ءوزئ سئرتتاعئ قانداستاردئ جيناپ، ذلت سانئن ارتتئرؤ ءذشئن جذمئس جاساپ جاتقاندا، قئزدارئمئزدئث جات ةلدئث ازاماتئنا جار بولئپ كةتكةنئن قالامايمئن. ارينة، اركئمنئث كئممةن تذرمئس قذرعئسئ كةلسة دة ءوز ةركئ، وعان زاثمةن شةكتةؤ جوق، الايدا، ذلت سانئن ارتتئرؤ، قان تازالئعئن ساقتاؤدا بذل ماسةلةگة نةمقذرايدئ قاراعان دذرئس ةمةس. اتا-بابالارئمئزدئث قان تازالئعئ مةن ذرپاق ساؤلئعئنا اسا ءمان بةرؤئ تةگئن ةمةس. وسئنئ ةستةن شئعارماعان ءجون. تذرمئستئق مذددةدةن ذلتتئق مذددةنئ جوعارئ قويا الساق، بذل ماسةلة وثدئ شةشئمئن تابادئ دةپ ويلايمئن. قازاقتئث سانئن قازاق قانا كوبةيتة الاتئنئ - تالاسسئز دذنية.

اأتور: شاديار مولدابةك، وثتذستئك قازاقستان وبلئسئ

سوڭعى جاڭالىقتار