الاياقتار قالاي 1414 نومىرىنەن SMS جىبەرەدى

الماتى. KAZINFORM - قازاقستاندا كيبەرقىلمىس جاعدايلارى جيىلەپ كەتتى. جىل باسىنان بەرى 1581 الماتىلىق ينتەرنەتتەگى الاياقتاردىڭ قۇرىعىنا تۇسكەن.

الماتى قالالىق پوليتسيا دەپارتامەنتىنىڭ رەسمي وكىلى سالتانات ازىربەكتىڭ ايتۋىنشا، الاياقتار ارەكەتىنىڭ ناتيجەسىندە 1581 تۇرعىنعا 1 ميلليارد تەڭگەدەن استام زالال كەلتىرىلگەن.

- الماتىداعى كيبەرقىلمىستار نەگىزىنەن ت م د ەلدەرىنەن جاسالادى. ولار قاراپايىم ازاماتتاردىڭ جەكە مالىمەتىنە قول جەتكىزىپ وتىر. الدىمەن ولار ىقتيمال جابىرلەنۋشىنىڭ جسن جانە جەكە تەلەفون ءنومىرىن تاۋىپ، سودان كەيىن ەلەكتروندى EGOV پورتالىنا كىرىپ، جابىرلەنۋشى ازامات اتىنان ەلەكتروندى قىزمەتتەرگە ءوتىنىش بەرەدى، ال جابىرلەنۋشىگە وسى ۋاقىتتا 1414 نومىرىنەن SMS- كود كەلەدى. 1414 ءنومىرى ءبىرىڭعاي بايلانىس ورتالىعى بولعاندىقتان كوپ ادامدار كيبەرقىلمىسكەرلەردىڭ تۇزاعىنا تۇسەدى، - دەيدى پوليتسيا وكىلى.

سونىمەن قاتار، ول كيبەرقىلمىسكەرلەر جابىرلەنۋشىگە قوڭىراۋ شالىپ، وزدەرىنىڭ بانك نەمەسە باسقا دا ۇيىمداردىڭ قىزمەتكەرى رەتىندە تانىستىرىپ، قۇپيا كودتى سۇراپ، دەربەس دەرەكتەرگە جانە ەلەكتروندىق قولتاڭباعا قول جەتكىزەتىنىن اتاپ ءوتتى.

- كەيىن جابىرلەنۋشىنىڭ اتىنان نەسيە الىپ باسقا «دروپ» كارتالارعا جىمقىرىلعان اقشانى اۋدارىپ الادى. سوندىقتان الماتى قالالىق پوليتسيا دەپارتامەنتى ەشقانداي جاعدايدا جەكە اقپاراتتاردى ايتۋعا بولمايتىنىن ەسكە سالادى، - دەيدى ول.

جاقىندا الماتىلىق زەينەتكەر الاياقتىق سحەمانىڭ قۇربانى بولىپ، 100 مىڭ دوللارىنان ايىرىلىپ قالعان ەدى. بۇل جايىندا كەيۋانانىڭ بالاسى ەربول ايتبايەۆ الەۋمەتتىك جەلىگە جازدى.

وعان سەنسەك، زەينەتكەرگە قالالىق سۋ شارۋاشىلىعى مەكەمەسىنىڭ قىزمەتكەرىمىن دەپ تانىستىرعان ەر ادام قوڭىراۋ شالعان. ول تەحنيكالىق قىزمەت كورسەتۋ جوسپارلانعانىن، قىزمەت الۋشى مارتەبەسىن راستاۋ ءۇشىن 1414 نومىرىنەن كەلەتىن كودتى جازۋ قاجەتتىگىن ايتىپتى.

ارتىنشا حالىققا قىزمەت كورسەتۋ ورتالىعىنمىن دەگەن ادام حابارلاسىپ، اقپاراتىنىڭ ۇرلانعانىن حابارلادى. سوسىن بىردەن تەلەفون سوعىپ، ءوزىن «ۇ ق ك قىزمەتكەرىمىن» دەپ تانىستىرىپ، ونىڭ اتىنا نەسيە الۋعا ارەكەتتەنىپ جاتقانىن ايتىپ، ونىڭ نۇسقاۋىن ورىنداۋدى تالاپ ەتكەن.

وسىلايشا بىرنەشە ساعاتتىڭ ىشىندە ول الاياقتارعا 48 ميلليون تەڭگە اۋدارىپ، ەكى ءتۇرلى بانكتەن 5 ميلليون نەسيە العان.

سالتانات ازىربەك بۇل فاكت بويىنشا قىلمىستىق ءىس قوزعالعانىن جەتكىزدى.

«اتالعان دەرەك بوستاندىق اۋداندىق پوليسيا باسقارماسىندا سوتقا دەيىنگى تەرگەۋدىڭ ءبىرىڭعاي تىزىلىمىنە ق ر ق ك- ءنىڭ 190-بابى 4-بولىگى بويىنشا تىركەلدى. المالى اۋداندىق پوليتسيا باسقارماسى قىلمىستىق ءىس قوزعادى. قازىر اتالعان قىلمىستى اشۋعا باعىتتالعان جەدەل-ىزدەستىرۋ شارالارى جۇرگىزىلىپ جاتىر. ياعني، كۇدىكتىلەردى انىقتاپ، ۇستاۋعا كۇش سالىپ جاتىرمىز. وزگە اقپارات قىلمىستىق- پروتسەستىك كودەكستىڭ 201-بابىنا سايكەس جاريالانبايدى»، - دەپ جاۋاپ بەردى سالتانات ازىربەك.

سيفرلىق دامۋ، يننوۆاتسيالار جانە اەروعارىش ونەركاسىبى مينيسترلىگى 1414 نومىرىنەن كەلگەن SMS كود نەسيە الۋعا رۇقسات بەرمەيتىنىن العا تارتتى.

«الاياقتار ەلەكتروندى ۇكىمەت جۇيەسىنە پايدالانۋشىنىڭ اتىنان كىرۋگە نەمەسە ونىڭ قىزمەتتەرىن پايدالانۋعا تىرىسادى. بۇل كەزدە بيومەتريالىق سايكەستەندىرۋ مەحانيزمى پايدالانۋشىنىڭ جەكە باسىن راستاۋ ءۇشىن 1414 نومىرىنەن SMS حابارلاما جىبەرەدى. حابارلاما موبيلدى ازاماتتار بازاسىندا تىركەلگەن موبيلدى نومىرگە كەلەدى. كەلەسى مىندەتتى كەزەڭدە جۇيە پايدالانۋشىنىڭ جەكە باسىن Digital ID اقپاراتتىق جۇيەسىندە بەت بيومەترياسى ارقىلى راستاۋدى تالاپ ەتەدى. ماڭىزدىسى، الاياقتاردا SMS- كود بولعان جاعدايدا دا، بيومەتريالىق سايكەستەندىرۋدەن وتە المايدى، سەبەبى جۇيە پايدالانۋشىدان باسقا ءۇشىنشى تۇلعالارعا قولجەتىمدىلىك بەرمەيدى. SMS- كودتى جىبەرۋ جانە ونى اتاۋدى سۇراۋ الاياقتاردىڭ پسيحولوگيالىق مانيپۋلياتسيا قۇرالى. كوپ ۇزاماي جابىرلەنۋشىگە تاعى ءبىر الاياق قوڭىراۋ شالىپ، ءوزىن پوشتا، سالىق نەمەسە كوممۋنالدىق قىزمەتتەردىڭ، سونداي-اق قۇقىق قورعاۋ ورگاندارىنىڭ قىزمەتكەرى رەتىندە تانىستىرادى. ول جابىرلەنۋشىنى SMS- كود ارقىلى جەكە مالىمەتتەرگە قول جەتكىزىلگەنىن ايتىپ، جاعدايدى تۇزەتۋ ءۇشىن بوگدە قولدانبالاردى ورناتۋعا نەمەسە سىرتقى سىلتەمەلەرگە وتۋگە سەندىرەدى. بۇل ءىس- ارەكەتتەر قاۋىپتى، سەبەبى ولار پايدالانۋشىنىڭ بانك اككاۋنتتارىنىڭ بۇزىلۋىنا اكەلۋى مۇمكىن. 1414 نومىرىنەن كەلگەن SMS كودى نەسيە الۋعا قولجەتىمدىلىك بەرمەيدى، سەبەبى بانكتەردىڭ وزدەرىنىڭ بيومەتريالىق اۋتەنتيفيكاتسيا جانە SMS حابارلامالار جۇيەسى بار. بۇل ءادىس - پسيحولوگيالىق ايلا جانە الاياقتاردىڭ پايدالانۋشىنىڭ سەنىمىنە كىرۋ ماقساتىنداعى مانيپۋلياتسيالىق قۇرالى عانا»، - دەپ حابارلادى مينيسترلىكتەن.

الايدا، الاياقتار حابارلاماداعى كودتى قولدانىپ، پايدالانۋشىنىڭ سيفرلىق دەرەكتەرىنە قول جەتكىزە الادى. سوندىقتان 1414 نومىرىنەن كەلگەن SMS كودتى ءۇشىنشى بىرەۋگە ايتپاۋ كەرەك.

ە س ق كىلتىن اپەرەم دەيتىن اقىلى كومەك كورسەتۋشىلەردىڭ قىزمەتىنەن باس تارتقان ءجون. ە س ق كىلتىن زاڭسىز بەرگەندەرگە اكىمشىلىك جاۋاپكەرشىلىك قاراستىرىلعان.

اكىمشىلىك قۇقىق بۇزۋ تۋرالى كودەكستىڭ 640-بابىنىڭ 5-تارماعىنا سايكەس، ەتسق جابىق كىلتىن باسقا تۇلعالارعا زاڭسىز بەرگەنى ءۇشىن جەكە تۇلعالارعا 10 ا ە ك، ال زاڭدى تۇلعالارعا 15 ا ە ك كولەمىندە ايىپپۇل سالىنادى.

بۇدان بولەك، مينيسترلىك ازاماتتاردىڭ قۇقىقتارىن قورعاۋ جانە ەلدىڭ سيفرلىق ينفراقۇرىلىمىن نىعايتۋ شارالارىن بەلسەندى تۇردە قولعا العاندارىن جەتىكىزدى.

«جەكە دەرەكتەردىڭ تارالماۋى ءۇشىن جاۋاپكەرشىلىكتى كۇشەيتۋ ماقساتىندا مينيسترلىك اكىمشىلىك كودەكسكە تۇزەتۋ ەنگىزۋدى ۇسىندى، بۇل تۇزەتۋلەر جاۋاپكەرشىلىك مەرزىمىن ۇلعايتۋ جانە ايىپپۇلدى ءۇش ەسە كوبەيتۋدى قامتيدى. سونداي-اق، ەلەكتروندى تسيفرلىق قولتاڭبانىڭ جابىق كىلتىن زاڭسىز پايدالانعانى ءۇشىن جاۋاپكەرشىلىك ەنگىزۋ جوسپاردا بار. ماڭىزدى قادام رەتىندە دەرەكتەردىڭ تارالۋىن قاداعالاپ، بۇزۋشىلىقتاردى انىقتاۋ ءۇشىن بۇزىلعان دەرەكتەردىڭ ءبىرىڭعاي ءتىزىلىمىن قۇرۋ كوزدەلىپ وتىر. بۇعان قوسا، اقپاراتتىق قاۋىپسىزدىك ماسەلەلەرى بويىنشا زاڭنامالىق اكتىلەرگە وزگەرىستەر مەن تولىقتىرۋلار ەنگىزۋ تۋرالى زاڭ جوباسى اياسىندا باستاما ازىرلەنىپ جاتىر. ونىڭ ىشىندە ءبىر ميلليوننان استام سۋبەكتىنىڭ دەرەكتەرىن وڭدەيتىن مەنشىك يەلەرى مەن وپەراتورلارى ءۇشىن كيبەرساقتاندىرۋدى مىندەتتى ەتۋ قاراستىرىلعان. قارجىلىق قىلمىستاردان قورعاۋ مەحانيزمى قارجى نارىعىن رەتتەۋ جانە دامىتۋ اگەنتتىگىمەن بىرلەسىپ ازىرلەنگەن، بۇل ازاماتتارعا ستوپ كرەديت قىزمەتى ارقىلى جاڭا نەسيە الۋعا تىيىم سالۋعا مۇمكىندىك بەرەدى. قىزمەتتى قوسۋ ءۇشىن eGov.kz ۆەب- سايتىنا نەمەسە eGov ءموبيلدى قوسىمشاسىنا ەتسق ارقىلى نەمەسە لوگين مەن قۇپيا ءسوزدى پايدالانىپ كىرۋگە بولادى»، - دەيدى مينيسترلىك وكىلدەرى.

مينيسترلىك سونداي- اق 2029 -جىلعا قاراي حالىقتىڭ كيبەرقاۋىپسىزدىك تۋرالى %100 حاباردار بولۋىن قامتاماسىز ەتۋ ماقساتىندا كيبەرقاۋىپ تۋرالى اقپاراتتى كوبىرەك تاراتۋعا تىرىسىپ جاتىر.

وسى جوبا اياسىندا citizensec.kz, fingramota.kz جانە nomadguard.kz سياقتى سيفرلىق ساۋات بويىنشا تەگىن ماتەريالدار ۇسىناتىن پلاتفورمالار قۇرىلدى.

سونىمەن قاتار ۆەدومستۆو مەكتەپ مۇعالىمدەرى مەن اتا-انالارعا كيبەرگيگيەنا ساباعىن وتكىزۋ ءۇشىن وقۋ-اعارتۋ مينيسترلىگىنە ۇسىنىس جاساعان.

اۆتور

الما مۇقانوۆا