قازاق بالالارئنئث سپورتتا تئم ازدئعئنئث باستئ سةبةبئ - ءتئل ماسةلةسئ
اپئر-اؤ، سپورتتا نةگة قازاق از، وسئ؟ اراگئدئك سذيةگئمئزگة تاثبا بولعان وسئ ماسةلةنئث ءتذيئنئن ئزدةپ، وسئ سذراقتئث جاؤابئن قازبالاپ قوياتئنئمئز دا بار. وندايدا ءارتذرلئ سةبةپتةرئ ايتئلادئ. ءبئراق وسئ ماسةلةنئث تةرةثدة جاتقان ءتذيئنئ ءتئل ماسةلةسئ ةكةندئگئ ءالئ اشئلماي وتئر. ءبارئ ءتئل ماسةلةسئنة كةلئپ تئرةلئپ تذرماعانئمةن، نةگئزگئ كئناراتئ - وسئ. ويتكةنئ سوناؤ زاماننان بةرئ بئزدةگئ باپكةرلةردئث باسئم كوپشئلئگئ - ورئس ءتئلدئ ماماندار. اؤئلدان كةلگةن قازاق بالالارئ ولاردئث ايتئپ تذرعاندارئن تذسئنبةي، بئرتة-بئرتة شةتكة قاراي ئعئسا بةرةدئ. ءوزئنئث تذسئندئرگةنئن ذقپايتئن سپورتشئنئ قاي باپكةر جاقتئرسئن؟! وسئلاي باپكةر مةن شاكئرت اراسئ سؤي بةرةدئ، سؤي بةرةدئ.
قازاق سپورتئنئث قارا شاثئراعئ بولعان «سپورت» گازةتئندة تابانئ كذرةكتةي 49 جئل قئزمةت ةتكةن سايئن تذرسئنوأ اعامئز: «ءوزئم سپورتتئث ئشئندة جذرگةندئكتةن، بالالارئمدئ كئشكةنتايلارئنان سپورت سةكسيالارئنا بةردئم. ءبئراق باپكةرلةردئث ءبارئ - ورئس ءتئلدئ ماماندار. قازاق بالاسئن ةشقايسئسئ ماثدايئنان سيپامايدئ ةكةن. كوبئنة سئرتتاعئ دودالارعا شئقپايدئ، وزگةلةر بارادئ. وسئلاي ولار سپورتتئ تاستاپ كةتتئ»، - دةپ كذيئنگةن ةدئ.
مئسال رةتئندة ايتايئق، قازاقتئث اتاقتئ بالؤانئ، تورتكئل دذنيةگة جويقئن قارا كذشئمةن تانئلعان تارلانئ ابئلسةيئت ايحانوأ جةتئسؤدان الماتئعا كةلةدئ.
1957 - جئلئ دةنة تاربيةسئ ينستيتؤتئنئث كذرةس بولئمئنة تذسپةك بولادئ. سوندا كوپشئلئككة تانئمال بئلئكتئ باپكةر، مارقذم پةتر ماتؤششاك ورئس تئلئندة «بذرئن كذرةسئپ پة ةدئث، رازريادئث بار ما» دةپ سذرايدئ. قازاقتئث سايئن دالاسئنان شئققان، سةكسةؤئلدةي سيديعان جاس جئگئت ورئس تئلئندة جاؤاپ بةرة الماي، قارا تةرگة تذسةدئ. ؤاقئت بولسا ءوتئپ بارادئ. اقئرئ «بوريؤس» دةيدئ. تالاپكةرلةردةن ةمتيحان قابئلداپ وتئرعان باپكةر كةثكئلدةپ كذلةدئ. سول كةزدة مارقذم قابدةن بايدوسوأ اعامئز سوزگة ارالاسئپ، ةكةؤئنئث سوزدةرئن ءبئر-بئرئنة اؤدارئپ بةرةدئ.
باسقا-باسقا، ءبئراق قازاعئ كوپ بوكستئث وزئندة مئنانداي ءبئر جاعداي بولعان. كذرزئ جذدئرئقتئ قايسار جئگئتتةرئمئزدئث ءبئرئ، وليمپيادا چةمپيونئ ةرماحان يبرايموأ تا الماتئعا كةلئپ، بوكسپةن شذعئلدانئپ جذرگةنئندة، بئرةؤ وعان «تئ چتو، لةأشا؟» دةيدئ. قوس جذدئرئعئن كةزةنؤئ سولاقاي يبرايموأ اتئمدئ سذراپ تذر ةكةن دةپ ويلاپ، «نةت، يا ةرماحان» دةپتئ...
مئنة، ءتئل بئلمةي قازاق بالالارئ وسئلاي وپئق جةگةن. وسئلاي كذلكئگة قالعان. ةلدئث ءبارئ ابئلسةيئت اعا مةن ةرماحان ةمةس. تابيعاتئنان سذيةكتةرئنة سئثگةن ذياثدئق پةن ذيالشاقتئقتئث كةسئرئنةن قانشاماسئ سپورتتئ تاستاپ كةتكةن دة بولار. وعان كذمان كةلتئرة المايمئز. مذنداي قيئندئقتئ تةك ابئلسةيئت اعا مةن ةرماحان سياقتئ تاباندئ تارلاندار عانا جةثة الدئ.
ال سول داؤئردة سولاقاي ساياساتتئ ذستانعان وزگة ذلت وكئلدةرئ بذل پروبلةمانئ كةزئندة وپ-وثاي «شةشئپ بةرگةن». «سئزدةر، قازاقتار، كذرةس پةن بوكسقا باپاندايسئزدار. كذرةس پةن بوكس سئزدةردئث بولمئستارئثئزعا، مئنةز-قذلئقتارئثئزعا جاقئن. سوندئقتان سئزدةر وسئنداي سپورت تذرلةرئنة بةيئمسئزدةر. ذجئمدئق سپورت تذرلةرئنة سئزدةر كةلئثكئرةمةيسئزدةر. جاراتئلئستارئثئز سولاي» دةپ اؤزئمئزعا قذم قذيعان-دئ.
ال ءبئز سوعان ءماز بولدئق. «ويباي، ءبئز بوكس پةن كذرةسكة بولماسا، قالعانئنا جوقپئز»، - عوي دةپ، ءئلئپ اكةتتئك. ءارئ بذل ءپالساپانئ تذرلةندئرئپ، تذلةتئپ تة جئبةردئك. ماقتانئش كوردئك. ءبئر عاسئر بولماسا دا، مئنة 60 جئلدان اسئپ كةتتئ، وسئ ءپالساپاعا يمانداي يلانئپ ءجذرمئز.
وؤ، سوندا اللا تاعالا، جاراتؤشئ كذش ءار سپورت ءتذرئن ءار ذلتتئث ماثدايئنا، پةشةنةسئنة جازئپ قويئپ پا؟ الدة قازاق دوپ تةبؤدئ بئلمةي مة؟ ةل قاتارلئ جذگئرة الماي ما؟ مةرگةندئگئمئز قايدا قالادئ؟ قايسارلئعئمئز بةن قاجئرلئلئعئمئزدئ نةگة كادةگة جاراتپايمئز؟ الدة قازاقتئث نةشة جئلدئق تاريحئندا ذجئمدئق سپورت تذرلةرئ بولماعان با؟ بولعاندا قانداي! قازاقتئث ذلتتئق ويئندارئنئث ئشئندة كوكپار دةگةن سايئس بار. بئلمةسةثئزدةر، ءبئلئپ قويئثئزدار، كوكپار - ذجئمدئق ويئن. وسئنداي ذلتتئق ويئنئ بار قازاقتئ ذجئمدئق ويئنعا جولاتپاؤئمئز قالاي؟ الدة ك س ر و تذسئندا ءبئزدئ «مئنةز-قذلئقتارئ قئزبا» دةپ ساناؤشئلار بولدئ ما ةكةن؟ ايتئثئزدارشئ، بئزدةن دة قئزبا ارگةنتينا فؤتبولدئ قالاي وينايدئ؟ قئزؤقاندئ بريتان ةلدةرئ مةن كاأكاز حالئقتارئنا ذجئمدئق ويئنعا بارؤعا بولادئ دا، بئزگة بولماي ما؟
جوق، مذنئث ءبارئ - تذزئ تاتئمايتئن، دايةكسئز پئكئرلةر. ءتئلئمئز بةن ءدئلئمئزدئث دامؤئنا كةسئرئن تيگئزگةن مذنداي سوزدةردئ قوعامنان سئلئپ الئپ تاستاؤ كةرةك. سپورتتا قازاق بالالارئ كوبةيسئن دةسةك، مةملةكةتتئك ءتئلدئ ماماندار سانئن كوبةيتئپ، انا ءتئلئمئزدئث مارتةبةسئن كوتةرؤئمئز كةرةك. قازاق ءتئلئنئث بةدةلئن ءوسئرؤ كةرةك. ءتئلدئث قذدئرةتئ مةن كيةسئنئث اسقاقتئعئن تذسئنةتئن كةز باياعئدا كةلدئ.
اأتور: نذرعازئ ساسايةأ
دةرةككوزئ:«الاش ايناسئ» گازةتئ