ورالداعى «زەنيت» زاۋىتىندا سوعىس جىلدارىندا جارىلعىش زاتتاردىڭ 20 دان استام ءتۇرى جاسالعان
وتتى جىلدارى لەنينگرادتاعى ءوندىرىس وشاعى ورالعا كوشىرىلگەن ەدى. كەيىن وسىندا جاسالعان قارۋ- جاراقتىڭ كومەگىمەن مىڭداعان جاۋ كەمەسى جويىلدى. ءىزسىز ەلەكتر تورپەدولارىن وندىرۋدەگى ەڭبەگى ءۇشىن زاۋىت I دارەجەلى وردەنمەن ماراپاتتالىپ، ال قۇراستىرۋشىلار (كونسترۋكتورلار) ستاليندىك سىيلىقتىڭ يەگەرلەرى اتاندى. زاۋىتتا مينا مەن تورپەدولاردان بولەك، زىمىراندار، جارعىش زاتتار، وق- دارىلەر مەن زاكىرلەر جاسالدى. بۋكيندەر اۋلەتىنىڭ زاۋىتتاعى جالپى ەڭبەك ءوتىلى 125 جىلعا جۋىقتايدى. ءوندىرىس ورنىندا پاۆەلدىڭ اتا- اناسى مەن اكەسىنىڭ ەكى اعاسى جۇمىس ىستەدى. ءوزى دە ءالى كۇنگە وسى جەردە ەڭبەك ەتىپ ءجۇر.
«سوعىس ءورتى تۇتانعان ساتتە ۆوروشيلوۆ اتىنداعى زاۋىتتى قورشاۋداعى لەنينگرادتان ورالعا كوشىرۋ تۋرالى شەشىم قابىلداندى. «ءبارى دە مايدان ءۇشىن» دەپ ەڭبەك ەتكەن ءبىزدىڭ داڭقتى تاريحىمىز دا سول كەزدەن باستالدى»، - دەيدى ول.
پاۆەل بۋكين، زاۋىتتىڭ باس ديرەكتورىنىڭ ورىنباسارى:
- زاۋىت ءبىزدىڭ وڭىرگە 1941 -جىلى كوشىپ كەلدى. ال قازان ايىندا العاشقى ونىمدەرىن مايدانعا جىبەرە باستادى. ال، نەگە ورال قالاسىنا كوشىرىلدى دەگەنگە كەلسەك، سول كەزدە چاپايەۆ اتىنداعى زاتون اۋماعىندا اسكەري ونىمدەردى شىعارۋعا قابىلەتتى وزەن فلوتى جۇمىس ىستەپ تۇردى. ونداعى مەحانيكالىق شەبەرحانالاردا بولاشاق زاۋىتتىڭ نەگىزى قالاندى.
سوعىس جىلدارىندا بۇل زاۋىتتا جارىلعىش زاتتاردىڭ 20 دان استام ءتۇرى جاسالعان ەكەن. سولاردىڭ اراسىندا جاۋ كەمەسىن جويۋعا ارنالعان زاكىرلى مينانىڭ ءجونى بولەك. وسىنداي تورپەدولىق جويۋ قۇرالدارىنىڭ كومەگىمەن جاۋدىڭ 5 مىڭنان استام ءجۇزۋ قۇرالى تالقاندالىپتى.
قازىر زاۋىت مۇراجايىندا زاكىرلى مينانىڭ ەكى داناسى ساقتاۋلى. تۇتاستاي ءبىر قابىرعانىڭ ەلەكترلى تورپەدولار تاريحىنا ارنالۋى دا تەگىن ەمەس. قاتەرلى قارۋدى لەنينگرادتىق عالىمدار جوبالاپ، ورالدىق زاۋىتتا قۇراستىرا باستادى. كەيىن ءدال وسى تورپەدو جاۋدىڭ ايگىلى «ۆيلگەلم گۋستلوف» اتتى الىپ لاينەرىنىڭ ءبۇيىرىن تەسىپ، سۋ تۇبىنە اتتاندىردى. بۇل مينالاردى جاساۋعا اتسالىسقان ۆيكتور گارچيەۆتىڭ اكەسى ورالعا كوشىرىلگەن زاۋىتپەن بىرگە كەلىپتى.
ۆيكتور گارچيەۆ، زاۋىتتىڭ باس ينجەنەرى:
- اكەم ءوزىنىڭ العاشقى ەڭبەكاقىسى قولعا تيگەن بويدا بازارعا بارىپ قايماق ساتىپ العان ەكەن. ءدامىن تاتقان بويدا اقجايىقتان باسقا جاققا كەتپەيمىن دەپ وزىنە سەرت بەرىپتى. ارينە، ونىڭ ءبارى اشتىق پەن قيىن- قىستاۋ زاماننىڭ اسەرى دەپ ويلايمىن. كەيىن انام مەن اپكەلەرىم كەتىپ قالدى. ال، اكەم ءبارىبىر وسىندا قالدى.
ورالدىق زاۋىتتا قازىر ەل شەتىن كۇزەتۋگە ارنالعان سۋ كولىكتەرى قۇراستىرىلادى. جۋىردا عانا «نۇر- سۇلتان» اتاۋىن يەلەنگەن سۋ جاڭا كەمە كاسپييگە باعىت تۇزەدى. ايتا كەتكەن ءجون، بۇل تاۋەلسىزدىك العالى بەرى ورالدىق زاۋىتتا قۇراستىرىلعان 30- سۋ كولىگى. ال «كەمەڭگەر» جوباسى اياسىندا سالماعى 550 توننا بولاتىن امبەباپ كەمە قۇراستىرۋ كەلەشەكتىڭ ەنشىسىندە.
www.24.kz