ا ق ش- تا تەڭىز سۋىنىڭ دەڭگەيى 30 سانتيمەترگە كوتەرىلۋى مۇمكىن
جاڭا ەسەپ مۇحيتتار مەن اۋا قاباتىن زەرتتەۋ جونىندەگى ۇلتتىق باسقارما سايتىندا جاريالاندى. مامانداردىڭ پىكىرىنشە، كومىرقىشقىل گازى اۋاعا از بولىنسە دە تەڭىز دەڭگەيى كوتەرىلە بەرمەك. كليمات تانۋشىلار «ياعني سۋ تاسقىنى كوبەيەدى» دەپ دابىل قاعىپ جاتىر. انتاركتيدادا سىناپ باعانى +12,7 گرادۋستى كورسەتتى. بۇل بۇرىن- سوڭدى تىركەلمەگەن تەمپەراتۋرا. 1985 -جىلى كورسەتكىش بۇدان 1 گرادۋس تومەن بولعان ەدى. ماماندار وزگەرىس «اتموسفەرالىق اعىنمەن» تىكەلەي بايلانىستى دەيدى. ياعني تروپيكالىق ايماقتان جىلى اۋا كەلگەن. سونداي- اق وسى ايدا انتاركتيدادا مۇزدىقتار رەكوردتى جىلدامدىقپەن ەري باستادى.
عالىمدار مۇنىڭ سوڭى تەڭىز دەڭگەيىنىڭ كوتەرىلۋىنە اكەلۋى مۇمكىن دەپ الدەن ەسكەرتىپ جاتىر. تۇشى سۋ تاپشىلىققا اينالۋ قاۋپى ءتونىپ تۇر مۇزدىقتاردىڭ ەرۋىن ەۋروپا عالىمدارى دا زەرتتەپ جاتىر. ولار 250 مىڭنان استام تاۋ مۇزدىعىنىڭ قالىڭدىعى مەن قوزعالىسىن باقىلاعان. ول ءۇشىن زەرتتەۋشىلەر جەر سەرىگىنىڭ سۋرەتتەرىن پايدالاندى. ال گيمالايدا كەرىسىنشە مۇزدىڭ كولەمى 37 پروتسەنتكە كوبەيگەنى بەلگىلى بولدى. ءبىراق مۇنداي وزگەرىس باسقا جەرلەردە بايقالمايدى. سوندىقتان جاقىن كەلەشەكتە تۇشى سۋ تاپشىلىعى وتكىر سەزىلۋى مۇمكىن دەيدى ماماندار.
ەندي شەفەرد، پوليارلى باقىلاۋ مەن مودەلدەۋ ورتالىعىنىڭ ديرەكتورى:
- زەرتتەۋ جۇمىستارى تاۋ مۇزدىقتارىنداعى مۇزدىڭ جالپى كولەمى بۇعان دەيىنگى بولجامعا قاراعاندا 20 پروتسەنتكە از ەكەنىن كورسەتتى. مۇز ەرىگەن سايىن، وزەندەرگە تۇسەتىن سۋ كولەمى دە كەمىپ بارادى. بۇلاي جالعاسا بەرسە، وزەندەر مۇلدە جويىلىپ كەتۋى ابدەن مۇمكىن.
الەمدەگى تابيعي سۋ قويمالارىن ءدارى- دارمەك قالدىقتارى لاستاپ جاتىر بريتانيالىق عالىمدار مىڭداعان وزەندى زەرتتەپ، وسىنداي قورىتىندىعا كەلدى. داريالاردان اسىرەسە پاراتسەتامول، ەپيلەپسيا مەن ديابەتكە قارسى دارىلەر كوپ تابىلىپتى. بۇل قالدىقتار قورشاعان ورتاعا عانا ەمەس، ادامداردىڭ دەنساۋلىعىنا دا ۇلكەن قاتەر ءتوندىرىپ تۇر.
دجون ۋيلكينسون، زەرتتەۋ توبىنىڭ جەتەكشىسى «وزەندەردىڭ انتيبيوتيكتەرمەن لاستانۋى ەكولوگيالىق اپاتقا اكەلۋى مۇمكىن. سۋدا ءتۇرلى باكتەريالار پايدا بولادى. ەڭ وزىق، زاماناۋي قۇرالداردىڭ ءوزى سۋدى ءدارى- دارمەك قالدىعىنان تولىق تازارتا المايدى. سوندىقتان مەديتسينالىق قوقىستى دارەتحانا سۋى ارقىلى اعىزۋدى دەرەۋ توقتاتقان دۇرىس.
« سۋ استىندا قالعان اۋىل يسپانيادا ءبىر كەزدەرى قۋاڭشىلىق سالدارىنان سۋ استىندا قالعان اۋىلدىڭ ورنى تابىلدى. ەلدىمەكەندى 1992 -جىلى سۋ باسقان ەكەن. ول كەزدە پورتۋگاليامەن شەكارا بويىندا بوگەت سالىنعان. قازىر سۋ استىنان قايتا تابىلعان اۋىل ساياحاتشىلار باراتىن تۋريستىك نىسانعا اينالدى.
www.24.kz
