ةلباسئ الداعئ ون جئلدئق دامؤ بويئنشا جاثا مذمكئندئكتةردئ ايقئنداپ، ذكئمةتكة جاثا مئندةتتةر جذكتةدئ
مةملةكةت باسشئسئنئث بيئلعئ جولداؤئ الداعئ ون جئلدئق دامؤ بةلةسئن ةثسةرؤ باعئتئنداعئ نةگئزگئ باسئمدئقتاردئ قامتئپ،
«جاثا ون جئلدئق - جاثا ةكونوميكالئق ورلةؤ - قازاقستاننئث جاثا مذمكئندئكتةرئ» اتتئ تاقئرئپ بويئنشا ءوربئدئ.
جالپئ، مةملةكةت باسشئسئنئث 1997 جئلئ «قازاقستان-2030» ستراتةگياسئ جولداؤئ جاريالانعاننان بةرئ اتالعان ستراتةگيا ةل دامؤئنئث نةگئزگئ باعئتئ رةتئندة الئنئپ، ونئ جذزةگة اسئرؤدئث ءتذرلئ قاعيدالارئنا نازار اؤدارئلئپ، ةلئمئزدئث جذرئپ وتكةن جولدارئنا تةرةث تالداؤلار جاسالئپ، بولاشاققا قاراي ماثئزدئ ستراتةگيالئق مئندةتتةر قويئلئپ كةلةدئ. 2000 جئلدان بةرگئ ون جئلدئقتا دا بذل ماسةلةگة ةرةكشة نازار اؤدارئلئپ، سونئث ناتيجةسئندة قازاقستاندئقتاردئث ءومئر ساپاسئ ارتئپ كةلةدئ. دةگةنمةن، دذنية دامؤئ كذردةلةنگةن سايئن، سول ءذشئن قابئلدانعان شارالار دا ارتذرلةنة تذسةتئنئ اقيقات. ءبئراق قازاقستاننئث باستئ باعدارئ انئق. سوندئقتان دا، كةلةسئ ون جئلدئقتئ مةجةلةپ، ونئث ذزاق مةرزئمدئ ورئندالؤ بارئسئن پئسئقتاپ وتئرؤدئث ماثئزئ زور بولماق.
وسئعان بايلانئستئ، الداعئ 2020 جئلعا دةيئنگئ دامؤ باسئمدئقتارئن ايقئنداعان جولداؤئندا ةلباسئ ةث الدئمةن ةكونوميكانئ جاثعئرتؤ ماقساتئندا ذكئمةتكة جاثا مئندةتتةر جذكتةپ وتئر. «ءبئز جاثا ون جئلدئعئمئزدئ الةمدئك دةثگةيدةگئ ابئرويلئ تاريحي وقيعامةن باستاپ وتئرمئز. مةن ءبئزدئث الداعئ بارشا جةتئستئكتةرئمئز وسئنداي جارقئن بولادئ دةپ سةنةمئن. مةنئث باستئ ماقساتئم - ةلئمئزدئث الداعئ ون جئلدئقتاعئ ةكونوميكالئق ورلةؤئن قامتاماسئز ةتئپ، جاثا مذمكئندئكتةرگة جول اشؤ. بذگئنگئ جولداؤئم وسئعان ارنالعان. «قازاقستان - 2030» ستراتةگيياسئن ورئنداي وتئرئپ، ءبئز العاشقئ ونجئلدئققا باعدارلاما جاساپ، ونئ تامامدادئق. ةندئگئ ماقسات - وسئ ستراتةگيانئث كةلةسئ ون جئلدئعئنا قاراي قادام جاساؤ»، دةپ باستادئ ءسوزئن ةلباسئ. سونئمةن بئرگة، مةملةكةت باسشئسئ وتكةنگة دة كوز جذگئرتة وتئرئپ، بذدان بذرئنعئ ةلئمئز باعئندئرعان بةلةستةردئ، جةتكةن جةتئستئكتةرئمئز بةن الاپات داعدارئستئ ةثسةرؤدةگئ تاجئريبةلةردئ دة شولئپ ءوتتئ. وتكةنگة كوز جذگئرتسةك، 1997 جئلئ قابئلدانعان «قازاقستان -2030» ستراتةگياسئ ارقئلئ ذزاق مةرزئمدئ جوسپار، ةلدئث نةگئزگئ ماقساتئ مةن باسئمدئقتارئ قالئپتاسئپ، بذل كةيئننةن 2010 جئلعا دةيئنگئ دامؤ ستراتةگياسئنا اينالدئ. قازاقستان ءوزئ جوسپارلاعان مةجةلةردئ باعئندئردئ، ءتئپتئ كةيبئر ماثئزدئ كورسةتكئشتةر بولجانعاننان دا رساتتئ يگةرئلدئ. ماسةلةن، 2008 جئلئ رةسپؤبليكا ج ءئ ءو-مئ 2000 جئلمةن سالئستئرعاندا ةسةلةنئپ ارتسا، مةملةكةتتئث الةؤمةتتئك مئندةتتةمةلةرئ دة ءتيئمدئ جذزةگة استئ. 2000 جئلمةن سالئستئرعاندا ورتاشا جالاقئ 5 ةسةگة، ال ورتاشا زةينةت اقئ 3 ةسةگة ءوستئ. سوثعئ ون جئل ئشئندة 652 جاثا مةكتةپ پةن 463 دةنساؤلئق نئساندارئ سالئندئ. ال بئلتئرعئ جئلئ ب ذ ذ قازاقستاننئث جةتئستئكتةرئن مويئنداپ، ءوز بايانداماسئندا ةلئمئزدئ ادامي الةؤةتئنئث دةثگةيئ جوعارئ مةملةكةتتةر ساناتئنا قوستئ. وتكةن ون جئلدئقتا 350 مئث وتباسئ نةمةسة 2 ،1ميليون ادام باسپانالئ بولعان. وسئ مالئمةتتةردئث بارشاسئ قازاقستاننئث بولاشاقتئ دذرئس باعدارلاي بئلةتئنئن، الدئعا قويعان جوسپارلاردئ ءتيئمدئ جذزةگة اسئرا الاتئن مةملةكةت بولئپ جةتئلگةندئگئنئث ايناسئ. بذنئمةن قوسا، عالامدئق داعدارئس تا ةلئمئزدئث دامؤ قاتةرلةرئنة تويتارئس بةرة الاتئنئن كورسةتئپ، دذرئس شةشئم قابئلداؤداعئ ساؤاتئنا باعا بةرئلگةندةي بولدئ. جذمئسپةن قامتؤ ستراتةگياسئنئث ءتيئمدئ جذرگئزئلؤئ ناتيجةسئندة بئلتئرعئ داعدارئستئث شارئقتاؤ شةگئندة جذمئسسئزدئق دةثگةيئ 3 ،6پايئزدئ عانا قذرادئ. 2009 جئلئ ةكونوميكالئق ءوسئم 1،1 پايئزعا جةتسة، وندئرئستئث دامؤئ 7 ،1پايئزعا ءوسئپتئ. وسئلايشا، ةلئمئز وث قارقئنداعئ وسئمگة قول جةتكئزگةن «سةرپئندئلةر توبئنان» كورئندئ.
ةندئگئ ماقسات - 2020 جئلعا دةيئنگئ ستراتةگيالئق جوسپاردئ جذرگئزة وتئرئپ، كوشباسشئلئقتئث قازاقستاندئق جولئن قالئپتاستئرؤ بولئپ تابئلادئ. بذل رةتتة ةلباسئ دامؤدئث نةگئزگئ باسئمدئقتارئن دا ايقئندادئ: «بئرئنشئدةن -ةكونوميكانئ داعدارئستان كةيئنگئ دامؤعا ازئرلةؤ، ةكئنشئدةن - ذدةمةلئ يندؤستريالاندئرؤ جانة ينفراقذرئلئمدئ دامئتؤ ةسةبئنةن ةكونوميكانئث ورنئقتئ وسئمئنة قول جةتكئزؤ، ءذشئنشئدةن - ادامي كاپيتالدئث باسةكةگة قابئلةتتئلئگئن ارتتئرؤ ءذشئن بولاشاققا بةلسةندئ ينأةستيسيا سالؤ، تورتئنشئدةن - قازاقستاندئقتاردئ ساپالئ الةؤمةتتئك جانة تذرعئن ءذي-كوممؤنالدئق قئزمةتتةرمةن قامتاماسئز ةتؤ، بةسئنشئدةن - ذلتارالئق كةلئسئمدئ نئعايتؤ، ذلتتئق قاؤئپسئزدئكتئ ارتتئرؤ جانة حالئقارالئق قاتئناستاردئ ودان ءارئ دامئتؤ»، دةدئ ن. نازاربايةأ.
بذل رةتتة ةلباسئ ةكونوميكانئ ءارتاراپتاندئرؤ، ساؤاتتئ ساؤدا ساياساتئن ذستانؤ، ينأةستيسيالئق ساياساتتئ جةتئلدئرة تذسؤ سةكئلدئ سةكتورلارداعئ اتقارئلاتئن شارالارعا جةكة-جةكة توقتالا كةلة، ذكئمةتكة دة ناقتئ تاپسئرمالاردئ جذكتةدئ. «كاسئپكةرلئك - ةكونوميكانئث قوزعالتقئش كذشئ. ءبئز تاؤةكةلدةردئ كوتةرة الاتئن، جاثا نارئقتئ يگةرؤگة قابئلةتتئ، يننوأاسيانئ ةندئرة الاتئن قؤاتتئ كاسئپكةرلئك بؤئندئ كورگئمئز كةلةدئ. وسئعان وراي، ذكئمةتكة 2010 جئلدان باستاپ وثئرلةردةگئ كاسئپكةرلئكتئ دامئتؤ جونئندةگئ بئرةگةي بيؤدجةتتئك باعدارلامانئ ةنگئزؤدئ تاپسئرامئن. بذنئ «بيزنةستئث جول كارتاسئ - 2020» دةپ اتاؤدئ ذسئنامئن»، دةدئ پرةزيدةنت. اتالمئش باعدارلامانئث نةگئزگئ ماقساتئ - كرةديتتةر بويئنشا پايئزدئق ستاأكالاردئ سؤبسيديالاؤ، شاعئن جانة ورتا بيزنةستئ نةسيةلةندئرؤدئ ءئشئنارا كةپئلدةندئرؤ، بيزنةستئ جذرگئزؤدة قئزمةتتئك قولداؤ كورسةتؤ، ماماندار دايارلاؤ مةن بئلئكتئلئكتئ ارتتئرؤ. ءبئر سوزبةن ايتقاندا - «بيزنةستئث جول كارتاسئ -2020» باعدارلاماسئ وثئرلةردئث دامؤئنا تئث سةرپئن بةرؤدئ قامتؤئ ءتيئس.
بذدان كةيئنگئ نةگئزگئ باسئمدئق ةل وثئرلةرئن دامئتؤعا تذسئپ وتئر. «ءبئز ذدةمةلئ ءارتاراپتاندئرؤعا وثئرلئك دامؤ رةفورمالارئنسئز قول جةتكئزة المايمئز. سوندئقتان ةكونوميكالئق ءوسئم ورتالئقتارئن قالئپتاستئرؤ قاجةت. ماسةلةن، ةلئمئزدئث باتئسئندا مذنايگاز سةكتورئن، حيمييالئق ونةركاسئپتئ، كولئك قؤاتئن دامئتؤ قاجةت. ال ورتالئقتا، سولتذستئك پةن وثتذستئكتة جانة شئعئستا - تاؤ-كةن كةشةنئن، اتوم، حيمييا ونةركاسئبئن جانة اگرارلئ يندؤستريانئ دامئتقان ورئندئ. ئشكئ سذرانئم بازاسئ بويئنشا - ءداستذرلئ يندؤستريامةن قوسا، الماتئ، استانا سةكئلدئ قؤاتتئ كادرلئق الةؤةتئ بار قالالاردئ دامئتؤ. بذل رةتتة جاثا وثئرلئك ساياسات - 2020 ستراتةگياسئنئث ماثئزدئ بولئگئ بولادئ»، دةگةن ةلباسئ ذكئمةت پةن بارلئق اكئمدةرگة وثئرلةردةگئ ينأةستيسيالئق ساياسات ماسةلةلةرئن ازئرلةؤدئ جذكتةدئ. «ةكونوميكانئ عالامدئق قالپئنا كةلؤ مةن سئرتقئ قاتةرلةر بويئنشا ورنئلئقتئلئققا ازئرلةؤ ءذشئن ءذش مئندةتتئ شةشؤ كةرةك. بئرئنشئدةن - بيزنةس كليماتتئ ايتارلئقتاي جاقسارتا تذسؤ قاجةت. ةكئنشئدةن - قارجئلئق جذيةنئث ورنئقتئ جذمئس ئستةؤئن قامتاماسئز ةتؤ قاجةت. ءذشئنشئدةن - سةنئمدئ قذقئقتئق ورتانئ قالئپتاستئرؤدئ جالعاستئرؤ كةرةك. وسئعان وراي ءذكئمةتكة 2011 جئلئ بيزنةستئ تئركةپ، جذرگئزؤگة بايلانئستئ وپةراسيالئق شئعئندارئن 30 پايئزعا دةيئن قئسقارتؤعا، ال 2015 جئلعا قاراي بذنئ تاعئ 30 پايئزعا تومةندةتؤدئ تاپسئرامئن»، دةدئ ن. نازاربايةأ. سونئمةن بئرگة، ةلباسئ ءاربئر ون جئلدئقتا جالپئ ئشكئ ءونئمنئث شاعئن جانة ورتا بيزنةستئث ذلةسئ 40 پايئزعا دةيئن ارتئپ وتئرؤئ قاجةتتئگئن ايتتئ. «2020 جئلعا دةيئن قازاقستان ةث قولايلئ بيزنةس-كليماتئ قامتئلعان 50 ةلدئث قاتارئنا ةنؤئ كةرةك. ءتئپتئ 30 ةلدئث اراسئنان كورئنؤ مئندةتئن قويؤعا دا بولادئ. مةنئث ويئمشا، بذعان ابدةن قول جةتكئزؤگة بولادئ»، دةدئ پرةزيدةنت.
سونئمةن بئرگة، ةلباسئ ةل ةكونوميكاسئن جاثعئرتؤدئث ءتيئمدئ جذرگئزئلؤئ ةث الدئمةن قازاقستاندئقتاردئث بئلئمئنة، كوثئل كذيلةرئنة دة تئكةلةي بايلانئستئ ةكةندئگئن اتاپ ءوتتئ. «سوندئقتان دا 2020 جئلعا قاراي بارلئق، اؤئلدئق جانة قالالئق جةرلةردةگئ بالالار مةكتةپكة دةيئنگئ تاربية جانة وقئتؤ مةكةمةلةرئمةن قامتاماسئز ةتئلؤئ شارت. بذل ءذشئن ءبئزدئث مذمكئندئكتةرئمئز دة، مةملةكةتتئك-جةكة سةكتور ارئپتةستئگئنئث الةؤةتتةرئ دة جةتكئلئكتئ. جةكة، وتباسئلئق بالالار باقشاسئ، ارنايئ شاعئن ورتالئقتار مةملةكةتتئك مةكةمةلةرگة بالاما بولا الادئ. وسئعان وراي، ذكئمةتكة اكئمدةرمةن بئرلةسة وتئرئپ «بالاپان» اتتئ باعدارلاما ازئرلةپ، ونئ اعئمداعئ جئلدان باستاپ جذزةگة اسئرؤعا كئرئسؤدئ جذكتةيمئن. اتالعان باعدارلاما بالالاردئ مةكتةپكة دةيئنگئ بئلئممةن جانة تاربيةمةن قامتاماسئز ةتةتئن بولادئ»، دةدئ پرةزيدةنت. ءبئلئم سالاسئنداعئ تاعئ ءبئر جاثالئق پرةزيدةنت ذكئمةتكة 2020 جئلعا قاراي ورتا ءبئلئم بةرؤ جذيةسئندة 12 جئلدئق وقئتؤدئ جذزةگة اسئرؤ ءذشئن بارلئق جاعدايدئ قامتاماسئز ةتؤدئ جذكتةدئ. بذنئمةن قوسا جالپئ ءبئلئم بةرؤ ساپاسئ حالئقارالئق تالاپتارعا ساي كةلؤئ كةرةك.
بيئلعئ جولداؤئندا ةلباسئ الداعئ ون جئلدئق بويئنشا الةؤمةتتئك سالاعا دا نازار اؤدارئپ، ءومئر سذرؤ ساپاسئ مةن دةثگةيئن جاقسارتؤعا قاتئستئ مئندةتتةردئ دة العا تارتئ. «مةملةكةت تاراپئنان 2020 جئلعا قاراي ةل ازاماتتارئنئث سانئن 10 پايئزعا دةيئن وسئرؤگة بارلئق جاعدايلار جاسالادئ. ال الةؤمةتتئك ساياساتتاعئ باسئم باعئتتارئمئزدئث بءئرئ حالئقتئ جذمئسپةن قامتؤ بولماق. سوندئقتان دا 2020 جئلعا قاراي جذمئسسئزدئقتئ 5 پايئزدان اسئرماؤ تؤرالئ تاپسئرما جذكتةيمئن»، دةدئ ن. نازاربايةأ.
جولداؤعا سايكةس، 2020 جئلعا دةيئنگئ قازاقستاننئث سئرتقئ ساياسي باعدارئ سئرتقئ ساياسات تذجئرئمداماسئ شةثبةرئندة ءوربيتئن بولادئ. «قازاقستان ة ق ئ ذ ءتوراعالئعئ شةثبةرئندة قاؤئپسئزدئكتئث نةگئزگئ ماسةلةلةرئ بويئنشا كونسةنسؤستئ الاثدئ نئعايتؤعا جانة كةثةيتؤگة، سونداي -اق ذيئمنئث ءوزئن دامئتؤعا قاتئستئ ماسةلةلةردئ رةتتةؤگة نيةتتئ. ءبئز ة ق ئ ذ-نئث XXI عاسئردا الةمنئث كوپتذرلئلئگئمةن مويئندالاتئن قذرئلئم بولؤئ ءذشئن قولدان كةلگةنئن ايانبايمئز»، دةدئ پرةزيدةنت.
ءسوز سوثئندا مةملةكةت باسشئسئ قازاق ةلئنئث بولاشاقتاعئ دامؤ دةثگةيئ، سول باعئتتاعئ جولداؤدئث تذپكئ ماقساتئ مةن حالقئمئزدئث اسئل مذراتتارئن تؤرالئ دا ءسوز قوزعاپ ءوتتئ.
«حالقئمئزدا «ئنتئماقتئ ةلدة باق تذرار» دةگةن دانا ءسوز بار.
ءبئز قازئعئ بةرئك، مةملةكةتتئگئ بةكةم، ءتورت قذبئلاسئ ساي قازاق ةلئنئث ايبئنئن اسئرئپ، اتاعئن الةمگة ايگئلةدئك. ءبئز تولايئم تابئستارعا قول جةتكئزئپ، بيئك بةلةستةردئ باعئندئردئق، الايدا الار اسؤئمئز ءالئ دة الدا. ءبئز سيياقتئ حالقئنئث سانئ از، ةكونوميكاسئ دامؤ ذستئندةگئ ةلگة تةحنولوگيا اؤاداي قاجةت. سوندا عانا الةمنئث الئپ مةملةكةتتةرئ مةن توثئرةگئمئزدةگئ ةلدةر بئزبةن ساناسادئ. بذل باعدارلامانئث تذپكئ ماقساتئ - ةلئمئزدئث تاؤةلسئزدئگئن باياندئ ةتؤ، قازاقتئث ذلت بولئپ وركةندةؤئنة جول اشؤ، ونئث ءتئلئ مةن مادةنيةتئنئث كةث قذلاش جايؤئنا مذمكئندئك تؤعئزؤ. كةلةر ذرپاقتئث جذزئن جارقئن ةتةتئن بذل ماقساتقا ءبئز اسقان تاباندئلئقپةن ةل بئرلئگئن ساقتاي وتئرئپ قانا قول جةتكئزة الامئز»، دةدئ.