رايئمبةك باتئر

785) - جوثعار باسقئنشئلارئنا قارسئ شايقاستاردا اتامةكةنئن جاؤدان ازات ةتكةن باتئر ءارئ اؤلية، قولباسشئ
None
None

 باتئر قازئرگئ الماتئ وبلئسئندا تؤعان. ذلئ جذز البان ئشئندةگئ الجان رؤئنئث سئرئمبةت تارماعئنان. اتاسئ حانگةلدئ باتئر 18-شئ عاسئردئث 1-شئ جارتئسئندا جوثعارلارعا قارسئ كذرةستة اتئ شئعئپ، 1733 جئلئ تولة، قودار بيلةر، ساتاي، بولةك باتئرلارمةن بئرگة ذلئ جذز قازاقتارئ اتئنان ورئس پاتشايئمئ اننا يوانوأناعا ةلشئ جئبةرگةن. رايئمبةك 17 جاسئندا جوثعار باسقئنشئلارئنا قارسئ كذرةستة ةرلئك كورسةتئپ، باتئر اتانعان. قالماقتئث بادام، قورئن، اعاناس، سةكةر، ت.ب. حان، نويان باتئرلارئن جةكپة-جةكتة جةثئپ، قاراتاؤ ءوثئرئ مةن جةتئسؤدئ جاؤدان ازات ةتؤگة باسشئلئق جاساعانداردئث ءبئرئ بولعان. تورايعئر جانة سوگةتئ تاؤلارئ ارالئعئنداعئ «ويرانتوبة» دةگةن جةردة وتكةن شايقاستا ةرةكشة كوزگة تذسكةن. بادام وزةنئ تؤرالئ ةستئگةندةر كوپ. ءبئراق، سونئث رايئمبةك باتئردان جةثئلگةن قالماق نويانئ بادام-باحادذردئث ةسئمئمةن بايلانئستئرئلاتئنئن كوپ ادام بئلة بةرمةيدئ. رايئمبةك باتئر 1729 جئلئ اثئراقايداعئ شايقاستا ناؤرئزباي، وتةگةن، قابانباي، بوگةنباي سئندئ قازاق ةرلةرئمةن ذزةثگئ تذيئستئرة وتئرئپ، سارئ مئثجانئث اسكةرئن تالقانداعان. ال، يتةمبةس وزةنئنئث بويئندا شونا دوبا جاساعئ جةر جاستانعان. 1758 جئلئ رايئمبةك باتئر ناؤرئزباي، بولةك، وتةگةن، مالاي باتئرلارمةن تئزة قوسا وتئرئپ، جوثعار يمپةريياسئنئث سوثعئ كذشئن قازئرگئ سذمبة شةكاراسئنان اسئرا قؤئپ، جةتئسؤ جةرئنةن ئعئستئرئپ، تةكةستئث قذيعانئ مةن ئلةنئث باستالار تذسئنان ءارئ قاراي جذلدئز ويپاتئنا دةيئن ئعئستئرئپ تاستاعان ةرلئگئ جذرتقا ايان. 1733 جئلئ بولةك باتئرمةن بئرگة جوثعارعا ةلشئ بولئپ بارعان. رايئمبةكتئث ةرةكشة ةثبةگئن ونئث ةسئمئ البان تايپاسئنئث ذرانئنا اينالعانئن دا بئلؤگة بولادئ. كوزئ تئرئسئندة «كورئپكةل»، «اؤلية» اتانعان. ول الماتئ القابئندا شئلئك، جالاثاش وثئرئندة توعان قازدئرئپ، سؤ شئعارتئپ، ةگئن ةكتئرگةن. الماتئ وبلئسئندا رايئمبةك ةسئمئمةن اتالاتئن جةر-سؤ اتتارئ كوپ كةزدةسةدئ. تورايعئر تاؤئنداعئ ايئرلئ اسؤئنئث ماثئندا «رايئمبةك باستاؤئ» بار. الماتئ وبلئسئنئث نارئنقول، كةگةن اؤداندارئ بئرئگئپ، قازئردة رايئمبةك اتئمةن اتالادئ، وندا باتئرعا ةسكةرتكئش ورناتئلعان. باتئردئث بةيئتئ الماتئ قالاسئنداعئ ونئث ةسئمئمةن اتالاتئن ذلكةن داثعئلدئث بويئندا. ةل اؤئزئنداعئ اثئز اثگئمة بويئنشا رايئمبةك باتئر دذنيةدةن وزار الدئندا ذرپاقتارئنا «دةنةمدئ اق تذيةگة ارتئپ باسئن بوس جئبةرئثدةر. ول قاي جةرگة بارئپ شوكسة سول جةرگة جةرلةثدةر» دةگةن وسيةت ايتسا كةرةك. سول اق تذية شوككةن جةردةگئ باتئر ةسئمئمةن اتالاتئن زيراتتئث باسئنا زاؤلئم كةسةنة تذرعئزئلئپ، اق تذيةنئث مذسئنئ ورناتئلعان. قاسيةتتئ ورئن سانالاتئن وسئ كةسةنة تذرعئزئلعان جةرگة ادامدار كةلئپ تاؤ ةتئپ تذرادئ. 1990 جئلئ «رايئمبةك» تاريحي-ةتنوگرافييالئق قوعامئ قذرئلدئ. 2005 جئلئ قازاقستاندا باتئر بابانئث 300 جئلدئق مةرةيتويئ كةثئنةن اتالئپ ءوتئلدئ. ХVІІ-ХVІІІ  عاسئرلاردا قازاق جةرئندة توسئنان تاپ بةرئپ، اقتابان-شذبئرئندئ، القاكول سذلاما قاسئرةتئن توندئرگةن جوثعار شاپقئنشئلارئنا قارسئ اق بئلةكتئث كذشئمةن، اق نايزانئنئث ذشئمةن تويتارئس بةرگةن رايئمبةك باتئردئث قاهارماندئق داثقئ تاؤةلسئزدئك العاننان كةيئن ارتا تذستئ. دةرةككوزئ: قازاقستان ذلتتئق ةنسيكلوپةديياسئ، 7 توم

 

 

سوڭعى جاڭالىقتار