جةلتوقسان کذندةرئنئث کةرمةک ءدامئ

رات. 1982- جئلئ الماتئ اؤئل شارؤاشئلئعئ ينستيتؤتئنئث مةحانيکا فاکؤلتةتئنة وقؤعا ءتذستئم. ءبئرئنشئ کؤرستان بئتئرگةنگة دةيئن توپ جةتةکشئسئ بولدئم جانة ينستيتؤت قابئرعاسئندا کومسومول، کاسئپوداق کوميتةتتةرئنئث جذمئستارئنا بةلسةنة ارالاستئم. 1986- جئلئ اباي اتئنداعئ قازاق مةملةکةتتئک پةداگوگيکالئق ينستيتؤتئنئث جاراتئلئستانؤ فاکؤلتةتئندة وقيتئن کذلزيپامةن وتاؤ قذرئپ، پاتةر جالداپ تذردئق.
None
None

جةلتوقسان ايئنئث 17- کذنئ ماشينا-تراکتور پارکئن پايدالانؤ ساباعئندا وتئرعاندا، اؤديتوريانئث ءبئر جاق بذرئشئنداعئ ستؤدةنتتةر دابئرلاسا شؤلاسئپ قويا بةردئ. ذستازئمئز ايدارحان ةرجانوأ اعايئمئز ءبئزدئ تئنئشتئق ساقتاؤعا شاقئرئپ، ةسکةرتؤ جاساعان کةزدة مةن قولئمداعئ «لةنينشئل جاس» گازةتئن ول کئسئگة کورسةتتئم. ول گازةتتئ ماعان قاسئمدا وتئراتئن راحئمبةکوأا سالتانات بةرگةن ةدئ. وندا دئنمذحامةد احمةت ذلئ قونايةأتئث ورنئنان الئنعانئ، رةسپؤبليکا بيلئگئنة کولبين دةگةن بئرةؤدئث کةلگةنئ قئسقاشا جازئلئپتئ. «اپئر-اؤ، نةگة قازاق ةمةس؟» دةگةن ساؤال قانئمدئ باسئما تةپکئزدئ. سويتسةم، مةن عانا ةمةس، کؤرستاستارئمنئث ءبارئ دةرلئک سونداي کذيدة ةکةن. اعايدئث قايدا باراسئثدار دةگةنئنة قاراماي الاثعا تارتتئق.

سول کذنگئ الاثداعئ جاعدايدئ ءبارئ بئلةدئ. نة کةرةک، سةثدةي ساپئرئلئسئپ، قئز-قئز قايناعان قالئث حالئقتئث اراسئنا کئردئک تة کةتتئک. رةسپؤبليکانئث پارتيا، کةثةس بيلئگئندة جذرگةن، کومسومولئن باسقارئپ وتئرعان ازاماتتار بئرئنةن کةيئن ءبئرئ سويلةدئ. ءبئراق، ةشقايسئسئ دا بولئپ جاتقان جاعدايعا ماردئمدئ جاؤاپ بةرة المادئ. ءالئ کذنگة دةيئن کوز الدئمدا، کوپشئلئک کوز تئککةن مئنبةرگة 6-7 جاسار بالاسئن جةتةکتةگةن اپاي شئقتئ. نة دةگةن جئگةرلئ، باتئل کئسئ ةدئ! سول کئسئنئث اشئنا ايتقان ويلارئ، ديمةکةثنئث ءوزئ وسئندا کةلئپ ءسوز سويلةپ، لةبئزئن ءبئلدئرسئن دةگةن تالابئ ءبارئمئزدئث کوثئلئمئزدةن شئقتئ. ايتکةنمةن، بذل سوزگة بيلئکتةگئلةر قذلاق اسپادئ.

کةرئسئنشة، ودان کةيئن بةلةث العان قاقتئعئسقا جول اشتئ. قارسئ جاق سويئلعا يةک ارتتئ. بةيبئت جاستاردئ تاياقتاؤ، تةپکئلةؤ باستالدئ. مةن ءبارئن ذمئتتئم. بويئمدئ ئزا-کةک کةرنةپ، جازالاؤشئ جةندةتتةرگة قارسئ ذمتئلعان توپتئث العئ شةبئنة شئقتئم دا کةتتئم. ولار قارؤلئ، بئزدة ةشتةثة جوق. الاسذرئپ جذرگةندة بئرةؤلةر الاثنئث ئرگةسئندةگئ ذيلةردئث ارلةؤ تاستارئنا قول سالدئ. جةرگة تارس ةتکئزسة، مورت-مورت سئنئپ، بولشةک-بولشةک بوپ کةتةدئ ةکةن. تاس اتقئلاپ، شابؤئلعا شئعئپ، قالقان ذستاعان، باستارئنا دؤلئعا کيگةن جاقتئ ءبئراز جةرگة قؤالادئق. ولاردئث قانئشةرلئک قئلئعئ ءبئزدئث قارسئلئعئمئزدئ ءتئپتئ ةسةلةپ جئبةردئ. اناداي جةردة ميليسيا اأتوبؤسئ تذرعان. ونئ ءمئنئپ کةلگةندةردئث قئزئلکوزدةنئپ العانئ ابدةن اشئندئردئ. اأتوبؤسقا جةتکةندة، سذثعاقتاؤ بويلئ، کوزئ وت شاشقان ءبئر جئگئت بئردةن باگئنا جارماستئ. قالتاسئنداعئ بةت ورامالئن الا سالئپ، باکتاعئ بةنزينگة ءبئر مالئپ وت قويدئ. مةن تؤرا سول ازاماتتئث جانئندا بولئپ ةدئم. ارتئنشا ءبئزدئ سؤمةن اتقئلاپ، مذزعا قذرساندئرعئسئ کةلگةن ماشينالاردئث دا قئزئل جالئنعا ورانعانئن کوردئک. الاث شاشئلعان مالاقايلار مةن قئز بالالاردئث ورامالدارئنا تولدئ. سولاردئث اراسئندا مةنئث دة باس کيئمئم قالا بةردئ. باسئم قانشا توثئپ، ءذستئم مذز بوپ قاتسا دا، تذنگئ 11-12-گة دةيئن الاثدا بولدئم. سودان کةيئن عانا پاتةرئمة قاراي کةتتئم. ءبئراق، ذيقئ بولمادئ. کةلئنشةگئمة کوزئممةن کورگةن، ورتاسئندا بولعان قاندئ شايقاستئ ايتئپ، تاثعا دةيئن کوز ئلة المادئق...

جةلتوقساننئث 18- کذنئ کولئکتةر وتة ناشار ءجذردئ. ءبئر ساعاتتان اسا تذرئپ، 2-اأتوبؤسقا وتئرئپ، اباي کوشةسئندةگئ ايالدامادان ءتذسئپ قالدئم. اينالا تولا سولداتتار. 17- کذنئ قازاق جاستارئ مئنةز کورسةتسة، بذل کذنئ الماتئنئث کذللئ کوشةلةرئن قالقان ذستاعان ةثگةزةردةي ورئس جئگئتتةر جاؤلاپ الئپتئ. سونئث وزئندة الاثعا قاراي وتپةک بولئپ ةدئم، بئرةؤلةرئ بايقاپ قالئپ، تذرا ذمتئلدئ. جان-دارمةن قاشا جونةلدئم. ارتئمنان تارپئلداعان سولدات ةتئکتةرئ جاقئنداپ کةلةدئ. ينستيتؤتتئث №5- جاتاقحاناسئنئث ةسئگئنة جةتة بةرگةنئمدة، 5-6 اؤئ قاتار قؤئپ جةتتئ. رةزةثکة سويئلدارئمةن سوققئلاپ، کذرةکپةن دة ذرعئلادئ. ءذستئ-باسئم قان-قان بولئپ جاتاقحاناعا کئرئپ، 363-بولمةگة کةلدئم. بذل مةنئث ذيلةنگةنگة دةيئن جئگئتتةرمةن بئرگة جاتقان ئستئق ذيام ةدئ. ءبئراق، وسئ جولئ ول پانا بولا المادئ. جاتاقحانانئث ءئشئن اداقتاپ جذرگةن قئزئلکوز نةمةلةردئث ءبئر توبئ تاعئ دا تاپ بةردئ. وث يئعئمنان، باسئمنان وثباي جارالاندئم. مةن عانا ةمةس، کةزةکشئ مذعالئم دة، کومةندانت (جاتاقحانا باستئعئ) بوپ قئزمةت ةتةتئن ورئس ايةلئ دة تاياققا جئعئلدئ. بايعذس ايةلدئ «سةن قازاقتارعا بولئساسئث» دةپ اياماي ذردئ...

جاعدايئم قانشا قيئن بولسا دا، پاتةرگة قايتؤ کةرةک بولدئ. ويتکةنئ، کةلئنشةگئم قانداي کذيدة؟ مةنئ ويلاپ، ةکئ کوزئ ءتورت بولعان شئعار-اؤ. سونئمةن، شةأچةنکو کوشةسئنة شئعئپ، ترامأايعا وتئرعالئ کةلة جاتقانئمدا، قارسئ جولئققان ءذش ورئس جئگئتئ تيئسة کةتتئ. ولاي بولادئ دةپ کئم ويلاعان. دةنةمدةگئ کوگةرگةنگة کوگةرگةن قوسئلدئ. مذرنئمنئث قانئن ءسذرتئپ، اياعئمدئ ازةر باسئپ ذيگة کةلسةم، کةلئنشةگئم ذيدة جوق. سويتسة کذندئز سولداتتار ءذي-ءذيدئ شارلاپتئ. کذلزيپا قورئققانئنان کورشئ پاتةردة تذراتئن قئزداردئث جاندارئنا بارئپتئ. «ءبارئمئز قوراعا تئعئلئپ، جان ساؤعالادئق» دةيدئ ولار.

ةت قئزؤئمةن بئلمةپپئن، جئلئ ذيگة کئرگةن سوث، قول-اياعئم اي، ءبئر قاقسادئ دةيسئث. باسئم سئنئپ ول بارادئ. دةنة قئزؤئم کوتةرئلگةن. وث قولئمداعئ جاراقاتتان ساؤساقتارئم ءئسئپ، نةکة ساقينام بؤلئعئپ قالئپتئ. اجةلةر مذندايدا قولدئ تذزدئ سؤعا مالادئ دةؤشئ ةدئ، ءبارئبئر کةمئرئپ جةگةن قولئمنئث اؤرؤئ باسئلمادئ. تاثدئ ارةث اتئردئق. شايعا دا قارايتئن جاعداي جوق. اينالا جارئقتانعان سوث، جارالئ قولئمدئ پالتومنئث قالتاسئنا سالئپ، باسئما سپورتتئق مالاقايدئ باسا کيئپ ينستيتؤتقا جةتتئم. مةحانيکا فاکؤلتةتئنئث دةکانئ شانشار نذرتايةأقا باردئم. قولئمنئث کذپ بوپ ئسئنگةنئن، باسئمنئث قان قاتقان جاراقاتئن کورئپ، بئردةن ستؤدةنتتةر ةمحاناسئنا جئبةردئ. سةبةبئ، جاعدايعا بايلانئستئ ستاروستالار مةن کؤراتورلارعا ينستيتؤتتا بولؤدئ قاتاث تاپسئرعان ةکةن.

59-اأتوبؤسقا وتئرئپ ةمحاناعا کةلدئم. تئرکةؤ بولمةسئنةن مةديسينالئق کئتاپشانئ الئپ، حيرؤرگقا کئردئم. حيرؤرگ جاسئ 50-60 تئث اراسئنداعئ ورئس کئسئ بئرتيئپ ئسئنگةن ساؤساعئمنئث اراسئنداعئ نةکة ساقيناسئن کورئپ: «قاشان ذيلةندئث؟» - دةپ سذرادئ. مةن ءبئر اي بولعانئن ايتتئم. ول باسئن شايقاپ: «جاس وتاؤ ةکةنسئثدةر، وتباسئلارئث شايقالماسئن، باقئتتئ بولئثدار. سول ءذشئن نةکة ساقيناسئن کةسؤگة بولماس. سوندئقتان سةن قالاي قينالساث دا شئداؤئث کةرةک»، - دةدئ. ءسويتئپ، ؤکول سالدئ، حيرؤرگيالئق تاسئلمةن ساقينامدئ العاندا، ساؤساعئمنئث تةرئسئمةن قوسا تئرناقتارئ بئرگة جذلئندئ.

قولئمدئ تاثئپ، تومةن ءتذسئپ بارا جاتسام، ءبئرئنشئ قاباتتا جذرگةن مةدبيکةلةر «جارالئلاردئ قابئلداماثدار» دةپ ايتتئ» دةپ دذرلئگئسئپ ءجذر ةکةن.

جةلتوقسان تاقئرئبئن قاؤزاعاندا، ورئس بئتکةندئ قارالاپ، کذستانالاي بةرؤگة بولمايدئ. ماسةلةن کؤراتورئمئز ليديا وگنةأا: «مئنا تذرئثمةن کوپشئلئککة کورئنة بةرمة. قالادا ءوستئپ قولعا تذسکةندةردئ قؤالاپ ذستاپ، قاماپ جاتئر. ابايلاپ ءجذر. ةندئ 4-5 ايدا وزدةرئث دة ديپلوم الاسئثدار عوي»، - دةپ شئنايئ جاناشئرلئق کورسةتتئ.

اؤئلئمئز شئلي الئس بولماعاندئقتان، جاثا جئلدا بارئپ تذرؤشئ ةدئک. باسئم، قولئم تاثؤلئ. ونئث ذستئنة ءذي ءئشئن ذرةيلةندئرمةيئن دةپ تالاي کذن پاتةردةن شئقپاي جاتئپ الدئم.

جاثا جئل مةرةکةسئنة دةيئن ينستيتؤتتا باستالعان قئسپاق ودان دا کذشةيدئ. ماسکةؤ قالاسئنان کةلگةن قاؤئپسئزدئک قئزمةتکةرلةرئ شةتئمئزدةن سذراققا الئپ جاتئر. نةشة ءتذرلئ قيتذرقئ ساؤالدارمةن ماعان دا ءشذيئلدئ. الدارئنداعئ ءبئر بؤدا سؤرةتتئ کورسةتئپ: «مئنانئث ئشئندةگئلةردئث قايسئسئن تانيسئث؟» - دةپ سذستانا قارادئ. «تانئمايمئن. بذلاردئث ئشئندة مةن بئلةتئن ةشکئم جوق»، - دةيمئن. «نةگة تانئمايسئث؟ تانئساث دا ادةيئ تانئماي تذرسئث. ويتکةنئ سةنئث بابالارئث کةثةس وکئمةتئنة قارسئ شئققان. قازئر ءبئزدئث قولئمئزدا بذنئ ايعاقتايتئن بارلئق قذجاتتار بار. سول سةبةپتئ، بئلسةث، ءبارئن ايتا بةر، وزئثة جاقسئ بولادئ»، - دةپ توندئرة سويلةيدئ. قوبئراعان سؤرةتتةردئث اراسئندا ءوزئم جاقسئ بئلةتئن قئز-جئگئتتةردئث بةينةسئ ءجذر. ءبئراق، ةشقايسئسئن تانئمايمئن دةؤدةن ءبئر تانبادئم. کةلةسئ کذنئ دة، ودان کةيئنگئ اپتالاردا دا ءسويتتئم.

سونئمةن، ناؤرئزدئث سوثعئ کذندةرئ دة کةلئپ جةتتئ. ديپلومدئق پراکتيکاعا باراتئن کةزئمئز. ءتذبئ ءتذتئنئن ءتاتتئ کورئپ وسکةن تؤعان اؤئلئما بارامئن عوي دةپ، جولدامانئ اؤئلعا الدئم. شارؤاشئلئقتئث تئزگئنئن ذستاعان باسشئلار ماسکةؤ مةن الماتئنئث اقپاراتئنان کةيئن کئم-کئمگة دة تئکسئنئپ قارايتئن بولئپتئ. «سةن جةلتوقسان وقيعاسئنا قاتئسئپسئث. الاياقتار مةن ناشاقورلاردئث، بذزاقئلار مةن ةکسترةميستةردئث پيعئلداسئ ةکةنسئث. اؤداندئق پارتيا کوميتةتئنةن بذل جئگئتتئ قاداعالاؤدا ذستاثدار دةگةن تاپسئرما کةلئپتئ. سوندئقتان، بئزدة ساعان لايئقتئ جذمئس جوق»، - دةگةن کةثشار ديرةکتورئنئث ءسوزئن باس ماماندار م.قذرمانبايةأ پةن يؤ.الحيموأ قذپتاي جونةلدئ. ةندئ نة ئستةؤ کةرةک؟

سول جئلئ وزئممةن بئرگة تؤعان اعا-ئنئلةرئم اؤئل تذرعئندارئنئث جةکة قويلارئن جايؤدئ قولعا العان ةکةن. «جةلتوقسانعا قاتئسقان بذزاقئسئث، بالةث تيةدئ» دةپ ءذرپيئپ قاراعاسئن، امالسئز ءذش اي بويئ اؤئلدان جئراق تاؤعا شئعئپ، بذکئل پراکتيکا ؤاقئتئن ةلدئث مالئن جايؤعا ارنادئم. ونئث ؤاقئتئ بئتکةن کةزدة، ذلکةن اعام بئرةؤلةرمةن کةلئسئپ، تازا پاراققا ءمور باستئرئپ اکةپ بةردئ. سونئ تولتئردئم دا، «الماتئ قايداسئث؟» دةپ تارتئپ وتئردئم.

مةن ءوزئم تؤئپ-وسکةن کةثشاردئث جولداماسئمةن وقؤعا تذسکةن ةدئم. بةس جئل بويئ ستيپةنديامدئ ذزبةي تولةپ تذردئ. سوندئقتان وقؤدئ بئتئرگةن سوث، ءوزئمدئ وقئتقان شارؤاشئلئققا جذمئسقا کةلؤگة مئندةتتئ بولاتئنمئن. ءبئراق، جةلتوقسانعا قاتئسقانئم سئنئققا سئلتاؤ بولئپ الدئمنان شئقتئ. ديپلوم جايئنا قالدئ. بةسئنشئ رازريادتئ سلةسار-سان تةحنيک ةتئپ جذمئسقا قابئلدادئ. ونئث ذستئنة شارؤاشئلئققا ديرةکتور بولئپ کةلگةن بوندار مةن باس ينجةنةر الحيموأ: «جةلتوقسانشئ، سةندةرگة ةشنارسة وقئتقان جوق، قانداي مامانسئث؟» - دةدئ اشئقتان-اشئق تيئسةتئن. کةثسةدة، وثاشا بولمةدة ايتئپ قويسا مةيلئ-اؤ، کوپشئلئک جينالعان جينالئستاردا دا ءسويتئپ ار-نامئسئما ءتيدئ. قولئمنان ءئس کةلةتئنئن کورسةتؤ ماعان وثايعا سوققان جوق. سول کةزدة کةثشاردئث پارتيا جةتةکشئسئ کورةن دةگةن ؤکراين کئسئ شئنايئ جاناشئرلئق تانئتتئ. «قولئنان ءئس کةلةتئن جاس مامان ةکةنئن کورئپ ءجذرمئن» دةگةندئ قايتا-قايتا ايتئپ ءجذرئپ، 1988- جئلئ اأتومةحانيک قئزمةتئنة کوتةرئلؤئمة ئقپال ةتتئ. بذل ؤاقئت جةلتوقساننئث ئزعارئ دا قايتئپ، جئلئمئق بايقالا باستاعان کةز ةدئ...

جةلتوقسان وقيعاسئ ةسکة تذسسة، ويعا قاي-قايداعئ، جاي-جايداعئ ورالادئ. سول ءبئر جالئندئ جاستئق شاعئمنئث، ستؤدةنتتئک کذندةرئمنئث قيماس ةلةسئ بوپ تا کورئنةدئ. ءتئپتئ جئلدار کةرؤةنئ العا وزعان سايئن، ونئث ءمانئ دة ارتا تذسةرئ کذمانسئز. ماسةلةن، بيئلعئ 25 جئلدئعئ قارساثئندا وعان کوتةرئلئس دةگةن ات بةرئلئپ جذرگةنئن کوپتةگةن گازةتتةردةن ءجيئ وقيمئن. بذل دا بولسا جاقسئلئقتئث ءبئر نئشانئ ةمةس پة!

جورتؤلئ تولئمبةک

دةرةککوز: «الماتئ اقشامئ» گازةتئ

سوڭعى جاڭالىقتار