ادام ءوزىن اقىلدىراق نەمەسە مىقتىراق سەزىنۋ ءۇشىن ءوز-ءوزىن سانالى تۇردە الدايدى - زەرتتەۋ

استانا. قازاقپارات - كوپتەگەن ادام دەنساۋلىقتى جاقسارتۋ نەمەسە اقىل-ويدى شىڭداۋ ماقساتىندا ءارتۇرلى ادىستەردى قولدانادى. بىرەۋلەر كۇندەلىكتى تۇتىنعان كالوريالارىن ارنايى قوسىمشاعا تىركەسە، ەندى بىرەۋلەر ينتەرنەتتەگى لوگيكالىق تاپسىرمالاردى ورىندايدى. الايدا ەشكىم ولاردىڭ ارەكەتىن تەكسەرمەيدى، جانە بۇل ءۇشىن ەشقانداي ماراپات نەمەسە جازا جوق.

دەگەنمەن، Journal of the Association for Consumer Research جۋرنالىندا جاريالانعان جاڭا زەرتتەۋ كورسەتكەندەي، ادامدار وزدەرىن اقىلدىراق نەمەسە دەنساۋلىعى مىقتىراق سەزىنۋ ءۇشىن وزدەرىن سانالى تۇردە الدايدى. ياعني، ولاردىڭ جەتىستىگى ادالدىققا ەمەس، ءوز- ءوزىن الداۋعا نەگىزدەلۋى مۇمكىن.

زەرتتەۋدى پەنسيلۆانيا مەملەكەتتىك ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ ماركەتينگ پروفەسسورى سارا لوران دوممەر جۇرگىزگەن. ول ادامداردىڭ كۇندەلىكتى ومىردە جاسايتىن ادالدىققا جاتپايتىن ارەكەتتەرىنە قىزىعۋشىلىق تانىتقان. ادەتتە، ادامدار بيزنەستە نەمەسە ماتەريالدىق يگىلىكتەر الۋ ءۇشىن الداۋ جولىنا جۇگىنەدى. مىسالى، كەيبىر ساتىپ الۋشىلار كيىمدى ءبىر رەت كيىپ، كەيىن ونى قايتارىپ بەرەدى نەمەسە جەڭىلدىك كودتارىن دۇرىس پايدالانبايدى. الايدا دوممەر ادامداردىڭ اقشادان تىس ءوز بەينەسىن جاقسارتۋ ءۇشىن دە وسىنداي ارەكەتتەرگە باراتىنىن بايقاعان.

زەرتتەۋ بارىسىندا ءتورت ءتۇرلى تاجىريبە جۇرگىزىلدى. كالوريا ساناۋ تاجىريبەسىندە قاتىسۋشىلار تاعامنىڭ ناقتى كالوريالىق مولشەرى كورسەتىلمەگەن كەزدە، ازىراق كالوريا تىركەگەن. بۇل ولاردىڭ سانالى تۇردە وزدەرىن ساۋ تاماقتانىپ ءجۇرمىن دەپ سەندىرگىسى كەلگەنىن بىلدىرەدى.

تاعى ءبىر زەرتتەۋدە ينتەللەكت كوەففيتسيەنتى (IQ) تەستى قولدانىلدى. جاۋاپتارى قولجەتىمدى بولعان توپ باقىلاۋ توبىمەن سالىستىرعاندا ەداۋىر جوعارى ۇپاي جيناعان. ەڭ قىزىعى، بۇل قاتىسۋشىلار كەلەسى IQ تەستىندە دە جوعارى ناتيجە كورسەتەمىز دەپ بولجاعان. ياعني، ولار وزدەرىنىڭ شىن قابىلەتىن اسىرا باعالاعان.

«كروسسۆورد شەشىپ، ءوزىڭىزدى اقىلدىراق سەزىنۋ اسا قاۋىپتى ەمەس. ءبىراق مۇنداي يلليۋزيالىق سەنىمدەر ادامنىڭ قارجىلىق نەمەسە فيزيكالىق جاعدايىنا اسەر ەتۋى مۇمكىن. ءوزىن- ءوزى الداۋ ناتيجەسىندە ادام شىنىمەن كومەك كورسەتەتىن قىزمەتتەر مەن ونىمدەردى قولدانۋدان باس تارتۋى ىقتيمال»، - دەيدى دوممەر.

الايدا زەرتتەۋدىڭ كەيبىر شەكتەۋلەرى بار. «مەنىڭ زەرتتەۋلەرىم كوبىنەسە ورتاشا ناتيجەلەرگە سۇيەنەدى. ياعني، مەن ناقتى ءبىر ادامنىڭ الداعان- الداماعانىن انىق ايتا المايمىن»، - دەيدى عالىم.

دەگەنمەن، ستاتيستيكا بۇل قۇبىلىستى راستايدى. IQ تەستىنە ارنالعان زەرتتەۋدە دۇرىس جاۋاپتار بەرىلمەگەن توپتا ەڭ جوعارى ۇپاي - 9/10 بولعان جانە ونى نەبارى %5 قاتىسۋشى جيناعان. ال جاۋاپتارى بەرىلگەن توپتا %43 ادام 10/10 ۇپاي جيناسا، %29 ى 9/10 العان.

عالىمدار بولاشاقتا وسىنداي ءوزىن-ءوزى الداۋعا كىمدەر بەيىم ەكەنىن زەرتتەۋدى جوسپارلاپ وتىر. سونداي-اق، بۇل قۇبىلىستى ازايتۋدىڭ جولدارى دا قاراستىرىلماق. مىسالى، سانالى ويلاۋدى دامىتۋ، ءوزىن-ءوزى شىنايى باعالاۋعا ۇيرەتۋ نەمەسە اقىل-وي جۇكتەمەسىن ارتتىرۋ سەكىلدى ادىستەر ءتيىمدى بولۋى مۇمكىن.

زەرتتەۋ «Acting Immorally to Self-Enhance: The Role of Diagnostic Self-Deception» اتاۋىمەن جاريالانعان.