ادامدار اقئرزاماندئ ايقايلاپ شاقئرئپ ءجذر نةمةسة اقئرزامان قاشان بولادئ؟

استانا. 3- ماؤسئم. قازاقپارات - ادامداردئث ارالاسؤئ مذث ةكةن،جةر شارئ تةز قارتايا باستادئ. ك.ة. سيولكوأسكي
None
None

اقئرزامان تؤرالئ وي ادامزات پايدا بولعالئ بةرئ وزئمةن قاتار جاساسئپ كةلة جاتقان «ةث ةجةلگئ دوسئ» بولسا كةرةك. ونئث قاشان جانة قانداي سيپاتتا بولاتئنئن ةشكئم انئق بئلمةيدئ. ءبئراق سانالئ عذمئرئندا ادامدار وسئ سذراققا جاؤاپ ئزدةؤدةن تانعان ةمةس. وسئنئ ءتيئمدئ پايدالانا بئلگةن الةمدئك كينويندؤستريا «قاسقئرلارئ» بذگئندة ارماگةددون تاقئرئبئنداعئ كينونئ جارئسا ءتذسئرئپ، ءتاپ-ءتاؤئر كاسسا جيناپ الئپ تا جاتئر. اسئرةسة، «2012» فيلمئنةن كةيئن الةم جذرتشئلئعئن كادئمگئدةي ذرةي بيلةگةندةي. ونئمةن قوسا، جاپونياداعئ ايگئلئ سؤنامي مةن الاپات جةر سئلكئنئسئنةن سوث، جةر شارئ تذرعئندارئ تاسپئسئن قاعئپ، تئلدةرئن كاليماعا كةلتئرؤگة كئرئسكةندةي.

تاياؤدا يةرؤءساليم وقئمئستئلارئ كلاسسيكالئق فيزيكانئث اتاسئ سانالاتئن نيؤتوننئث 4،5 مئث بةتتةن تذراتئن قولجازباسئنئث قذپياسئن اشئپتئ. وندا فيزيك ئنجئلگة سذيةنة وتئرئپ، بولاشاققا بولجاؤ جاسايدئ. عالئم ةسةپتةي كةلة، اقئرزاماننئث ءدال ؤاقئتئن بةلگئلةپتئ، ءبئراق ءبئز ادامنئث ايتقانئ ةمةس، اللانئث جازعانئ بولاتئنئنا سةنگةندئكتةن، عالئم بةلگئلةگةن ؤاقئتتئ ايتؤدئ ارتئق سانادئق. الايدا بذگئنگئ جاعدايدئ باجايلاپ، عالامشاردئث ةكولوگيالئق جاعدايئنا تالداؤ جاساؤ ارتئقتئق ةتپةس.

تئرشئلئكتئث باسقا تذيتكئلدةرئن ايتپاعاندا، سؤ، اؤا، توپئراق جانة وت دةپ اتالاتئن نةگئزگئ ءتورت ةلةمةنتتةن تذراتئنئن ءتورت جاسار بالا دا بئلةدئ. سوندئقتان قانداي قاتةردئ بولسئن، ءبئز وسئلاردان كذتةمئز.

توپان سؤ باسؤ قاؤپئ زور

قازاق ادةبيةتئنئث كلاسسيگئ، جازؤشئ عابيت مذسئرةپوأتئث كذندةلئكتةرئندة مئناداي جولدار بار ةكةن:

- اقئرزامان بولا ما؟

- بولادئ. ءبئر كةزدة اؤا اتموسفةرا دةگةندئ كومئر قئشقئل گازئ - CO2 قازئرگئ نورمادان اناعذرلئم اسئپ، مذز تةثئزدةرئن ةرئتئپ جئبةرسة، ادام بالاسئنا، جالپئ جان-جانؤار، وسئمدئكتةرگة ةكئ ءتذرلئ قاسئرةتتئ كذن تؤادئ:

1. جةر بةتئن توپان سؤ باسادئ؛

2. وتتةگئ اؤاداعئ ءوز نورماسئنان وراسان كةمئپ كةتكةن سوث، جان-جانؤارلار ؤلانادئ. سول كةزدة نذقتئث كةمةسئنئث دة پايداسئ بولماي قالادئ. مذحيت سؤلارئنئث ءوز CO2 گازئنا لئق تولئ بولماق.

ال اتاقتئ بولجاعئش نوسترادامؤس بولسا، ХХІ عاسئردا ادام بالاسئ دامؤدئث بذرئنعئ تذرلةرئن جولدا قالدئراتئنداي جاثا ساتئلارعا كوتةرئلگةنئمةن، عاسئر تابالدئرئعئن اتتاعاننان-اق جةر سئلكئنئسئ، توپان سؤ باسؤ، جانارتاؤ اتقئلاؤلارئ سةكئلدئ عالامدئق اپاتتارمةن بةتپة-بةت كةلةتئنئن ةسكةرتكةن ةكةن.

ةندئ عابةثنئث كذندةلئگئندة جازئلعان وي مةن ايگئلئ بولجاعئش نوسترادامؤس تولعامئن ساراپقا سالار بولساق، ايتئلعانداردئث ءبئرشاماسئنا قازئردئث وزئندة كؤا بولئپ وتئرعانئمئزدئ ةشكئم جوققا شئعارا قويماس. عالئمدار بذگئندة اؤانئث ءتذرلئ ؤلئ زاتتارمةن لاستانؤئنان پايدا بولعان پارنيكتئك ةففةكتئنئث سالدارئنان جئلدئق ورتاشا تةمپةراتؤرا عاسئر سايئن ءذش گرادؤسقا جئلئپ وتئرعانئن، سونئث سالدارئنان سولتذستئك مذزدئ مذحيتتئث ةري باستاعانئن انئقتاعان ةكةن. «كولةمئ جاعئنان انتاركتيدادان كةيئنگئ «جاسئل جةر» گرةنلانديا مذزدئقتارئنئث دا ةرئپ، تةثئزدةر دةثگةيئنئث كوتةرئلؤئنة اكةپ سوعئپ جاتقانئن تابيعاتتئث كةيئنگئ جئلدارداعئ توسئن مئنةزئنةن اثعارؤ قيئن ةمةس»، - دةيدئ ولار. الايدا مذنداي مالئمةتتةر قاراپايئم حالئقتان قاشان دا قذپيا ساقتالادئ.

راسئندا، وسئ ؤاقئتقا دةيئن گةرمانيادا، قئتايدا، ءذندئستان، نةپال، بؤتان، بانگكوك، بانگلادةش ت.ب. الةمنئث ءار نذكتةلةرئندة كةنةتتةن ورئن العان سؤ تاسقئنئ، الاپات داؤئلداردان قانشاما ادامدار قازا تاؤئپ، ورنئ تولماس وكئنئشتةرگة ذرئندئرعانئن بئلةمئز. سونئث ءبارئ - سولتذستئك مذزدئ مذحيتئنئث ةرؤئنةن. انگلياداعئ رةيدينگ زةرتتةؤ توبئنئث جةتةكشئسئ دجوناتان گرةسسوري: «بذكئل الةم ءذشئن قورقئنئشتئ قذبئلئس - تةثئز دةثگةيئنئث 7 مةترگة دةيئن كوتةرئلؤ مذمكئندئگئ. ونئث الدئن الؤ ءذشئن اتموسفةرانئ كومئر قئشقئل گازئمةن ؤلاؤدئ توقتاتؤ كةرةك، - دةيدئ. ال اؤا نةدةن لاستانؤدا؟ ءبئر مةزگئلدة الةمنئث تذكپئر-تذكپئرئمةن بايلانئستئراتئن ءارئ تةلةديدار، مؤزئكالئق ورتالئقتئث، ءارئ جذمئس قذرالئنئث رولئن قاتار اتقاراتئن كومپيؤتةردئ ويلاپ تاپتئق. ال ونئث قانداي جولمةن جاسالئپ جاتقانئن بئلسةثئز. 24 ك گ ءبئر كومپيؤتةردئ جاساؤعا 240 توننا حيميالئق زاتتار مةن 1،5 توننا سؤ جذمسالادئ ةكةن. ول بئرئنشئدةن، فابريكادا جذمئس جاسايتئن ادامداردئث دةنساؤلئعئنا زيان كةلتئرةدئ. ةكئنشئدةن، اؤئزسؤدئ لاستايدئ. سونان سوث دايئن بولعان كومپيؤتةردئث ءوزئ اؤانئ اأتوكولئكتةردةن گورئ كوبئرةك لاستايدئ ةكةن. بذل - اؤانئث لاستانؤئنا كةلتئرئلگةن ءبئر عانا مئسال. بذعان قانشاما اأتوكولئكتةردئ، زاؤئت، فابريكالاردئ قوسئثئز. سولتذستئك مذزدئ مذحيتئ مةن گرةنلانديا مذزدارئنئث ةرؤئ وسئ جئلدامدئقپةن جالعاسا بةرةر بولسا، وندا 2050 جئلعا دةيئن 20 پايئزعا كةمئپ، ناتيجةسئندة، تذماندئ البيون ةلئندة اؤا رايئ كذرت تومةندةمةك. ونئث سالدارئ جةر شارئنا وتتةگئ وندئرةتئن تروپيكالئق ورمانداردئث جويئلؤئنا اپارئپ سوعادئ. مذزدئقتاردئث ةرؤئ ءبئر جةرلةرگة سؤ تاسقئنئ قاؤپئن توندئرسة، كةيبئر جةرلةردئ اؤئزسؤ تاپشئلئعئنا ذرئندئرماق. وتكةن جئلدارداعئ ورئس ورماندارئنئث ورتةنؤئنئث ءوزئ ءبئراز جايدئ اثعارتقانداي. بذل - كليماتتئق اؤئتقؤ سالدارئنان افريكانئث سالقئنداي باستاپ، ءسئبئردئث سارئشذناق ايازئنئث جذمسارؤئنئث باسئ عانا...

قارا التئنعا قذنئعؤدئث سوثئ جاقسئلئققا اپارمايدئ

بذگئندة دذنيةجذزئندة مذنايعا دةگةن قاجةتتئلئك جئلئنا 70-80 ميلليون باررةلدئ قذرايدئ ةكةن. ال الةمدئك ةنةرگةتيكالئق كونسةيتتئث ةسةبئنشة، 2040-2060 - جئلدارئ جةر استئنداعئ مذناي قورئ تذگةلئمةن تاؤسئلادئ ةكةن. بذل دا - ءبئر اپات. سةبةبئ بذگئنگئ كذن تذرعئسئنان قاراعاندا مذنايسئز كذن كورؤ مذمكئن ةمةستةي. نةندةي ءوندئرئس ورنئ بولماسئن، نةندةي كولئك بولماسئن، بارلئعئنا مذنايدان الئناتئن ونئمدةر اسا قاجةت. ميلاندا وتكةن ب ذ ذ كونفةرةنسياسئندا ا ق ش نةلئكتةن كيوتو كةلئسئمئنة قول قويمادئ؟ مذنئث تذپكئلئكتئ تذسئندئرمةسئ مذنايمةن تئكةلةي بايلانئستئ. جئل سايئن وندئرئلةتئن الةمدئك مذنايدئث كوبئن تذتئناتئن وسئ ةل، الايدا ولار ءوز ةلئندةگئ مذناي كةنئشتةرئن ةث سوثعئ ساتكة ساقتاپ، يراق، اؤعانستان سةكئلدئ مذنايعا باي ةلدةردئث قورئنا قولئن سالؤدا. عالامدئق اپاتتئث الدئن الؤ ءذشئن تذزئلگةن كيوتو كةلئسئمئنة پارنيكتئك ةففةكتئنئث 55 پايئزئن تؤعئزئپ وتئرعان 55 ةل قول قويؤئ كةرةك بولسا، ا ق ش پةن رةسةي ولاي ةتؤدةن باس تارتؤدا. سةبةبئ كيوتو كةلئسئمئنة قول قويعان ةلدةر 2012 - جئلئ اؤانئ لاستايتئن كومئرقئشقئل گازئن 92 پايئزعا قئسقارتؤعا ءماجبذر بولادئ ةكةن.

«بولاشاقتا قارا التئن ءذشئن بولار سوعئس ورتالئق ازيا ةلدةرئ مةن كاأكازدا جالعاسئن تابؤئ مذمكئن»، - دةيدئ ساراپشئلار. سةبةبئ مذناي ءوندئرؤدئ شةكتةيتئندةي جاعدايدا، ونئث الةمدئك ةكونوميكاداعئ قذنئ شارئقتاپ وسةتئنئ ءسوزسئز. سوندئقتان عالئمدار ةندئگئ جةردة اؤانئث لاستانؤئن ازايتؤ ماقساتئندا مذنايدئ الماستئراتئن جاثا نارسة ويلاپ تابؤعا كئرئسئپ كةتتئ. ول جذزةگة اسار بولسا، عالامشارئمئزدئ قذتقارؤعا 70 پايئزدئق مذمكئندئك تؤاتئن كورئنةدئ. ارينة، بذل جةردة شةشئم شئعارؤ ءذشئن ساياسي ةرئكتئلئك پةن الةؤمةتتئك ةكنوميكالئق قايتا قذرؤلار قاجةت.

توكيونئث جةر استئنا جذتئلؤئنا كوپ قالعان جوق

دذنيةجذزئندةگئ دامئعان ةلدةردئث ةث ءبئرئنشئسئ سانالاتئن جاپونيانئث استاناسئ توكيو كوپ ذزاماي جةر بةتئنةن جويئلادئ دةگةنگة سةنگئث كةلمةيتئندةي. ءبئراق ونئ ءبئز ويدان شئعارعان جوقپئز. سول ةلدئث سةيسمولوگيالئق جاعدايئن زةرتتةپ جذرگةن عالئمدار جةر سئلكئنئسئ سالدارئنان الداعئ 50 جئل ئشئندة كذن شئعئس ةلئنئث باس قالاسئنئث جةرمةن-جةكسةن بولؤ قاؤپئ بارئن وسئدان بئرنةشة جئلدار بذرئن بولجاعان ةكةن. مذنداي قاسئرةتتئ توكيو 1923- جئلدئث 1- قئركذيةگئندة باستان كةشكةن، وندا قازا تاپقاندار مةن ءئز-تذزسئز جوعالعانداردئث سانئ 130 مئث بولسا، 570 مئث وتباسئ باسپاناسئز بوسئپ قالعان. سول وقيعادان كةيئن جاپوندار ءوز ذيلةرئن سؤپةر ذلگئدة 6 باللدئق جةر سئلكئنئسئنة شئدايتئنداي ةتئپ سالعان ةكةن. الايدا بيئلعئ جئلئ ناؤرئزدئث 11 ءئ كذنئ جاپون جذرتئ ماگنيتؤداسئ 8،9 بالدئ قذرايتئن جةر سئلكئنئسئن باستان كةشئردئ. ارالداردئ اتامةكةن ةتكةن حالئقتئث قاسئرةتئنة تةثئز دة تاجال بوپ ءتونئپ، بيئكتئگئ 10 مةتردئ قذرايتئن تاؤداي تولقئندار كول بولعان كوز جاسئ مةن كوبئرشئك قاندئ شايئپ كةتكةنئن كوزئمئز كوردئ. سوعان دا قاراماستان، سامؤراي رؤحتئ حالئق وتاندارئن تاستاپ كةتكةن جوق. وسئ جاعئنان كةلگةندة، ولار دا قازةكةمة ذقسايدئ ةكةن، ياعني «قئرئق جئل قئرعئن بولسا دا، اجالسئز ولمةيدئ» دةگةن قاعيدانئ تؤ ةتكةندةي.

جةر-جاهانعا نذرئن توككةن كذن دة سونةدئ دةسةدئ

عالئمداردئث كوبئ دةرلئك جةرگة تونةر قاؤئپتئث زورئن اسپان دةنةلةرئنةن كذتةدئ. نةمئس جانة بريتان زةرتتةؤشئلةرئ وسئدان 200 جئل بذرئن جةرگة الئپ مةتةوريتتئث قذلاعانئن ايتادئ. سول ساتتة-اق تةثئزدةردةن سؤنامي كوتةرئلئپ، بيئكتئگئ ءبئر مةترگة جةتكةن تولقئننئث قانشاما تئرشئلئكتئ جويعانئن ءوزئثئز باعامداي بةرئثئز. سودان بةرگئ كةزةثدةردة اسپان دةنةلةرئ ءبئزدئث عالامشارئمئزعا قانشا مارتة قاؤئپ توندئرگةن. بذگئندة سونداي استةرويدتاردئث سانئ 900 گة جؤئق كورئنةدئ. ول 900 دئث بئرةؤئ عانا ابايسئزدا جةرگة سوقتئعئسئپ قذلار بولسا... ويلاؤدئث ءوزئ قورقئنئشتئ! كادئمگئ ءوزئمئز ءار ءتذنئ كوزبةن كورةتئن جذلدئزداردئث اعؤئ جيئلةپ كةتسة دة قورقؤ كةرةك ةكةن. سةبةبئ ولاردئث اراسئندا ذساق كومةتالار بولادئ. ولار اؤانئث وزون قاباتئن تةسئپ، مذزدئقتاردئث ةرؤئنة اسةر ةتةدئ. مذحيتتاردا تئرشئلئك ةتةتئن مايدا دةنةلةر قئرئلسا، ونئمةن قاتئستئ بالئقتار، ودان قذستار دا زيان شةگةدئ. ةث قئزئعئ، ءارئ قورقئنئشتئسئ - كذنگة قاتئستئ ايتئلعان بولجامدار. گوللاند استروفيزيگئ دوكتور پيرس أان دةر مةةر «كذن جارئلعالئ تذر» دةگةن توسئن جايدئ ايتؤدا. كذن يادروسئندا قالئپتئ جاعدايدا تةمپةراتؤرا 27 ميلليون گرادؤس بولسا، سوثعئ جئلدارئ ول 49 ميلليونعا كوتةرئلئپتئ. ءبئز بذگئندة سولتذستئك مذزدئ مذحيتئنئث ةرؤئن اؤانئث لاستانؤئنان كورةمئز. ال بذل عالئم ول پروبلةمانئ وسئ كذن قئزؤئنئث كوتةرئلئپ كةتؤئنةن كورةدئ. ةگةر وسئ قارقئنمةن قئزا بةرسة، كذن كوپ ذزاماي جارئلاتئن كورئنةدئ.

بذعان قاراما-قايشئ پئكئر ايتاتئن عالئمدار دا بار. «جةر بةتئ ماثگئلئك قاراثعئ قاپاستا قالماق» دةگةن ولاردئث پئكئرئنة قذلاق تذرسةك، سوثعئ ونجئلدئقتا جةرگة تذسةر كذن ساؤلةسئ 10 پايئزعا كةمئپ كةتئپتئ. مذنئ عالئمدار 90-جئلدارئ بايقاعانمةن، قذلاق اسار جان تاپپاعان. تةك 2001- جئلئ يزرايلدةگئ أؤلكونولوگيا ورتالئعئنئث ماماندارئ 1958-1992- جئلدار اراسئنداعئ عالامشارعا تذسةر كذن ساؤلةسئنئث جئلدان-جئلعا 23،0 پايئزدان 32،0 پايئز ارالئعئندا كةمئپ وتئرعانئن ايتقاندا بارئپ، بذل ماسةلةگة ءمان بةرئلة باستاعان.

تئزة بةرسةك، مذنداي اپاتقا اپارار جايتتار كوپ. ءبئز بذل جةردة تازا عئلئمي دايةكتةر مةن ماماندار بولجامئنا سذيةندئك. ءيسئ مذسئلمان قاشان دا يمانئنا بةرئك، ونئث قذلاق اساتئنئ - تةك قذران. ول جةردة اقئرزاماننئث الدئنداعئ ذلكةن جانة كئشئ بةلگئلةرئ انئق جازئلعان. سونئ وقئعان ادام ةشبئر الئپقاشپا اثگئمةگة قذلاق اسپاسئ انئق. الايدا جةر عالامشارئنئث تذرعئندارئنا ةتةك-جةثدئ جياتئن كةز جةتكةندةي. ءسوز سوثئنا «قذز باسئنداعئ اثشئنئث زارئ» كئتابئنداعئ مئناداي جولدار سذرانئپ تذرعانداي:

... جةر-جاهانعا نذرئن توككةن كذن دة سونةدئ دةسةدئ. قارتايعانئ شئعار. باؤئرئنداعئ جان-جانؤارلارئ تذرماق، جةردئث دة ءوز جاسئ، عذمئرئ بار. ول شاؤ تارتپاعانئمةن، الؤان ءتذرلئ دةرتكة شالدئقتئ. قذتقارار ءدارؤ - تةك ادامداردئث مةيئرئمئ. سول عانا بولاشاق اپاتتان اراشالاپ قالماق.

اأتور: ماريام ءابساتتار

دةرةككوز: «الاش ايناسئ» گازةتئ

سوڭعى جاڭالىقتار