اقمولا وبلىسىندا سوعىم باعاسى قانداي

اقمولا وبلىسىندا قازىر مال سەمىرتكەندەر دە، سوعىمدىق مال ىزدەگەندەر دە قىزۋ، قاربالاس شاقتا. قىرداعى مالشى قاۋىم قىرۋار جەم-ءشوبىن جۇمساپ، ەڭبەگىن ءسىڭىرىپ سەمىرتكەن اق ادال مالىن قىمباتقا ساتقىسى كەلسە، جالعىز جالاقىمەن جان باعىپ وتىرعان قالا تۇرعىندارىنا جىلىگى تاتىمدىسى ءارى ارزانى كەرەك.

ет
Фото: Фото: Мухтор Холдорбеков/Kazinform

وسى رەتتە، قازاقپارات ءتىلشىسى وڭىردە جىل سايىن وسى كەزدە ساۋداسى قىزا تۇسەتىن سوعىم باعاسىن زەرتتەپ كوردى.

وڭىردە بيىلعى جىلعى مال باعاسى بىلتىرعىمەن سالىستىرعاندا ءبىرشاما وسكەن. قارا مال دا، جىلقى دا. بۇل ارادا دۇنيەنى دۇربەلەڭگە تۇسىرگەن دوللار باعاسىنىڭ قىرىق قۇبىلۋىنىڭ ەش قاتىسى جوق. كوكتەمدەگى ىلعالدىڭ ازدىعى جانە جازدىڭ اپتاپ ىستىعى، ودان قالدى تامىز ايىنىڭ سوڭى مەن قىركۇيەك ايىنىڭ باسىنداعى تولاسىز جاڭبىر مال ۇستاعان جاننىڭ قالتاسىن قاققانى انىق. سول سەبەپتى، بۇل اۋىل شارۋاشىلىعى ونىمدەرى باعاسىنىڭ وسۋىنە اكەلىپ وتىرعان جايى بار. سونىڭ ىشىندە سوعىم باعاسىنا دا ۇلكەن اسەر ەتتى.

اتباسار اۋدانىنا قاراستى ەسەنگەلدى اۋىلىنىڭ تۇرعىنى نۇرباي ءجۇسىپوۆتىڭ ايتۋىنشا، بۇگىن سويىپ الۋعا ابدەن جارايتىن، بارماق قازى بەرەتىن تايلاردىڭ باعاسى 350 مىڭنان باستاپ 450 مىڭ تەڭگەگە دەيىن. باعا اراسىنداعى ايىرماشىلىق مالدىڭ بىتىمىنە، كۇيىنە بايلانىستى. ەگەر ارىقتاۋ تايلاردى تابىننان ۇستاپ ەكى اي سەمىرتەمىن دەسەڭىز وندا 270-290 مىڭعا دا ساتىپ الۋعا بولادى. قۇنان-بايتالدار 550-620 مىڭ تەڭگە اراسىندا، ال، كەبەجە قارىن تۋ بيە، بەلدى، جايالى بەستىلەر 600-800 مىڭ تەڭگەنىڭ شاماسىندا. جالعىز جىلقى عانا ەمەس، قارا مالدىڭ دا، قوي-ەشكىنىڭ دە احۋالى وسىنداي. سويىس كوتەرەتىن قويدى 35 مىڭنان 65 مىڭ تەڭگەگە دەيىن ساتىپ الۋعا بولادى. كوكشەتاۋدا قويدىڭ باعاسى ورتاشا 60-80 مىڭ تەڭگە شاماسىندا. دەگەنمەن، ارىق، كىشىرەك توقتىلاردى 50 مىڭ تەڭگەگە ساتىپ جاتقاندار دا بار. ال، سەمىرتۋلى تۇرعان ءىرى قويلاردىڭ قۇنى 100 مىڭ تەڭگەگە جەتىپ قالادى.

- قالاعا جاقىن اۋىلدار مالىن بۇلداپ ساتادى. ال، شالعايداعى شاعىن اۋىلداردىڭ ءدال مۇنداي مۇمكىندىگى جوق. سوعىم ىزدەپ، بەينەت شەگىپ شالعايدا جاتقان مالساق قاۋىمعا كىم بارا قويسىن. دەگەنمەن، مالدىڭ باعاسى جەم-شوبىنە بايلانىستى، ال، ونىڭ باعاسى قازىر كۇيىپ تۇر. سول سەبەپتى، شالعايداعى اۋىلداعى اعايىن دا مالىن وسى ۋاقىتتا قىمباتىراق ساتىپ قالعىسى كەلەدى، - دەپ ءتۇسىندىردى نۇرباي ءجۇسىپوۆ.

اقمول اۋىلىنىڭ تۇرعىنى سەردالى اۋباكىروۆتىڭ ايتۋىنا قاراعاندا، بۇل وڭىردە دە مال باعاسى وسكەن. وعان استانالىق الارماندار سەبەپشى بولىپ وتىر.

- ادەتتە، سوعىم ەتىنىڭ ءدامى جەگەن شوبىنە، ىشكەن سۋىنا بايلانىستى. ال بىزدە سۇرانىسىنا بايلانىستى بولىپ وتىر. استانا جاقىن بولعان سوڭ، سۇرانىس تا جوعارى. ەلوردالىقتاردىڭ كوبى جاقىن ماڭنان سوعىم ىزدەيدى، - دەيدى تۇرعىن.

دەگەنمەن، سوعىم باعاسىنىڭ ءسال دە بولسا تۇسۋىنە رەسەيدەگى اقشانىڭ قۇنسىزدانۋى دا سەبەپشى بولىپ وتىرعان جايى بار. قولى جەتكەندەر ءتۇرلى امالىن تاۋىپ ومبى، تۇمەن وڭىرىنەن ارزان جىلقىنى مال بازارىنا جەتكىزۋدە. مۇنىڭ ەلدەگى مال باققان ادامدارعا از دا بولسا كەسىرى تيسە، تۇتىنۋشى ءۇشىن ارزان جىلقىنىڭ ەتىن ساتىپ الۋ دا ءتيىمدى. ويتكەنى، قولدارىنداعى ءبىردى-ەكىلى جىلقىسىن ءوتىمدى باعامەن ساتا الماي، ازابىن كورگەن، بەينەتىن كەشكەن ەل اقتىلى مالىن ارزانعا بەرۋگە ءماجبۇر.

كوكشەتاۋدا بىرنەشە جىلدان بەرى جىلقى ەتىن ساتۋدى كاسىپ ەتكەن اراي ەسىمدى ساۋداگەردىڭ ايتۋىنشا، رەسەي جاقتان اكەلىنەتىن جىلقىلاردىڭ ەتى ءدامسىز كورىنەدى.

- رەسەيدەن اكەلىنەتىن جىلقىلار كوبىنە «تياجەلوۆوز» ەتتى كەلەدى. جۇك تاسۋعا ارنالعان جىلقىنى قانشا سەمىرتسەڭ دە قارا كەسەك ەتى باسىم، ءدامسىز كەلەدى. سوسىن كەيبىرەۋلەرى قۇرتتىڭ ءدارىسى سياقتى ءتۇرلى ۋكول سالىپ سەمىرتىپ جاتادى. بۇل ارينە، ەتتىڭ دامىنە اسەر ەتەدى. تاجىريبەسى، تۇراقتى كليەنتتەرى بارلار مۇندايعا ەش ۋاقىتتا بارمايدى. مەنىڭ تۇراقتى كليەنتتەرىم بار، مەن ولارعا ادال بولۋعا تىرىسامىن. ويتكەنى، ءبىر كوڭىلى قالعان ادام ەكىنشى اينالىپ ساعان قايتىپ كەلمەيدى، بۇل بيزنەستىڭ زاڭدىلىعى، - دەيدى ساۋداگەر.

كەيىپكەرىمىز اتاپ وتكەندەي، ارقانىڭ كەڭ جازيرا دالاسىندا وسكەن ون سان ءشوپتىڭ شۇيگىنىن تاڭداپ جەپ، سەكسەن كولدىڭ ءمولدىر سۋىن ىشكەن سوعىم ەتى شۇيگىن. سوندىقتان دا، قالتالى الارماننىڭ قۇتى وسى وڭىرگە ءتۇسىپ تۇر.

ايتا كەتسەك، بۇدان بۇرىن كوكشەتاۋدا وتكەن اۋىل شارۋاشىلىعى تاۋارلارىنىڭ جارمەڭكەسىندە 98 ميلليون تەڭگەنىڭ ازىق-تۇلىك ءونىمى ساۋداعا شىعارىلعانىن جازعان ەدىك.

سوڭعى جاڭالىقتار