6-قىركۇيەك. قازاقپارات كۇنتىزبەسى
ەستە قالار وقيعالار
1925 -جىلى ءاليحان بوكەيحانوۆتىڭ «قوبىلاندى» جىرى بويىنشا تۇڭعىش زەرتتەۋى «تاڭ» جۋرنالىندا جاريالاندى. قازىرگى جەر بەتىندەگى مىڭداعان ەتنوستار ساناۋلى عانا جىرلاردى تۋعىزادى. مىسالى، گرەكتەردىڭ «يليادا» نەمەسە «وديسسەيا»، ۇندىستەردىڭ «ماحابحاراتا» نەمەسە «رامايانا» سىندى جىرلارىن كەلتىرۋگە بولادى.
قازاق حالقىندا، ەگەر نۇسقالارىمەن بىرگە ەسەپتەيتىن بولساق، مىڭداعان ەپوستىق شىعارمالار بار. «قوبىلاندى باتىر» جىرىنىڭ 29 نۇسقاسى بار ەكەن. «قوبىلاندى» جىرى قازاق جىرلارىنىڭ اراسىندا ەڭ كوپ زەرتتەلگەن. جىردىڭ نۇسقالارىندا باتىر 5 ءتۇرلى كەزەڭدە (9-عاسىردان 18-عاسىرعا دەيىن) ءومىر ءسۇردى دەپ كورسەتىلەدى. ال شىن مانىندە ول 15-عاسىردا ءابىلقايىر حاننىڭ تۇسىندا جانە قازاق حاندىعىنىڭ قۇرىلۋ كەزىندە ءومىر سۇرگەن. كولەمدى جىر بىردەن جاسالعان جوق، ونى جازۋ كەزىندە، ءومىردىڭ قاجەتتىلىكتەرىنە قاراي، تاريحي كەزەڭدەرگە سايكەس وزگەرتىلگەن.
بۇل تاريحي ەسكەرتكىشتى ساقتاۋعا جانە دامىتۋعا كوپتەگەن جىراۋلار ات سالىستى، حالىق ەرتەگىلەرىنىڭ سانسىز جولدارىن ۇرپاقتان ۇرپاققا وسيەت ەتىپ بەرىپ وتىرعان. قوبىلاندى تۋرالى جىردى تۇڭعىش رەت ۆ. رادلوۆ باسىپ شىعاردى.
1927 -جىلى ورالدا ايگىلى ونەر زەرتتەۋشىسى، قازاقستاننىڭ حالىق ءارتىسى الەكساندر زاتايەۆيچتىڭ (1869-1936) ۇيىمداستىرعان العاشقى قازاق مۋزىكاسىنىڭ كەشى بولىپ ءوتتى. ا. زاتايەۆيچ اۋەلى «قازاق حالقىنىڭ 1000 ءانىن»، سودان كەيىن «500 ءان- كۇيدى» جيناپ باستىرعانى بەلگىلى. ول قازاق ءان- كۇيىن جيناپ قانا قويماي، قازاق ونەرپازدارىنىڭ ماسكەۋدە ونەر كورسەتىپ، تانىلا تۇسۋىنە اتسالىستى. ال 1923 -جىلعى 24-قازاندا ماسكەۋدە ول تۇڭعىش رەت قازاق مۋزىكاسىنىڭ كەشىن ۇيىمداستىردى.
1927 -جىلى وسىنداي كونتسەرت ماسكەۋ كونسەرۆاتورياسىندا قويىلىپ، وندا ورىس ۇلت اسپاپتار وركەسترى ا. زاتايەۆيچ وڭدەگەن كۇيلەردى ورىندادى.
1944 -جىلى الماتى قالاسىندا جاسوسپىرىمدەر تەاترىن قۇرۋ تۋرالى ك پ و ك (ب) مەن كەڭەس حالىق كوميتەتىنىڭ قاۋلىسى شىقتى. بۇگىندە ول ن. ساتس اتىنداعى بالالار مەن جاسوسپىرىمدەرگە ارنالعان مەملەكەتتىك اكادەميالىق ورىس بالالار تەاترى دەپ اتالادى.
1985 -جىلى «بوگاتىر» كومىر رازرەزى الەمدەگى ەڭ ءىرى رازرەز رەتىندە گيننەستىڭ رەكوردتار كىتابىنا ەندى. ونىڭ جوبالىق قۋاتى - جىلىنا 52 ميلليون توننا كومىر.
1995 -جىلى قازاقستان رەسپۋبليكاسى پرەزيدەنتى نۇرسۇلتان نازاربايەۆتىڭ «قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ كونستيتۋتسياسى تۋرالى» جارلىعى جارىق كوردى.
1997 -جىلى قازاقستان رەسپۋبليكاسى پرەزيدەنتىنىڭ رەزيدەنتسياسىندا مەملەكەت باسشىسى نۇرسۇلتان نازاربايەۆقا قازاقستاننىڭ جاڭا كونستيتۋتسياسىن رەسمي تانىستىرۋ سالتاناتى ءوتتى.
1997 -جىلى العاش رەت قازاقشا كۇرەستەن الەم چەمپيوناتى ءوتتى.
2000 -جىلى نيۋ- يوركتە بۇۇ باس اسسامبلەياسىنىڭ 55-مەرەكەلىك سەسسياسى باستالدى. وعان ەلباسى نۇرسۇلتان نازاربايەۆ قاتىسىپ، بايانداما جاسادى.
2010 -جىلى ءبىر كەزدەرى ساياسي سەبەپتەرگە بايلانىستى تىيىم سالىنعان بىرەگەي تۋىندى، ەلتوق دىلمۇحامەدوۆتىڭ كانديداتتىق ديسسەرتاتسياسى - «1837-1847 ج ج. كەنەسارى قاسىم ۇلى باستاعان ۇلت- ازاتتىق كوتەرىلىس» كىتابى جارىققا شىقتى.
2014 -جىلى جاس سۋرەتشى ۆيتالينا يلكايەۆانىڭ فانتاستيكالىق «قۇس» سۋرەتى جاپونياداعى 44- حالىقارالىق بالالار كوركەم سۋرەت شىعارماشىلىعى بايقاۋىندا التىن مەدال الدى. ونىڭ جۇمىسى بايقاۋدىڭ ۇزدىك بالالار سۋرەتتەرىنىڭ كىتابىنا ەندى.
2016 -جىلى دۋشانبە- قورعانتوبە- كۋلياب جاڭا تەمىر جول جەلىسىندە تۇڭعىش پويىز استانا لوكوموتيۆ قۇراستىرۋ زاۋىتىنان شىققان جاڭا تەحنولوگياعا نەگىزدەلگەن تەزز №0300 سەريالى تەپلوۆوزعا تىركەلىپ، ءجۇرىپ ءوتتى.
2016 -جىلى قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ۇلتتىق مۋزەيى قولا داۋىرىنەن ورتا عاسىرلارعا دەيىنگى التىن مەن كۇمىستەن جاسالعان بۇيىمدار كاتالوگىن شىعاردى. باسىلىمدا ۇسىنىلعان بارلىق كوللەكتسيا - مۇراجاي قورلارىنىڭ بولىگى. وندا ەسىك قورعانىنان، بەرەل، ناگورنەنسكي، بەسوبا، اقتاستى قورىمدارىنان جانە باسقا دا ەسكەرتكىشتەردەن تابىلعان زاتتار ساقتالعان. سونداي- اق، كەلۋشىلەر شىعىس سارىارقانىڭ ەرتە ساق زامانىنداعى قورعانداردان، سارمات ءدىني قىزمەتكەرىنىڭ قابىرلەرىنەن، سايرام قالاشىعىنان تابىلعان التىن بۇيىمدار كومبەسىنەن تابىلعان بىرەگەي قازىنالاردى كورە الادى.
2019 -جىلى نۇر- سۇلتان قالاسىنداعى اباي كوشەسىنىڭ بويىنان قالامگەرلەر اللەياسى اشىلدى. اباي - ءا. سەمبينوۆ كوشەلەرىنىڭ قيىلىسىندا ورنالاسقان قالامگەرلەر اللەياسى ەگەمەن قازاقستان كوشەسىنە دەيىن سوزىلىپ جاتىر. اللەيا اۋماعى - 1,2 گەكتار. 50 شىرشا ەگىلىپ، 428 جارىقشام ورناتىلعان. ال اللەيانىڭ قاق ورتاسىنا ابايدىڭ ءسوزى جازىلعان مراموردان جاسالعان كىتاپ قويىلعان.
2019 -جىلى نۇر- سۇلتان قالاسىنداعى تاۋەلسىزدىك سارايىندا قازاقستان رەسپۋبليكاسى پرەزيدەنتى جانىنداعى ۇلتتىق قوعامدىق سەنىم كەڭەسىنىڭ العاشقى وتىرىسى ءوتتى. وتىرىس اياسىندا جۇرتشىلىق پەن ازاماتتىق قوعامنىڭ كوزقاراستارىن ەسكەرە وتىرىپ، ماڭىزدى ستراتەگيالىق ماسەلەلەر قارالدى، قوعام، ساياسي پارتيالار، ۇكىمەتتىك ەمەس سەكتور مەن مەملەكەتتىك ورگان وكىلدەرى اراسىنداعى سىندارلى ديالوگتى قامتاماسىز ەتۋ تەتىكتەرى تالقىلاندى، ۇلتتىق كەڭەستىڭ جۇمىس جوسپارىنا ۇسىنىستار قارالدى.