سەمەيدەگى اباي مۇراجايىندا يراننان جىبەرىلگەن 2 سىيلىق ساقتاۋلى - شەتەلدەگى قازاق ءتىلدى ب ا ق- قا شولۋ
ۇلان-باتىردا قازاقستانستان تاۋەلسىزدىگىنىڭ 30 جىلدىعى مەن اباي كۇنىنە ارنالعان دوڭگەلەك ۇستەل ءوتتى - Kaznews
2021 -جىلعى 10-تامىزدا ۇلان- باتىردا موڭعول قوعامى مەن قازاق دياسپوراسى وكىلدەرىنىڭ قاتىسۋىمەن قازاقستان تاۋەلسىزدىگىنىڭ 30 جىلدىعى مەن اباي كۇنىنە ارنالعان دوڭگەلەك ۇستەل وتكىزىلدى. ءىس - شارانى قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ موڭعولياداعى ەلشىلىگى ۇيىمداستىردى، دەپ حابارلايدى Kaznews اقپاراتتىق پورتالى.
موڭعوليالىق ب ا ق-تىڭ دەرەگىنشە، قازاقستان ەلشىسى ج. ادىلبايەۆ قازاقستاننىڭ تاۋەلسىز مەملەكەت رەتىندە دامۋىنداعى، ديۆەرسفيكاتسيالانعان نارىقتىق ەكونوميكانى قۇرۋداعى، قوعامدىق كەلىسىم مەن ۇلتتىق بىرلىكتىڭ بىرەگەي ۇلگىسىندەگى باستى تاريحي بەلەستەرگە توقتالعان. ەلشى ەلباسى نۇرسۇلتان نازاربايەۆتىڭ قازىرگى قازاقستاننىڭ قالىپتاسۋىنداعى ەرەكشە ۇلەسى، سونداي - اق مەملەكەتتىك رەفورمالاردى ىلگەرىلەتۋ مەن قوعامدىق ءتارتىپتى جاڭعىرتۋداعى ەل باسشىلىعى ساياساتىنىڭ ساباقتاستىعىن اتاپ وتكەن.
سونىمەن قاتار، قازاقستاندىق ديپلومات 10-تامىزدا قازاقستاندا اباي كۇنى اتالىپ وتۋدە ەكەنىن دە باسا ايتتى. وتكەن جىلى قازاقستان رەسپۋبليكاسى ۇكىمەتىنىڭ شەشىمىمەن قازاقتىڭ ۇلى اقىنى جانە ويشىلى ابايدىڭ تۋعان كۇنى قازاقستاندا رەسمي تۇردە مەرەكەلىك كۇنگە اينالعانىن تىلگە تيەك ەتكەن. «وسىعان وراي، قازاقستاننىڭ ەلشىلىگىندە ۇلان- باتىر قالاسىنىڭ د. ناساگدورج اتىنداعى ورتالىق كىتاپحاناسىنىڭ مەڭگەرۋشىسى د. يندرا مەن موڭعولياداعى قازاق دياسپوراسىنىڭ ابايتانۋشىسى ت. ەتەكبايعا ق ر پرەزيدەنتى قاسىم-جومارت توقايەۆتىڭ العىس حاتتارى تاپسىرىلدى»، دەپ جازدى Kaznews.
بۇعان قوسا، ق ر مادەنيەت جانە سپورت ءمينيسترى اقتوتى رايىمقۇلوۆانىڭ العىس حاتتارىمەن «Elite» حالىقارالىق مەكتەبىنىڭ ديرەكتورى ب. تامير، د. ناتساگدورج اتىنداعى ورتالىق كىتاپحاناسىنىڭ قىزمەتشىسى ج. رايا، «Elite» حالىقارالىق مەكتەبىنىڭ ءمۇعالىمى د. بەلگىبايەۆا جانە «الاش موڭعوليا» ۇكىمەتتىك ەمەس ۇيىمىنىڭ مۇشەسى ج. بارس ماراپاتتالدى.
العىس حاتتار قازاقستان مەن موڭعوليا اراسىنداعى مادەني- اعارتۋشىلىق بايلانىستاردى دامىتۋعا، سونداي-اق قازاقتىڭ ۇلى اقىنى جانە ويشىلى ابايدىڭ شىعارماشىلىعىن ناسيحاتتاۋعا قوسقان ۇلەسى ءۇشىن تابىستالعان.
وزبەكستانداعى قازاق ادەبيەتىنىڭ اعا بۋىنى اقىن م. ومار ۇلى ومىردەن ءوتتى - «ءو ز ا»
اقپاراتتىق اگەنتتىگى وزبەكستان جانە قازاقستان جازۋشىلار وداعىنىڭ مۇشەسى - اقىن مەكەمباي ومار ۇلى 73 جاسقا قاراعان شاعىندا ومىردەن ءوتتى، دەپ حابارلايدى وزبەكستاننىڭ «ءو ز ا» مەملەكەتتىك اقپارات اگەنتتىگى.
«ءو ز ا» مەملەكەتتىك اقپارات اگەنتتىگىنىڭ كەلتىرگەن دەرەگىنە سۇيەنسەك، مەكەمباي ومار ۇلى 1949 -جىلدىڭ 9-اقپانىندا تاشكەنتتىڭ ىرگەسىندەگى تۇزەل ەلدى- مەكەنىندە تۋىپ- ءوسىپ، نيزامي اتىنداعى تاشكەنت مەملەكەتتىك پەداگوگيكالىق ينستيتۋتتىڭ قازاق فيلولوگياسى فاكۋلتەتىن ءتامامداعان. سونداي- اق، ول كوپ جىلدار بويى ۇستازدىق ەتە ءجۇرىپ، وزبەكستانداعى قازاق مەكتەپتەرىنە ارناپ وقۋلىقتار جازعان.
وزبەكستاندىق ب ا ق- تىڭ دەرەگىنشە، م. ومار ۇلى شىعارماشىلىق ەڭبەك جولىندا وزبەكستاننان شىعاتىن قازاق ءتىلدى «دوستىق تۋى» (قازىرگى «نۇرلى جول») گازەتىندە جۋرناليستتىك قىزمەتتە ءجۇرىپ ادەبيەت ءبولىمىن باسقارعان. ءوز شىعارماشىلىعىن شىڭداي بىلگەن اقىننىڭ تۆورچەستۆوسى تەك ءبىر تىلدە عانا جالعاسپاعان.
ول قازاق جانە وزبەك ادەبيەتىندە وزىندىك قولتاڭباسىن قالدىرعان اقىن رەتىندە ەكى ەل جازۋشىلار وداعىنىڭ مۇشەسى اتاندى.
كوپ جىلدىق تالماي اتقارعان ەڭبەگى مەن ىزدەنىستەرىنىڭ ارقاسىندا تۋران عىلىمدار اكادەمياسىنىڭ قۇرمەتتى اكادەميگى بولعان.
«وزبەكستانداعى قازاق ادەبيەتىنىڭ اعا بۋىنى سانالعان - كورنەكتى قالامگەردىڭ «ماحاببات» (تاشكەنت، 1999)، «اتامەكەن» (الماتى، 2008)، «تاۋداي بول» (تاشكەنت، 2009)، «تورتكۇل دۇنيە» (الماتى، 2011)، «كۇن كۇلكىسى» (تاشكەنت، 2013)، «اي استىنداعى اينالايىندار» (الماتى، 2017)، «اقىل قايراعى» (تاشكەنت، 2018) جىر جيناقتارى مەن «ەڭ ءتاتتى المالار» (الماتى) دەپ اتالعان اڭگىمەلەر مەن حيكاياتتار توپتاماسى جانە «شانىشقىلى شەجىرەسى» تاريحي- تانىمدىق كىتابى (تاشكەنت، 2000) «وبەكستاندىق قازاق اقىندارى جىرلارىنىڭ انتولوگياسى» (كىتابىنىڭ قۇراستىرۋشىسى، تاشكەنت-2017) وقىرمانمەن قاۋىشتى»، دەپ جازدى «ءو ز ا».
ايتا كەتەيىك، مەكەمباي ومار ۇلى وزبەكستان جازۋشىلار وداعىنىڭ جانىنداعى «قازاق ادەبيەتى» كەڭەسىنىڭ ءتوراعاسى بولعان.
سەمەيدەگى اباي مۇراجايىندا يراننان جىبەرىلگەن ەكى سىيلىق ساقتاۋلى - Parstoday
بۇل تۋرالى وسى اپتادا يراننىڭ Parstoday اقپارات اگەنتتىگى حابارلاعان بولاتىن. قازاقستاننىڭ سەمەي قالاسىنداعى اباي مۇراجايىندا يراننان جىبەرىلگەن ەكى سىيلىق ساقتاۋلى. ونىڭ ءبىرى - «اباي پورترەتى».
ول 1995 -جىلى قازاقتىڭ باس اقىنى ابايدىڭ 150 جىلدىعىنا وراي سول كەزدەگى يران پرەزيدەنتى اياتوللا حاشەمي رافساندجاني اتىنان ەلباسى نۇرسۇلتان نازاربايەۆقا تارتۋ ەتىلگەن. ال ەكىنشىسى - «اباي 175» كىلەم-كارتيناسى. ول 2020 -جىلى ابايدىڭ 175 جىلدىعىنا وراي يراندا تۇرىپ جاتقان قازاق قىزى گ. ج. ومارحانوۆا اتىنان اباي مۇراجايىنا تارتۋ ەتىلدى، دەپ حابارلايدى يراننىڭ Parstoday اقپارات اگەنتتىگى.
«10-تامىز قازاقستاندا اباي كۇنى تويلانىپ جاتىر. سوعان وراي يران تەلەراديو بىرلەستىگىنىڭ الەمدىك قىزمەت تورابىنا قاراستى قازاق راديوسى ءتىلشىسىنىڭ 2021 -جىلى جازدا اباي مۇراجايىندا تۇسىرگەن ح. رافساندجاني مەن گ. ج. ومارحانوۆانىڭ سىيلىعىنىڭ سۋرەتتەرىن نازارلارىڭىزعا ۇسىنامىز»، دەپ جازادى يراندىق ب ا ق.
قازاقستان-قىتاي بىرلەسىپ جاساعان تۇڭعىش سۋ ەلەكتر ستانساسى ىسكە قوسىلدى- «جەنميني جيباو» (People Daily)
قىتاي- قازاقستان ىنتىماقتاستىعىنداعى ء«بىر بەلدەۋ، ءبىر جول» باعدارلاماسى اياسىنداعى العاشقى گيدروەنەرگەتيكالىق جوبا وندىرىسكە ەنگىزىلدى. China Three Gorges Group Co.، Ltd. ەنشىلەس كومپانياسى China Water Resources and Electric Power External Co.، Ltd.مەن سالىنعان قازاقستانداعى تۋرگۋسۋن گ ە س -ى جاقىندا ەلەكتر ەنەرگياسىن ءوندىرۋ ءۇشىن بارلىق قوندىرعىلاردى رەسمي تۇردە ىسكە قوسىلدى، دەپ حابارلايدى People Daily.
قىتايلىق ب ا ق-تىڭ كەلتىرگەن دەرەگىنشە، تۋرگۋسون گيدروەلەكتروستانسياسى قازاقستاننىڭ شىعىس قازاقستان وبلىسىنىڭ تۋرگۋسون وزەنىندە ورنالاسقان، جالپى ورناتىلعان قۋاتى 24,9 مۆت. جوبا 2017 -جىلى قۇرىلىستى باستالعان. بۇل وزەن باسسەينىنىڭ كاسكادتى جوسپارلاۋىنداعى ءبىرىنشى ەلەكتر ستانتسياسى جانە «ءبىر بەلدەۋ، ءبىر جول» باعدارلاماسى شەڭبەرىندە قىتاي- قازاقستان الەۋەتى بويىنشا ىنتىماقتاستىق سالاسىنداعى العاشقى نەگىزگى جوبا.
تۇركيا قازاقستانعا ريزاشىلىعىن ءبىلدىردى - TRT
ت ر سىرتقى ىستەر مينيسترلىگى حابارلاما جاريالاپ، ت ر سىرتقى ىستەر مينيسترلىگى ورمان ءورتىن سوندىرۋگە جولداعان كومەگى ءۇشىن قازاقستان رەسپۋبليكاسىنا ريزاشىلىعىن ءبىلدىردى، دەپ مالىمدەيدى تۇركيا راديو تەلەۆيزيا پورتالى.
تۇركيالىق ب ا ق-تىڭ كەلتىرگەن دەرەگىنە سۇيەنسەك، تۇركيانىڭ سىرتقى ساياسي ۆەدومستۆوسى Twitter پاراقشاسىندا «قازاق باۋىرلارىمىزعا تىلەكتەستىك پەن قولداۋ ءۇشىن العىسىمىزدى بىلدىرەمىز» دەپ جازعان.
ايتا كەتەيىك، مينيسترلىك ريزاشىلىعىن قازاق جانە تۇرىك تىلدەرىندە جەتكىزگەن. ەستەرىڭىزدە بولار، 7-تامىز كۇنى قازاقستان تۇركياعا ءورت سوندىرەتىن ەكى ارنايى تىكۇشاق پەن 16 قۇتقارۋشى جىبەرگەن بولاتىن. قازاقستاندىق تىكۇشاقتار سەنبى كۇنى ۇشىپ شىقتى جانە ءۇش مەملەكەتتە ايالداپ، تۇركيانىڭ مۋگلا قالاسىنا جەتتى.
اۆتور: بەيسەن سۇلتان ۇلى