اقتايلاق بي بايعارا ذلئ

اقتايلاق بي بايعارا ذلئ (18 عاسئردئث ورتا تذسئ-19 عاسئردئث ورتا شةنئ) - بي، شةشةن، جئراؤ، قوعام جانة مةملةكةت قايراتكةرئ، ديپلومات
None
None

ارعئ اتاسئ نارئمباي بي تاشكةنتتة بةك بولسا، ونئث بالاسئ قذتتئباي بي قازاق تاريحئندا اسقان شةشةندئگئنة وراي «قؤ داؤئستئ قذتتئباي» اتانعان جانة 1760 جئلئ ابئلاي حاننئث تاپسئرماسئمةن بةيجئثگة سين ئيمپةراتورئ سيانلؤنگة تذثعئش قازاق ةلشئلئگئن باستاپ بارعان. اكةسئ بايعارا بي بولعان. اقتايلاقتئث بالاسئ سابئرباي قازاقتئث اتاقتئ سؤئرئپسالما اقئنئ. اقتايلاقتئث جاستايئنان شةشةندئگئمةن كوزگة تذسئپ، ذلكةن جيئنداردا ءبئر اؤئز ماقالمةن نةمةسة تولعاؤ-جئرئمةن داؤلئ ئستةردئ ادئلةتتئ شةشكةندئكتةن «قازاقتئث قارا ءتئلئ، قاس ءبيئ» اتانعان. مةملةكةت ئسئنة ةرتة ارالاسقان. ابئلاي حان كوكشةتاؤعا ءذش ءجذزدئث ةلؤ ءبيئن شاقئرتئپ، قازاق رؤلارئنئث شةجئرةسئن جازدئرعان، ونئث ئشئندة اقتايلاق بار بةس بيگة سوثعئ نذسقاسئن جاساتقان. اقتايلاق 1773 جئلئ بولات حاننئث اتئنان قئتاي ئيمپةراتورئ سيانلؤنعا ةلشئ بولئپ بارئپ، كةلئسسوز جذرگئزگةن. بذل تؤرالئ شئث پاتشالئعئنئث شةجئرة كئتابئندا جازئلعان. اقتايلاقتئث بوپئ تورةمةن، قاناي، تئلةنشئ، بالپئق جانة باسقا بيلةرمةن شةشةندئك ايتئس، قاعئستارئ ةل اراسئنا كةثئنةن تارالعان. اقتايلاق ةل اراسئنداعئ داؤ-شارلاردئ شةشؤ ماقساتئندا بيلئك ايتئپ تا، زامانئنئث كةلةثسئز كورئنئستةرئن سئناپ تا ولةث شئعارعان، ءومئر تؤرالئ، ادامگةرشئلئك، اسئل قاسيةتتةر جايلئ فيلوسوفييالئق تولعاؤلار مةن ادام جاسئ جونئندة، ءذي-ئشئ، وشاق باسئ، اتا-انا تاعئلئمئ مةن جاس ذرپاق تاربيةسئ تؤرالئ تاربيةلئك عاقلييالارئ دا بار. ابايدئث اتاسئ وسكةنبايمةن زامانداس، سئرلاس، دوس-جار ادام بولعان. وسكةنباي بيلئك جذرگئزگةن كةزدة توبئقتئ مةن كةرةي اراسئندا بولعان قذن داؤئندا اقتايلاق ءبيدئث پاراقور بيلةردئث قذلقئن قامئن ويلاعان قئلمئسئن اياؤسئز اشكةرةلةگةن «ةردئث قذنئ - ةكئ ةلؤ» اتتئ تةرةث ويلئ، وتكئر فيلوسوفييالئق شئعارماسئن اباي ءوزئ ةل باسقارعان كةزئندة داؤلئ ماسةلةلةردئ دذرئس شةشؤگة، توبة ءبي بولئپ سايلانعان قارامولا سيةزئندة قئلمئستئ ئستةرگة قارسئ زاث ةرةجةلةرئن ازئرلةؤگة پايدالانعان. م.اؤةزوأ اقتايلاق بيدئث  بيلئك سوزئنئث شاعئن نذسقاسئن 1925 جئلئ «تاث» جؤرنالئنئث №2 سانئندا «سئبان اقتايلاق بي» دةگةن اتاؤمةن جارييالاعان. اقتايلاق قازاق ادةبيةتئ تاريحئندا جاناقپةن ايتئسقان «سئباننان شئققان ون جةتئ اقئن» دةگةن اتپةن بةلگئلئ اقئندار توبئنئث كوشباسشئسئ ءارئ ذستازئ بولعان. ءبيدئث «قادئرئن قاشان بئلةسئث؟»، «نةنئ ايتامئز؟»، «تاسئما جئگئت»، «كؤاسئزدة قؤات بولماس»، «سةكسةن جاس»، «توقسان بةس»، ت.ب. جئرلارئ ساقتالعان.

پاتشالئق رةسةيدئث وتارشئلدئق ساياساتئ ذدةي تذسئپ، قازاق دالاسئندا بةكئنئستةر ورناتئپ قانا قويماي، شئركةؤلةرئن دة قوسا سالعان تذستا اقتايلاق بي وثتذستئكتةن ءدئني ساؤاتتئ قوجا-مولدالاردئ كوشئرئپ الئپ، قالئث قازاق اراسئندا مةشئت اشئپ، ةلدئ ساؤاتتاندئرا تذسپةك بولعان دةگةن دةرةك بار.

 

دةرةككوزدةرئ:

قازاقستان ذلتتئق ةنسيكلوپةديياسئ، 1 توم

اباي ةنسيكلوپةديياسئ

 

 

سوڭعى جاڭالىقتار