الماتى وبلىسىندا ورنالاسقان تانىمال تۋريستىك اۋىلدا جەر داۋى تۋىندادى
قونايەۆ. KAZINFORM - الماتى وبلىسى كولساي كولدەرىنىڭ ەتەگىندە ورنالاسقان ساتى اۋىلىندا جەرگە قاتىستى داۋ شىقتى. جەرگىلىكتى تۇرعىندار اۋىلدىڭ بۇرىنعى باسشىلىعىن جەر تەلىمدەرىن زاڭسىز ساتقان دەپ ايىپتاپ وتىر.
بۇل تۋرالى اۋىل تۇرعىندارى كەگەن اۋدانىنىڭ اكىمى نۇرباقىت تەڭىزبايەۆپەن جانە قۇقىق قورعاۋ ورگاندارىنىڭ وكىلدەرىمەن كەزدەسۋ بارىسىندا ءمالىم ەتتى. وسى اۋىلدا 40 جىلدان بەرى تۇرىپ كەلە جاتقان ەربولسىن احمەتوۆ ءوز وقيعاسىن ايتتى.
- اتا-انام بۇل جەردە ءومىر بويى ەگىن ەگىپ، كارتوپ، ورامجاپىراق، ءسابىز ءوسىردى. سالىق تولەپ، وسى جەردە ەڭبەك ەتتى. 2016- 2018 -جىلدارى ءۇي سالعىمىز كەلدى، ءبىراق سول كەزدەگى اۋىل اكىمى الىبەك ىبرايەۆ بۇل جەر تەلىمى جايىلىم ءۇشىن ارنالعان دەپ، قۇرىلىسقا رۇقسات بەرمەدى. ول اكەمنىڭ مەملەكەتتىك اكتىسىن «تەكسەرەمىن» دەپ الىپ كەتتى. كەيىن بىزگە بۇل 50 سوتىق جەردىڭ ءبولىنىپ، باسقا ادامدارعا ساتىلعانى بەلگىلى بولدى. بۇدان بولەك، اۋىلدىڭ باسقا جاعىنداعى شارۋا قوجالىعى ءۇشىن بولىنگەن جەرىمىز دە وسىنداي تاعدىردى باستان كەشتى، - دەدى ەربولسىن احمەتوۆ.
ول سونداي-اق 20 جىلدان بەرى جەر الۋ كەزەگىندە تۇرعانىن، ءبىراق ءالى كۇنگە دەيىن ونى الا الماعانىن ايتتى. ءدال وسىنداي جاعدايعا باسقا اۋىل تۇرعىندارى دا تاپ بولعان.
اۋدان پروكۋرورىنىڭ وكىلى ازاماتتاردى ءوز تالاپ-ارىزدارىن زاڭعا سايكەس رەسمي تۇردە تاپسىرۋعا شاقىردى - بارلىق ءمان-جاي بويىنشا قۇقىقتىق تەكسەرىس جۇرگىزىلەدى.
اۋدان اكىمى نۇرباقىت تەڭىزبايەۆ ءوز كەزەگىندە بۇل جەر تەلىمدەرىنىڭ 9- 10 جىل بۇرىن ساتىلعانىن، ولاردىڭ زاڭدىلىعىن پروكۋراتۋرا تەكسەرەتىنىن جەتكىزدى.
ول ءوزى اكىم بولىپ تاعايىندالعان ۋاقىتتان بەرى ساتى اۋىلىندا بىردە-ءبىر جەر تەلىمى بولىنبەگەنىن اتاپ ءوتتى.
- 10 جىل بۇرىن ەشكىم ساتىنىڭ تۋريستىك ايماققا اينالاتىنىن بىلگەن جوق. ول كەزدە جۇرت جەرىن تاستاپ، اۋىلدان كەتىپ جاتتى. قازىر مۇنداعى 1 سوتىق جەردىڭ باعاسى 1- 1,5 ميلليون تەڭگەگە جەتتى. سوندىقتان جەرگە دەگەن قىزىعۋشىلىقتىڭ ارتقانى تۇسىنىكتى، - دەدى نۇرباقىت تەڭىزبايەۆ.
سونىمەن قاتار ول جەرگىلىكتى تۇرعىنداردىڭ «جەر ينۆەستورلارعا بەرىلىپ جاتىر» دەگەن شاعىمىنا جاۋاپ بەردى.
- زاڭ بارىنە ورتاق. اكىمدىك ەشقانداي ينۆەستورعا جەر ساتپايدى. ولار جەردى جەرگىلىكتى تۇرعىنداردان وزدەرى ساتىپ الىپ جاتىر. ارينە، زاماناۋي قوناقۇيلەر، ءدامحانالار، تۋريستىك ايماقتاردىڭ سالىنۋى - جاقسى. ول جۇمىس ورىندارىن اشىپ، اۋىل ەكونوميكاسىن جانداندىرادى. ءبىراق قايتالاپ ايتامىن، بۇل نىساندار تۇرعىندار ءوز ەركىمەن ساتقان جەر تەلىمدەرىندە سالىنىپ جاتىر. ەگەر وزدەرى ساتسا، بۇل - ولاردىڭ قۇقىعى، - دەدى اۋدان باسشىسى.
اكىمدىكتىڭ مالىمەتىنشە، قازىر ساتى اۋىلىندا 100 دەن استام تۋريستىك بيزنەس نىسان تىركەلگەن، بارلىعى جەكە ينۆەستيتسيا ەسەبىنەن سالىنعان.
اۋىل اكىمى نۇرىم ساعىمجاننىڭ سوزىنشە، 2018 -جىلدان بەرى ساتىدا جەردىڭ باعاسى ايتارلىقتاي وسكەن. ونىڭ ايتۋىنشا، بۇل وڭىرگە تەك قازاقستاننىڭ تۇكپىر-تۇكپىرىنەن ەمەس، شەتەلدەن دە ينۆەستورلار قىزىعۋشىلىق تانىتىپ وتىر.
- ءبىز جەرگىلىكتى تۇرعىندارعا ءتۇسىندىرۋ جۇمىستارىن جۇرگىزىپ كەلەمىز. كوبى جىلدار بويى كەزەكتە تۇرىپ، قازىر نەگە جەر الا المايتىنىن سۇرايدى. باسىم بولىگىنىڭ جەرى بولعان، ونى وزدەرى ساتىپ جىبەرگەن، - دەدى ول.
اۋدان اكىمى ءقازىر ساتى اۋىلىندا بوس جەر تەلىمدەرى جوق ەكەنىن مالىمدەدى. ەگەر 2007 -جىلى جەر الۋ كەزەگىندە 180 ادام بولسا، قازىر 1800 گە جەتكەن. دەگەنمەن جاڭا ۋچاسكەلەر ازىرگە بەرىلمەيدى.
اۋدان باسشىسىنىڭ ايتۋىنشا، بيىل اۋىلدىڭ جاڭا باس جوسپارى بەكىتىلەدى. وعان سايكەس اۋىل اۋماعى 980 گەكتارعا كەڭەيەدى. وسىدان كەيىن جەر تەلىمدەرى تەك رەسمي تۇردە كەزەكتە تۇرعان، زاڭدى قۇقىعى بار ازاماتتارعا عانا بەرىلمەك.
ەسكە سالايىق، 2023 -جىلى الماتى وبلىسىنىڭ ساتى اۋىلى حالىقارالىق دەڭگەيدە ەڭ ۇزدىك تۋريستىك اۋىل رەتىندە تانىلىپ، بەدەلدى «Best Tourism Villages by UNWTO» سىيلىعىمەن ماراپاتتالدى.
وسىعان دەيىن وڭىردە تۋريستەردىڭ قاۋىپسىزدىگىن كۇشەيتۋ ماقساتىندا قانداي جوبالار قولعا الىنعانى تۋرالى جازعان ەدىك.
اۆتور
الما مۇقانوۆا
