الەمدەگى ەڭ ۇزىن 5 جول

نۇر-سۇلتان. قازاقپارات - ەڭ كونە جولدار ءبىزدىڭ داۋىرىمىزگە دەيىنگى 4 مىڭجىلدىقتا سالىنعان.

مەسوپوتامياداعى ۋر قالاسىنىڭ ماڭىنان تابىلعان جول مەن انگليانىڭ گلاستونبەري قالاسىنا جاقىن جەردەن تابىلعان جول وسى مىڭجىلدىقتىڭ باسىنا جاتادى. ەۋروپاداعى ەڭ كونە جولداردىڭ ءبىرى «سۆيت-ترەك» دەپ اتالاتىن جول ۇلى بريتانيا ارالىنان تابىلدى. ب. ز. د 3900-جىلدارى سالىنعان جول كۇل، ليندەن اعاشىنان سالىنىپ، ونىڭ ۇستىنە ەمەن توسەگەن. ەڭ كونە جولدارعا كريت ارالىندا تابىلعان جولدار دا جاتادى. ءبىزدىڭ داۋىرىمىزگە دەيىنگى 3-مىڭجىلدىققا جاتاتىن كريت جولدارى قالىڭدىعى 15 س م- گە جەتەتىن اكتاس تاقتالاردان قالانعان. جول توسەۋگە ارنالعان كىرپىش العاش رەت ءبىزدىڭ داۋىرىمىزگە دەيىنگى 3000-جىلى ەجەلگى ءۇندىستاندا قولدانىلعان.

التىن ءتورتبۇرىش تاس جولى (ءۇندىستان)

2001-جىلى ءۇندىستاندا بۇرىن-سوڭدى بولماعان جوبا - ۇزىندىعى 5846 شاقىرىمدى قۇرايتىن اينالما تاس جولىنىڭ قۇرىلىسى باستالدى. 300 ميلليارد ءۇندى ءرۋپيى جۇمسالعان جۇمىس 10 جىلدان كەيىن اياقتالدى. ال 2012-جىلدىڭ باسىنان بەرى ەل استاناسى دەليدى جاعالاۋداعى مۋمباي، كالكۋتا جانە چەنناي قالالارىمەن بايلانىستىراتىن تاس جول كولىك قوزعالىسى ءۇشىن اشىلدى.

جول ەرەكشە ءتورتبۇرىشتى پىشىنگە يە، سوندىقتان ول «التىن ءتورتبۇرىش» دەپ الدى. ەڭ ۇزىن باعىتى - كالكۋتتا - چەنناي (1684 ك م). ماگيسترالدا 4 قوزعالىس جولاعى (2 دەن 2 گە)، ال كەي جەرلەردە 6 (3 تەن 3 كە) جولاق بار.

ترانس - كانادا تاس جولى (كانادا)

كانادا - جەر كولەمى بويىنشا الەمدەگى ەكىنشى ۇلكەن مەملەكەت. بۇل ەلدە الەمدەگى ەڭ ۇزىن جولداردىڭ ءبىرى بولۋى تاڭقالارلىق ەمەس. اڭگىمە ۇزىندىعى 7821 ك م بولاتىن «ترانس- كانادا» تاس جولى ءدال وسى ەلدە ورنالاسقان. بۇل ماگيسترال كانادانىڭ بارلىق 10 پروۆينتسياسىن جانە تورونتو، كۆەبەك جانە گاليفاكستى قوسپاعاندا، پروۆينتسيالىق استانالاردىڭ كوپشىلىگىن بايلانىستىرادى.

تاعى ءبىر ەرەكشەلىگى، اۆتوموبيل جولى ارالدا باستالىپ، ارالدا اياقتالادى: باتىستا ۆانكۋۆەر (بريتاندىق كولۋمبيا) جانە شىعىستا نيۋفاۋندلەند ارالدارمەن بايلانىس پارومدار ارقىلى جۇزەگە اسىرىلادى. سونىمەن قاتار، تاس جول 1997-جىلدان بەرى كونفەدەراتسيا كوپىرى ارقىلى ماتەريكپەن سەنىمدى بايلانىسى بار پرينتس ەدۆارد ارالىنىڭ پروۆينتسياسىنا ەنەدى.

ترانسسىبىر تاس جولى (رەسەي)

ترانسسىبىر تاس جولى شارتتى اتاۋ بولىپ تابىلادى، ويتكەنى بۇل جولدى ترانسەۋرازيالىق نەمەسە بۇكىلرەسەيلىك دەپ اتاعان دۇرىس. ماسكەۋ، چەليابى، نوۆوسيبيرسك، يركۋتسك، چيتا، حاباروۆسك ارقىلى ءوتىپ، سانكت-پەتەربۋرگتى ۆلاديۆوستوكپەن بايلانىستىرادى. ونىڭ ۇزىندىعى 11 مىڭ ك م- دەن اسادى. اۆتوماگيسترال قۇرامىنا 7 فەدەرالدى ماگيسترال كىرەدى (رەسەي كلاسسيفيكاتسياسى بويىنشا).

ەڭ قىسقا جانە ەڭ كولىك كوپ جۇرەتىن ۋچاسكە - سانكت-پەتەربۋرگ - ماسكەۋ («رەسەي» فەدەرالدىق تاس جولى، 664 ك م). ەڭ ۇزىنى - چيتا - حاباروۆسك («امۋر» فەدەرالدى تاس جولى، 2165 ك م). ايتا كەتۋ كەرەك، امۋر تاس جولىنىڭ قۇرىلىسى رەسمي تۇردە 2010-جىلى اياقتالدى، ءبىراق كەيبىر ۋچاسكەلەر كۇردەلى جوندەۋدى قاجەت ەتەدى.

جوعارىداعى سۋرەتتە تايشەت قالاسىنىڭ اينالما جولى.

1-جول (اۆستراليا)

اۆستراليالىق 1- تاس جولدى (ءبىرىنشى ماگيسترال) وڭتۇستىك جارتى شارداعى ەڭ ۇزىن دەپ اتاۋعا بولادى. ونىڭ ۇزىندىعى 14500 ك م. ماگيسترال بۇكىل كونتينەنتتى اينالىپ ءوتىپ، بارلىق شتاتتار مەن سولتۇستىك اۋماقتى اينالىپ وتەدى. تاسمانيا ارالىندا سونىمەن قاتار پاروم ارقىلى قوسىلعان تاس جول بار.

ماگيسترال اۆستراليانىڭ نەگىزگى قالالارىمەن بايلانىسادى: سيدنەي، بريسبەن، دارۆين، پەرت، ادەلايدا، مەلبۋرن جانە حوبارت (تاسمانيا). الايدا 1- ماگيسترال استانا كانبەررانى اينالىپ وتەدى.

پانامەريكالىق تاس جولى

دۇنيە جۇزىندەگى ەڭ ۇزىن ماگيسترال - لاتىن امەريكاسىنىڭ 12 شتاتىن - مەكسيكادان چيلي مەن ارگەنتيناعا دەيىن بايلانىستىراتىن پانامەريكالىق ماگيسترال. ونىڭ گيننەستىڭ رەكوردتار كىتابىنا ەنگەن رەسمي ۇزىندىعى 24140 ك م، ال بەيرەسمي ۇزىندىعى ەكى ەسە ۇزىن، شامامەن 48 مىڭ ك م. رەسمي تۇردە اۆتوجول امەريكا قۇراما شتاتتارىمەن شەكارالاس مەكسيكانىڭ نۋەۆو-لارەدو قالاسىنان باستالادى. جول مەحيكوعا، سودان كەيىن تىنىق مۇحيتى جاعالاۋىمەن ۆالپارايسوعا (چيلي) دەيىن جالعاسادى، وندا تاس جول شىعىسقا قاراي ارگەنتينا استاناسى بۋەنوس-ايرەسكە قاراي بۇرىلادى.

پاناما-كولۋمبيا شەكاراسىندا 100 شاقىرىمدىق جولسىز جەر بار (داريەن گاپ دەپ اتالادى). ماگيسترالدىڭ بەيرەسمي بولىگى الياسكانىڭ سولتۇستىگىندەگى پرۋدحو شىعاناعى اۋىلىنان باستالىپ، كانادا مەن امەريكا قۇراما شتاتتارىنان ءوتىپ، ۆەنەسۋەلا مەن برازيلياعا تارماقتارىن قامتيتىپ، تيەررا-دەل-فۋەگودا اياقتالادى.

massaget.kz