نەلىكتەن 396 جاۋدىڭ كوزىن قۇرتقان قازاق باتىرىنا ك س ر و باتىرى اتاعى بەرىلمەگەن؟
الايدا، قايسىبىر زاماننىڭ قاساڭ ساياساتىنىڭ سالدارىنان قازاقتىڭ نەبىر مارقاسقا جامپوزدارى، باتىر ۇلاندارىنىڭ قايتالانباس ەرەن ەرلىكتەرى ەلەنبەي قالعانى وكىنىشتى. ايتسە دە، ەگەمەن ەل رەتىندە كەزىندەگى سولاقاي ساياسات ۇمىتتىرعان باتىرلار ەسىمىن جاڭعىرتۋعا ەڭ الدىمەن بۇگىنگى ۇرپاق، ءوزىمىز ۇمتىلۋىمىز كەرەك ەمەس پە؟ مىنە، وسىنداي ورەلى ماسەلەنى جاقىندا ءماجىلىس دەپۋتاتى باقىتبەك سماعۇل كوتەردى.
«جاۋ وعىنان ىقپاي، قاسقايىپ كەۋدەسىن توسقان باتىرلاردى ءپىر تۇتۋ، كوتەرۋ كونەدەن كەلە جاتقان دالا ءداستۇرى. حالقىمىز ءوزىنىڭ ەرجۇرەك ۇلدارىن - قايرات-رۋحىمىزدىڭ قاينار كوزى، ۇلتتىق ءدىلىمىزدىڭ دىڭگەگى دەپ بىلگەن. اتى اڭىزعا اينالعان باتىرلارىمىز باۋىرجان مومىش ۇلى، ساعادات نۇرماعامبەتوۆ، تالعات بيگەلدينوۆ، راقىمجان قوشقاربايەۆ، قاسىم قايسەنوۆتىڭ ەرەن ەرلىكتەرى، ارمان تىلەكتەرى، ەلىم دەگەن پەرزەنتتىك جۇرەكتەرى جەڭىس كۇنىنە الىپ كەلدى. بۇگىنگى تاڭدا، تاۋەلسىزدىكپەن بىرگە باتىرلار داڭقىن اسقاقتاتىپ، «ماڭگىلىك ەل» بولۋ ءۇشىن، ەلدىك پەن ەرلىكتى بىرىكتىرىپ، ءور، وجەت بابالارىمىز بەن اكەلەرىمىزدى ۇلگى تۇتار، تاۋەلسىز ۇرپاق - باتىر اتالارىن ماقتان تۇتىپ، ەڭسەسىن تىك ۇستاپ، كوك تۋىمىزدى توبەدەن تومەن تۇسىرمەۋگە ءتيىستى. رۋحاني دۇنيەمىز كەدەيلەنىپ، رۋحىمىز جالاڭاشتانىپ كەتپەۋى ءۇشىن، ءوز ەلىمىزدە باتىر تۇلعالاردىڭ تاريحىن تۇگەندەپ، تاريحي ادىلدىكتى قالپىنا كەلتىرۋگە الدىمەن ءوزىمىز مۇددەلىك تانىتقانىمىز ابزال»، - دەيدى ب. سماعۇل.
بۇل رەتتە دەپۋتات ۇلى وتان سوعىسىندا ەلگە تانىلعان داڭقتى مەرگەن تولەۋعالي ابدىبەكوۆتىڭ ەسىمى بۇگىندە ەلەۋسىز قالىپ بارا جاتقانىنا قىنجىلىس بىلدىرەدى. شىندىعىندا، بۇگىنگى تولقىن تولەۋعالي ابدىبەكوۆتەي باتىرىنىڭ ەسىمىن نەگە بىلمەيدى؟ ويتكەنى، باتىر بابامىزدىڭ سوعىس جىلدارىنداعى كوزسىز مەرگەندىگى كەڭەس وداعىن بىلاي قويىپ، الەمدى تاڭعالدىراتىنداي ەكەن.
ءبىر عانا مىسالمەن كەلتىرەيىك، كەڭىنەن دارىپتەلىپ جۇرگەن كەڭەس وداعىنىڭ باتىرلارى، اتاقتى سنايپەرلەر ف. سمولياچكوۆ - 125، ۆ. زايتسيەۆ - 255 جاۋدىڭ كوزىن جويعان ەكەن. ال، قازاقتان شىققان مەرگەن تولەۋعالي ابدىبەكوۆ - 396 فاشيستى، ياعني ءبىر باتالونعا جۋىق جاۋدىڭ كوزىن قۇرتقان. بۇل تەڭدەسسىز ەرلىك. سولاي بولا تۇرا تولەۋعالي ابدىبەكوۆ كەڭەس وداعىنىڭ باتىرى اتاعىن الا الماعان، ءالى دە الماي كەلەدى. ال بابامىزدىڭ قايتالانباس ەرلىگىن ارحيۆتەگى مۇراعاتتىق-قۇجاتتار دا تولىقتاي راستايدى.
«2007-جىلى قازان ايىندا رەسەي فەدەراتسياسى قورعانىس مينيسترلىگىنىڭ ورتالىق اسكەري مۇراعاتىنا سۇراۋ سالىنىپ، 2008-جىلدىڭ 18- ناۋرىزىندا ودان جاۋاپ كەلدى. سوعان سايكەس، پودولسك اسكەري مۇراعاتى ەكى ارحيۆتىك انىقتاما ساقتالعان. ول بويىنشا گۆارديا اعا سەرجانتى، سنايپەر ت. ابدىبەكوۆتىڭ سوعىس دەرەكتەرىندە ەرەن ەرلىكتەرى تولىق راستالادى»، - دەيدى باقىتبەك سماعۇل.
ونىڭ سوزىنە قاراعاندا، حاتتا مۇراعات دەرەكتەرى قولمەن كوشىرىلىپ، ناگرادالاردىڭ قانداي ەرلىگى ءۇشىن بەرىلگەنى ءتىزىلىپتى. اتاپ ايتقاندا، ارحيۆتىك قۇجاتتار نەگىزىندە تولەۋعالي ابدىبەكوۆتىڭ «داڭقتى جانە تەڭدەسى جوق سنايپەر ەكەندىگى، 396 گيتلەرشىلدى جويعاندىعى، سونىمەن قاتار 32 مەرگەندى تاربيەلەپ شىعارعاندىعى» تايعا تاڭبا باسقانداي انىق جازىلعان. باستىسى قۇجاتتاردىڭ بارلىعى زاڭدى، ولارعا قول قويىلعان، ءمور باسىلعان، ءبارى زاڭدى تۇردە راسىمدەلگەن.
«داڭقتى جەرلەسىمىزدىڭ سوعىستاعى اسقان ەرلىگىن دالەلدەيتىن بۇدان ارتىق قانداي قۇجات كەرەك؟ جاۋىنگەرلىك ەرلىكتەرى ءۇشىن ول قىزىل جۇلدىز، قىزىل تۋ وردەندەرىمەن، وتان سوعىسىنىڭ I- دارەجەلى وردەنىمەن، لەنين وردەنىمەن ماراپاتتالعان. وتان سوعىسىندا ءبىزدىڭ قانداسىمىزدان اسقان، باسقا بىردە-ءبىر مەرگەن جايىندا دەرەك كەزدەسپەيدى. ال مەرگەن بابامىز نەلىكتەن ك س ر و باتىرى اتاعىن المادى دەگەنگە كەلسەك، كوماندوۆانيە ونى سوۆەت وداعىنىڭ باتىرى اتاعىنا ءومىرباياندىق انكەتادا ءوزىنىڭ نەمەرە اعاسى كەمەلباي ناسىرحانوۆتىڭ رەپرەسسيالانعانىن جاسىرماي جازعانى ءۇشىن عانا ۇسىنباعان ەكەن»، - دەپ تۇيىندەيدى ءسوزىن دەپۋتات ب. سماعۇل. ءسويتىپ، ەلىن قورعاعان ءبىر باتىردىڭ ەرلىگى سول كەزدىڭ وزىندە-اق ۇمىت بولا باستاعان. بارىنە كىنالى سول تۇستاعى ساياسات. ال قازىر شە؟ ول زامان ءوتتى ەمەس پە؟ ارتىندا ىزدەۋشى جۇرتى، قالىڭ قازاعى بار ەمەس پە؟
سونى العا تارتقان ماجىلىسمەن الداعى ۇلى جەڭىستىڭ 70 جىلدىعى ەلىمىزدىڭ ىزدەۋى جەتپەگەن ەر ۇلىنىڭ تاۋداي اتىن جارىققا شىعارىپ، مارتەبەمىزدى اسقاقتاتادى دەگەن ۇكىلى ءۇمىتتى وياتا تۇسەتىنىن ايتادى. «ەلباسى، پرەزيدەنت ن. نازاربايەۆ «قازاقستان-2050» ستراتەگياسىندا لايىقتى ۇرپاق ءوسىرۋ ماسەلەسىنە، پاتريوتتىق تاربيەگە باسا ءمان بەردى. وسى ورايدا، تولەۋعالي ابدىبەكوۆتەي باتىر تۇلعانىڭ ونەگە ەرلىگى، تالاي جۇرەكتەردى جاۋلاپ، تۇلەكتەردى باۋلىپ قاناتتاندىرا بەرەرى ءسوزسىز. كەزىندە، ەلباسىنىڭ ەرەن ەڭبەگىنىڭ ارقاسىندا باۋىرجان مومىش ۇلى، راقىمجان قوشقاربايەۆ قاس باتىر قاسىم قايسەنوۆ سىندى ۇلى باتىرلارىمىزدىڭ جانقيارلىق ەرلىگى كەش تە بولسا ەلەنىپ، تاۋەلسىزدىكپەن بىرگە ولاردىڭ اتاعى اسقاقتادى»، - دەي كەلە، دەپۋتات ەل ۇكىمەتىنىڭ الدىنا ءبىرقاتار ماسەلەنى تارتىپ وتىر.
اتاپ ايتقاندا، ءماجىلىس دەپۋتاتتارى قازاقستان رەسپۋبليكاسى قارۋلى كۇشتەرىندەگى مەرگەندەر دايارلايتىن قۇرىلىمدارىنىڭ بىرىنە ت. ابدىبەكوۆتىڭ اتىن بەرۋدى، ۇلى جەڭىستىڭ 70 جىلدىعى قارساڭىندا داڭقتى مەرگەن تولەۋعالي ابدىبەكوۆتى «حالىق قاھارمانى» اتاعىنا ۇسىنۋ كەرەكتىگىن كوتەرەدى.
«2012-جىلى «نۇر وتان» پارتياسىنىڭ قولداۋىمەن ۇلى جەڭىستىڭ 70 جىلدىعىنا وراي باتىرلارىمىزدىڭ تاريحىن تۇگەندەۋ، اتىن دارىپتەۋ، الا الماعان لايىقتى باعالارىن بەرۋ ماسەلەسى اقپارات قۇرالدارىندا كەڭىنەن كوتەرىلىپ، يگى ءىس باستالدى. ەندى وسى جۇمىستى لايىقتى قورىتىندىسىنا دەيىن جەتكىزسەك، ەل بولاشاعى - جاس ۇرپاقتى، وتان سۇيگىشتىك جانە قاھارماندىق ونەگەسىمەن تاربيەلەسەك، نۇر ۇستىنە نۇر بولار ەدى. ءارى بۇل حالىقتار دوستىعىنا ىقپال ەتەدى: ۇلتىمىزدىڭ ەرجۇرەك باتىرى، ۇلى وتان سوعىسى جىلدارىندا وتاندىق مەرگەندەر قوزعالىسىنىڭ باستاۋىندا تۇرعان تولەۋعالي ابدىبەكوۆ سول كەزدەگى ورتاق وتانىمىزدى قورعادى، سول ءۇشىن قايتالانباس ەرلىك جاساپ، جانىن قيدى»، - دەيدى باقىتبەك سماعۇل.
ۇكىمەت باسشىسىنىڭ اتىنا جولدانعان دەپۋتاتتىق ساۋالعا 16 حالىق قالاۋلىسى قول قويعان.
اۆتور: قانات مامەتقازى ۇلى
