قونايةأ دئنمذحامةد احمةت ذلئ
ورتا مةكتةپتئ بئتئرگةنننةن كةيئن، قازاقستان ولكةلئك كومسومول كوميتةتئ ونئ ماسكةؤدئث ءتذستئ مةتالدار جانة التئن ءئينستيتؤتئنا وقؤعا جئبةرةدئ. ءئينستيتؤتتئ ويداعئداي ءبئتئرئپ، تاؤ كةن ئينجةنةرئ ماماندئعئن العان ول بالقاش مئس قورئتؤ كومبيناتئنئث قوثئرات رؤدنيگئنة جذمئسقا ورنالاسئپ، وندا بذرعئلاؤ ستانوگئنئث ماشينيسئ، سةح باستئعئ، رؤدنيگتئث باس ئينجةنةرئ، ديرةكتورئ بولئپ ئستةيدئ. ذلئ وتان سوعئسئنئث قيئن كذندةرئندة ول تئلداعئ جذمئستئ ذيئمداستئرؤدا ئسكةرلئگئمةن كوزگة تذسةدئ. «التايپوليمةتالل» كومبيناتئ باس ئينجةنةرئنئث ورئنباسارئ، ريددةر رؤدنيگئنئث جانة ك س رو قورعاسئن-مئرئش ونةركاسئبئنئث ةث ءئرئ كاسئپورئندارئنئث ءبئرئ لةنينگور كةن باسقارماسئنئث ديرةكتورئ قئزمةتتةرئن اتقارادئ. 1942-1952 جئلدارئ قازاق ك س ر مينيسترلةر كةثةسئ ءتوراعاسئنئث ورئنباسارئ بولئپ قئزمةت ةتةدئ. وسئندا جذرگةندة قازاقستان عالئمدارئ وعان زور سةنئم كورسةتئپ، ونئ قازاق ك س ر عئلئم اكادةميياسئنئث اكادةميگئ جانة ونئث پرةزيدةنتئ ةتئپ سايلايدئ. تاؤ كةن ءئسئ سالاسئنئث ءئرئ عالئمئ د.قونايةأ رةسپؤبليكا عئلئمئنئث دامؤئ جولئندا زور ةثبةك سئثئرةدئ. د.قوناةأ 1955-1960 جانة 1962-1964 جئلدارئ قازاق ك س ر جوعارعئ كةثةسئنئث ءتوراعاسئ، 1960-1962 جانة 1964-1986 جئلدارئ قازاقستان كوممؤنيستئك پارتيياسئنئث ورتالئق كوميتةتئنئث ءبئرئنشئ حاتشئسئ بولدئ. ول قازاقستاننئث ةكونوميكاسئ مةن مادةنيةتئن وركةندةتؤ جولئنا ءوزئنئث ءبئلئمئن، مول تاجئريبةسئن جانة ذيئمداستئرؤشئلئق قابئلةتئن ايانباي جذمساي ءبئلدئ. د.قوناةأ ءومئرئنئث 45 جئلعا جؤئعئن ةل باسقارؤ ئسئنة ارناپ، شيرةك عاسئرعا جؤئق قازاقستاننئث ءبئرئنشئ باسشئسئ قئزمةتئن اتقاردئ. ول جاؤاپتئ باسشئلئق قئزمةت اتقارا ءجذرئپ، رةسپؤبليكاداعئ تاؤ-كةن ءئسئن دامئتؤعا قوماقتئ ذلةس قوستئ. رةسپؤبليكانئ باسقارعان جئلدارئ قازاقستاندا جاثا ونةركاسئپتئ اؤداندار قالئپتاسئپ، ةلدة جاثا قالالار مةن ءئرئ ةلدئ مةكةندةر پايدا بولدئ. پاألودار-ةكئباستذز وتئن-قؤات كةشةنئ، قاراعاندئداعئ گرةس-2، شئعئس قازاقستانداعئ بذقتئرما سؤ ةلةكتر ستانسئسئ، پاألودار تراكتور زاؤئتئ، ت.ب. كاسئپورئندار وسئ كةزةثدة ئسكة قوسئلدئ. ماثعئستاؤدئث مذناي كةن ورئندارئ ءئيگةرئلدئ، تةمئر جول قذرئلئسئ، كولئك تذرلةرئ دامئدئ. رةسپؤبليكا تيتان، ماگنيي سينتةتيكالئق كاؤچؤك وندئرة باستادئ. ةلةكتروتةحنيكا، ماشينا جاساؤ، حيمييا سالالارئ تةز دامئدئ. جةزقازعان، ماثعئستاؤ جانة تورعاي وبلئستارئ شاثئراق كوتةردئ. د.قوناةأ الماتئ وبلئسئنئث كةربذلاق القابئن يگةرؤگة، قاپشاعاي سؤ قويماسئن، ذلكةن الماتئ ارناسئن سالؤعا ةرةكشة كوثئل بولدئ. كورنةكتئ قوعام قايراتكةرئ ءادةبيةت پةن ءونةردةگئ، مادةنيةت پةن عئلئمداعئ احؤالدئ ءاردايئم باقئلاپ وتئردئ. ول رةسپؤبليكاعا باسشئلئق جاساعان تذستا قازاقستاننئث 5 تومدئق اكادةمييالئق تاريحئ قازاق جانة ورئس تئلدةرئندة جارئق كوردئ. د.قوناةأ ءوز زامانئنئث ذلئ ساياساتكةرئ بولا ءبئلدئ. ول بيلئك باسئندا بولعان ؤاقئت قانشالئقتئ كذردةلئ، قاراما-قايشئلئقتئ بولعانئمةن، ةلدئث ةكونوميكاسئن، الةؤمةتتئك سالاسئن، عئلئمئن، ذلتتئق مادةنيةتئن دامئتؤ ئسئنة ايتؤلئ ةثبةك ءسئثئردئ. ءتذرلئ دةثگةيدةگئ پارتييا جانة كةثةس قئزمةتئن اتقارا جذرئپ، ورتالئقتئث وكتةم ساياساتئنئث ئعئمةن كةتة بةرمةي، ةل مذددةسئن، بولاشاق قامئن دا ءبئر سات ةستةن شئعارعان جوق. الپئسئنشئ جئلداردئث باسئندا ن.حرؤششةأتئث وزبئرلئعئمةن وزبةكستانعا بةرئلئپ كةتكةن قازاق جةرئنئث ءبئراز بولئگئن قايتارئپ الؤئ سونئث ايقئن ءبئر دالةلئ ةدئ. ول قازاقستاندا نةمئس اأتونوميياسئن قذرؤ، ماثعئستاؤدئ تذرئكمةنستانعا بةرؤ جونئندةگئ ورتالئقتئث ذسئنئس-جوسپارلارئنا قارسئ شئقتئ. د.قوناةأ الماتئنئ قازئرگئ زامانعئ كورئكتئ قالاعا اينالدئرؤعا كوپ كذش جذمسادئ. مذندا رةسپؤبليكا سارايئ، قازمؤ قالاشئعئ، اراسان ساؤئقتئرؤ ورتالئعئ، مةدةؤ سپورت كةشةنئ سيياقتئ ءئرئ عيماراتتار بوي كوتةردئ. 1986 جئلئ كوكپ ورتالئق كوميتةتئنئث باس حاتشئسئ بولئپ م.گورباچةأ سايلانعاننان كةيئن ةلدة باستالعان قايتا قذرؤ ساياساتئ ك س ر و-نئث باسقا ايماقتارئ سياقتئ قازاقستاندا دا قيئندئقتار مةن كةدةرگئلةر تؤعئزدئ. سول جئلئ جةلتوقساننئث 16-ئندا وتكةن قازاقستان كومپارتيياسئ وك-نئث پلةنؤمئ ك و ك پ وك-نئث وكئلئ گ.رازؤموأسكييدئث ذسئنئسئمةن د.قوناةأتئث ورنئنا قازاقستان كومپاريياسئ وك-نئث 1-شئ حاتشئلئعئنا گ.كولبيندئ سايلادئ. د.قوناةأتئث ورنئنا وزگة ذلت وكئلئنئث تاعايئندالؤئن قازاق حالقئ ذلتتئق كةمسئتؤشئلئك رةتئندة قابئلدادئ. مذنئث سوثئ ك س ر و-داعئ ذلت ساياساتئنا قاتئستئ حالئق كوثئلئندة قوردالانعان نارازئلئقتاردئث سئرتقا شئعؤئنا اكةلئپ، جةلتوقسان كوتةرئلئسئنة ذلاستئ. ك و ك پ وك-ئ د.قوناةأتئ كوتةرئلئستئ ذيئمداستئرؤشئلاردئث ءبئرئ دةپ سانادئ. ءسويتئپ 1987 جئلئ ماؤسئمنئث 26-ئنداعئ پلةنؤمدا ونئ «قازاقستان كومپارتيياسئ وك-نئث 1-شئ حاتشئسئ بولعاندا رةسپؤبليكا پارتييا ذيئمئن باسقارؤداعئ جئبةرگةن قاتةلئكتةرئ ءذشئن» دةگةن سئلتاؤمةن ك و ك پ وك-نئث مذشةلئگئنةن، كوپ كةشئكپةي قازاقستان كومپارتيياسئ وك-نئث مذشةلئگئنةن شئعاردئ. ول بئرنةشة مارتة ك س ر و جوعارعئ كةثةسئنئث دةپؤتاتئ بولئپ سايلاندئ. ك و ك پ-نئث 19-شئ سيةزئنةن باستاپ كةيئنگئ سيةزدةرئنئث بارئنة دةلةگات بولدئ. پارلامةنت پةن پارتييا دةلةگاسيياسئن باسقارئپ، الدةنةشة رةت شةتةلدةردة بولئپ قايتتئ. ك س ر و جوعارعئ كةثةسئ ءتورالقاسئنئث جانة قازاق ك س ر جوعارعئ كةثةسئ ءتورالقاسئنئث مذشةسئ بولدئ. د.قوناةأ قايتئس بولعاننان كةيئن قازاقستان عئلئم اكادةميياسئنئث تاؤ-كةن جانة تذستئ مةتاللؤرگييا ءئينستيتؤتئنا، ةلئمئزدئث ءبئرقاتار مةكتةپتةرئ مةن كوشةلةرئنة ةسئمئ بةرئلدئ. الماتئ قالاسئندا قوعام قايراتكةرئ اتئنداعئ ؤنيأةرسيتةت بار. 1992 جئلئ قاراشانئث 13-ئندة الماتئدا «حالئقارالئق قوناةأ قورئ» قذرئلدئ. 2002 جئلئ قاثتاردئث 12-ئندة الماتئ قالاسئندا قوناةأتئث مذراجاي ءذيئ اشئلدئ. د.قوناةأ ءومئرئنئث سوثعئ ءساتئن وتكئزگةن الماتئ وبلئسئنئث الاكول اؤدانئنداعئ اقشي اؤئلئندا 2003 جئلئ تامئزدئث 15-ئندة ارنايئ قذلپئتاس ورناتئلدئ.
دةرةككوزدةرئ: قازاقستان ذلتتئق ةنسيكلوپةديياسئ، 6 توم «تاريحي تذلعالار» كئتابئ