وسىدان 86 جىل بۇرىن مەملەكەتتىك قايراتكەر وزبەكالى جانىبەكوۆ ومىرگە كەلگەن
وزبەكالى جانىبەكوۆ 1931 -جىلى 28 - تامىزدا و ق و وتىرار اۋدانى، سارىقامىس اتتى اۋىلدا دۇنيەگە كەلگەن. ول تۇستاعى زوبالاڭ جىلداردا قازاق دالاسىندا اشتىق ءجۇرىپ جاتقان ەدى. قازاق ءۇشىن قاسىرەتتى جىلداردىڭ قاندى شەڭگەلىنەن امان قالعان وزبەكالى مەكتەپتە ساباقتى ۇزدىك وقيدى.
جاسىنان وقۋ- بىلىمگە دەگەن ەرەكشە قۇشتارلىق جىگەرلى جاستى الماتىعا جەتەلەيدى. ينستيتۋتتاعى تەاترلانعان ادەبي ۇيىرمەدە قازاق دراما تەاترىنىڭ ءارتىسى قاپان بادىروۆتىڭ جەتەكشىلىگىمەن ستۋدەنت جاستار سپەكتاكلدەردى دايىندايتىن. وسى تاجىريبە كەيىن وزبەكالىگە تورعاي وبلىسىندا وبلىستىق سازدى- دراما تەاترىن اشۋعا كوپ سەپتىگىن تيگىزگەنى ءسوزسىز. وزەكەڭنىڭ ءومىرىن ءبىر كىسىدەي بىلەتىن قۇلبەك ەرگوبەكتىڭ ايتۋىنا قاراعاندا، اباي اتىنداعى پەداگوگيكالىق وقۋ ورنىن ۇزدىك بىتىرگەن ول وڭتۇستىك قازاقستانعا قىزمەتكە ورنالاسقان. كەلەس اۋدانىنداعى مەكتەپكە پيونەر جەتەكشى، تاريح ءپانىنىڭ مۇعالىمى، كەيىن مەكتەپتىڭ وقۋ ءىسىنىڭ مەڭگەرۋشىسى، سوڭىنان اۋداندىق كومسومول ۇيىمىنىڭ جەتەكشىسى بولىپ ەڭبەك ەتەدى.
سونداي- اق، وزبەكالى جانىبەكوۆ وڭتۇستىك قازاقستان وبلىسىندا كومسومول ۇيىمىنىڭ قاتارداعى حاتشىسى، سوڭىنان ءبىرىنشى حاتشىسى بولىپ ءبىرسىپىرا ۋاقىت قىزمەت ىستەگەن. وزبەكالى جانىبەكتى سول تۇستاعى ەل ورتالىعى - الماتى شاقىرىپ الادى. الدىمەن ول قازاقستان ل ك س م ورتالىق كوميتەتىنىڭ حاتشىسى، سوڭىنان ءبىرىنشى حاتشىسى بولىپ سايلانعان. وزبەكالى جانىبەك باسشىلىق ەتكەن جىلدارى العاش رەت رەسپۋبليكانىڭ جاستار ۇيىمىنىڭ جەتەكشىسى ۆ ل ك س م ورتالىق كوميتەتىنە بيۋرو مۇشەسى بولىپ كىردى. وداقتا ءوزىنىڭ ورنىن الدى. وزبەكالى وسى قىزمەتتە ءجۇرىپ، لكسم ورتالىق كوميتەتىنىڭ عيماراتىنىڭ سالىنۋىنا، جاستاردىڭ كۇشىمەن ەكپىندى قۇرىلىستار جۇرگىزىپ، كوكتوبەنىڭ يگەرىلۋىنە، جاستاردىڭ ءانسامبلىنىڭ قۇرىلۋىنا، جاستار تەاترى مەن ع. مۇراتبايەۆتىڭ قازالىداعى مۋزەيىنىڭ اشىلۋىنا مۇرىندىق بولعان.
شىنىندا، ءو. جانىبەك ەسىمى عاني ەسىمىنەن كەيىن، ءىزباسارى رەتىندە تاريحي ورىندى يەلەندى. جاستار ۇيىمى اتىنان ول جىلدارى وزبەكالى جانىبەكوۆ شەت ەلگە سيرەك تە بولسا دەلەگاتسيا باسقارىپ شىعىپ تۇراتىن. ايتالىق، بىردە بولگارياعا دۇنيە ءجۇزى جاستارى فورۋمىنا قازاق جاستارىن باسقارىپ اپارسا، ەكىنشىدە ۆەتنامعا ساپارلاعان. جاستاردىڭ جەتەكشىلىگىنەن 1970 - جىلى ول جاڭادان ۇيىمداستىرىلىپ جاتقان تورعاي وبلىسىنا - وبلىستىق پارتيا كوميتەتىنىڭ ءۇشىنشى حاتشىلىعى قىزمەتىنە جىبەرىلەدى. ول كەزدە وبلىستىڭ بار باسشىسى ماسكەۋدە بەكىتىلەدى. جاڭا ۇيىمداسقالى تۇرعان وبلىس باسشىلارىن بەكىتەردە ك س ر و باس حاتشىسى ل. ي. برەجنيەۆ وزگە كىسىلەرگە نازار اۋدارماي، وزەكەڭە قاراپ «ءبىزدىڭ كومسومول بارا جاتىر ەكەن. وبلىس بولادى» دەپتى ۇلكەن سەنىممەن!
ايتسا ايتقانداي، ماسكەۋدە ساياسي بيۋرودا بەكىپ شىققان سول باسشىلار اۋدان دەڭگەيىندەگى اۋماقتان تورعايدايىن وبلىستىق ايماق جاساپ شىققان ەدى. جانىبەكوۆ قازاق حالقىنىڭ ۇلتتىق مادەنيەتىنىڭ، انا ءتىلىنىڭ، ءداستۇرى مەن ادەت- عۇرپىنىڭ جاڭارىپ، دامۋىنا ەلەۋلى ۇلەس قوستى. 20 - عاسىردىڭ 70-جىلدارىنىڭ وزىندە- اق قوجا احمەت ياساۋي كەسەنەسىنىڭ قالپىنا كەلتىرىلۋىنە ۇيىتقى بولدى. جانىبەكوۆتىڭ باستاماسىمەن قازاقستاننىڭ كوپتەگەن قالالارىندا ەتنوگرافيالىق مۇراجايلار اشىلدى، قازاقستاننىڭ تاريحي جانە مادەني ەسكەرتكىشتەرىن ساقتاۋ مەن قالپىنا كەلتىرۋ ماقساتىن كوزدەگەن «ارقاس» قوعامى قۇرىلدى. جانىبەكوۆ «شەرتەر»، «ادىرنا»، «التىناي»، ت. ب. فولكلورلىق ونەر انسامبلدەرىن ۇيىمداستىردى. «ناۋرىز» مەيرامىنىڭ، م. دۋلات ۇلى، ج. ايماۋىت ۇلى، م. جۇماباي ۇلى، ش. قۇدايبەردى ۇلى ەسىمدەرىنىڭ حالقىنا قايتا ورالۋىنا بەلسەنە ات سالىستى. انا ءتىلىن دامىتۋ باعدارلاماسىنىڭ مەملەكەتتىك تۇجىرىمداماسىن جاساۋعا اتسالىستى. «قازاقتىڭ ۇلتتىق قول ونەرى» (1982)، «جاڭعىرىق» (1991)، «ۋاقىت كەرۋەنى» (1992)، «جولايرىقتا» (1996)، «قازاق كيىمى» (1996)، «ەجەلگى وتىرار» (1997)، «تاعدىر تاعىلىمى» اتتى ەڭبەكتەرى ۇرپاققا مۇرا بولىپ قالدى. وزبەكالى جانىبەكوۆ 1998 -جىلى 2 - اقپاندا ومىردەن ءوتتى.
اۆتور: ايان بەكەن ۇلى