بالام باي بولسىن دەسەڭىز، مىنا 4 قاتەنى جاساماڭىز
ارينە، بۇل - ءاربىر اتا-انانىڭ ارمانى ءارى ماقساتى. كەز كەلگەن كوزدەگەنگە جەتۋ ءۇشىن بۇگىننەن باستاپ ارەكەت ەتۋ كەرەگى تۇسىنىكتى. بالانىڭ بولاشاعىنا قاتىستى دا ءدال سولاي. وسكەندە ەشكىمگە الاقان جايمايتىن، ءتىپتى، ارتىلعانىن اينالاسىمەن بولىسە الاتىنداي باقۋاتتى بولسىن دەسەڭىز، جەتىستىككە جەتەر جولىن قازىردەن قالىپتاستىرۋ كەرەك. اسىرەسە، بالانىڭ جولى مەن باعىن بايلايتىن مىنا 4 قاتەلىكتەن اۋلاق بولىڭىز.
«بالام، بۇعان جۇرت نە دەيدى؟»
ءدال وسى ءسوزدى بالاڭىزعا ەشقاشان ايتا كورمەڭىز. ايتساڭىز، بالا بويىنداعى جاڭاشىلدىق، ەرەكشەلىك سياقتى وتە قاجەتتى قاسيەتتەردى ءوزىڭىز وشىرەسىز. ەسەسىنە، ساناسىنا مىنالاردى سىڭىرەسىز: قاشان دا جۇرتتىڭ پىكىرىمەن ساناسۋدى؛ وزگەلەردەن ەرەكتەنبەۋدى؛ باسقالار سالعان ىزبەن عانا ءجۇرۋدى؛ جاڭا سۇرلەۋگە اياق باسپاۋدى؛ قاشان دا باسقالار نە دەر ەكەن دەپ بىرەۋگە جالتاقتاۋدى؛ ءوز بەتىنشە شەشىم قابىلداماۋدى؛ بۇل ءتىزىمدى شەكسىز جالعاستىرا بەرۋگە بولادى. ءبارى دە تەك كەرى اسەر. ەلەۋلى ىسىمەن نە ەلدەن اسقان بايلىعىمەن اتى شىققان تۇلعالاردى ەسكە الايىقشى. ولاردىڭ باسىم بولىگىن باستاپقىدا ەل- جۇرت ەسىنەن اداسقان دەپ ساناعان. يدەيالارىن قابىلداي قويماعان. تەك العان بەتىنە تايماي، ءوزىن دالەلدەگەن سوڭ عانا جەتىستىگىنىڭ سىرىن بىلۋگە ءبارى قۇشتار. مىنە، ەشكىمنىڭ سوزىنە، پىكىرىنە تاۋەلدى بولماي، جۇرەك قالاۋىنىڭ جەتەگىنە ەرسەڭ، جەتىستىك تە، بايلىق تا كوپ كۇتتىرمەيدى. وسىنى ءوزىڭىز ۇعىڭىز، بالاڭىزعا دا ۇعىندىرىڭىز.
«ساباعىڭدى وقى، باسقاسىنا باس قاتىرما!»
بالالاردىڭ سۇراعى ەشقاشان تاۋسىلمايدى. اسىلىندا، ءاربىر سۇراعىنىڭ استارىندا ۇلكەن قىزىعۋشىلىق جاتىر. ءدال وسى قىزىعۋشىلىق جاڭا ءبىلىم الەمىنە جەتەلەۋى مۇمكىن. ءبىراق ءبىز نە ىستەيمىز؟ «اپايىڭ بەرگەن تاپسىرمالاردى ورىندا، باسقاسىنا باس اۋىرتپا!» دەپ بالانى بىردەن تىيىپ تاستايمىز. ءدال قازىر مەكتەپ باعدارلاماسىن بەسكە بىلسە بولدى دەپ سانايمىز. ودان باسقا تاقىرىپتاردا بالامەن بىرگە ىزدەنۋگە، جول كورسەتىپ جىبەرۋگە نە ۋاقىت جوق، نە قۇلقىمىز جوق. وسىلاي قيالىنىڭ قاناتىن ءوز قولىمىزبەن قىرىققان سوڭ، بالادان قانداي جەتىستىك كۇتۋگە بولادى؟ ءبىلىڭىز، بالانىڭ مەكتەپ باعدارلاماسىنان دا بولەك ءبىلىم ىزدەنۋى، قوسىمشا اقپاراتتارمەن قانىعۋى وتە ماڭىزدى. سوندىقتان، سۇرانىس بولسا، ءتۇلى ەنتسيكلوپەديالار، كىتاپتار ساتىپ اپەرۋگە، عالامتوردا بالامەن بىرگە وتىرىپ ىزدەنۋگە قينالماڭىز.
«قانشا ساباقتان 5 الدىڭ؟»
وسىلاي سۇراۋ ارقىلى بالاعا ساباقتى تەك «5» - كە وقۋ كەرەكتىگىن ۇعىندىرامىز. بارلىق پاننەن بىردەي ۇزدىك بولۋ نەگە سونشالىقتى ماڭىزدى؟ ءار بالانىڭ بويىندا اللا بەرگەن تالانتى، قابىلەتى بار. سوعان ساي باعىتتا ىلگەرى دامۋىنا جاردەمدەسۋدىڭ ورنىنا، نەگە بىرنەشە كەمەنىڭ باسىن قاتار ۇستاۋعا ماجبۇرلەيمىز؟ كوبىنە وقۋدا وزات بالانىڭ بويىندا «ۇزدىك وقۋشى سيندرومى» بولادى. ونى قالىپتاستىراتىن - ۇستازدار مەن اتا- انا. ءدال وسى سيندروم ونىڭ بولاشاق ومىرىندە كوپ كەدەرگىسىن كەلتىرەدى. جەتىستىككە جەتۋگە دە، بايۋىنا دا، باقىتتى بولۋىنا دا. سوندىقتان، ساباقتى باعا ءۇشىن ەمەس، ءوز قىزىعۋشىلىعىنا، قالاۋىنا قاراي وقۋىنا رۇقسات بەرىڭىز.
«مۇعالىمنىڭ (ۇلكەننىڭ) ايتقانىنا قارسى كەلمە»
«ۇستازعا قارسى كەلمە»، «سىنىپتاستارىڭ بىردەڭە سۇراسا، بەر»، «ۇلكەنگە قارسى سويلەمە»، «بىرەۋ كومەك سۇراسا، مىندەتتى تۇردە ورىندا»، «ەشكىمگە جامان ءسوز ايتپا» - بالاڭىزعا وسىنداي تىيىمداردى ايتاسىز با؟ قانشالىقتى ءجيى؟ «ۇيات بولادى» مەن «ءمىنسىز بول» دەگەن تاربيەلەردى تۋ ەتەم دەپ، بالاڭىزعا ۇلكەن زيان كەلتىرىپ جاتقانىڭىزدى بىلەسىز بە؟ اتا- انانىڭ وسىنداي سانسىز نۇسقاۋلارىنان سوڭ بالا ەشكىمگە ءوز قالاۋىن، پىكىرىن جەتكىزە المايتىن، وزىنە ىڭعايسىز بولسا دا «جوق» دەپ ايتا المايتىن، ءبارىنىڭ كوڭىلىنەن شىعۋعا تىرىساتىن، تەك ءوز كوڭىلىن ويلامايتىن جالپاقشەشەي جانعا اينالادى. قالاي ويلايسىز، وندايلاردىڭ جەتىستىككە جەتۋى مۇمكىن بە؟ كۇماندى. ەسەسىنە، جەتىستىككە جەتۋشىلەردىڭ جولىنداعى باسپالداققا اينالاتىنى ايدان انىق. البەتتە، بالا تاربيەسى - شەتسىز- شەكسىز عىلىم. بيىكتى باعىندىراتىن مىقتى تۇلعا تاربيەلەۋ جولىندا قانشاما ەرەجەلەر مەن قاعيدالارعا كەزىگەسىز. اتا- انا جىبەرۋى مۇمكىن قاتەلىكتەردىڭ سانى دا اتالعاندارمەن شەكتەلمەيتىنى انىق. الايدا، باستاپقى باسپالداققا جارايدى. وسى ءتورت قاتەنى جىبەرمەۋدى بۇگىننەن باستاپ ۇيرەنىڭىز. سونىڭ ءوزى ءبىرشاما ماسەلەنىڭ الدىن الۋعا مۇمكىندىك بەرەدى.
دەرەككوز: ERNUR. KZ
