باعاسى 15-100 مىڭ دوللار شاماسىندا بولاتىن مىسىقتاردى كىمدەر اسىرايدى

ءبىراق ولاردىكى نە تىرلىك، قۇمارلىق پا، اۋەسقويلىق پا؟ بەلگىسىز. نە دەسەك تە، كىشكەنتاي قاندەن تيپتەس كۇشىكتەردى اسىرايتىندار ازايىپ بارا جاتقان سياقتى. ولاردىڭ ورنىن مامىق ءجۇندى ەكزوتيكالىق مىسىقتار باستى دەيدى بىلەتىندەر. ارينە، ولاردىڭ دا از اقشا تۇرمايتىنى بەلگىلى. ءبىراق بايلاردى ولاردىڭ باعاسى قىزىقتىرمايدى. دەسەك تە، الەمدەگى ەڭ قىمبات مىسىق قانشا تۇرادى؟
دەسەك تە، الەمدەگى ەڭ قىمبات مىسىقتىڭ اۋىلداعى قاراپايىم «مياۋدان» ارتىقشىلىعى نە؟ ايىرماشىلىعى شامالى دەسەك تە، ونىڭ ەرەكشەلىگى - باعاسىندا. ميللياردەر مىسىعىن ەشكىمگە تەگىن بەرمەيدى. باي- ماناپتىڭ جۇمساق كرەسلوسىندا كەرىلىپ جاتقان مىسىقتىڭ قۇنى وتە جوعارى. باعاسى دا قىمبات. ءبىراق انا اۋىلداعى مىسىقتىڭ ارتىق جەرى جوق. ءبىراق باعۋلى، كەرەناۋ قيمىلداپ جاتقان بايدىڭ «مياۋى» اۋىلداعى ارىپتەسىن مەنسىنە قويار ما ەكەن؟ وزىنە ارنالعان سۋسابىنمەن ايىنا ەكى- ءۇش رەت ۆانناداعى سۋعا يەسى شومىلدىرىپ الاتىن سيپاتى دا، تەگى بولەك «مارعاۋ مىسىقتار» بۇگىن الەمدە ءوتىمدى بولىپ تۇر.
بالىق اۋلايتىن مىسىقتار. ولاردىڭ سالماعى 11-15 كەلى شاماسىندا. دەنەلى، كۇشتى بولىپ كەلەدى. باسى جانە بەت- الپەتى ۇلكەن، مۇرنى قىسقا. كورىنەر - كورىنبەس. باسقا تۇقىمداستارىنا قاراعاندا، شارشاي قويمايدى، سۋدا ەركىن ءارى باتىل جۇزەدى. ءۇي جانۋارلارىمەن تاتۋ بىرلىكتە ءومىر سۇرگەندى جانى قالايدى. ونشا تەرەڭدىكتە جۇرمەيتىن سۋ بەتىندەگى شاباقتاردى جاقسى اۋلايدى. بالىق ۇستايتىن مىسىقتاردىڭ باعاسى 4300 دوللار تۇرادى.
«مرامورلىق مىسىق» دەپ اتالاتىن بۇل «جانۋاردىڭ» سىرتقى تۇرقى كادىمگى تەكتەستەرىنەن اۋمايدى. ءبىراق ولار ۇيدە ەمەس، نەگىزىنەن، اعاشتىڭ باسىندا ءومىر سۇرەدى. اسا ۇلكەن ەمەس... باعاسى - 5 مىڭ دوللار. اعاش باسىندا تيىن اۋلاپ، جارقانات، جاپالاق، باقا جانە باسقا دا جاندىكتەرمەن قورەكتەنەتىن «جانۋارىڭىزدى» ۇيگە الىپ كەلسەڭىز، ءبارىبىر دالاعا قاشىپ كەتەدى دەگەن وي تۋماۋى كەرەك.
مامىق ءجۇندى مىسىقتار اتى ايتىپ تۇرعانداي، ادەمى بولىپ كەلەدى. ءجۇنى جۇمساق، ادامعا جىلى اسەر قالدىراتىن ولاردىڭ باعاسى 5500 دوللار شاماسىندا. ونى ۇيگە ۇيرەتۋ قيىن ەمەس. جانى ادامعا جاقىن. دەنەسىنىڭ ۇزىندىعى 65-95 سانتيمەتر شاماسىندا بولادى.
«مانۋل» دەپ اتالاتىن مياۋدىڭ وزگەلەردەن ەرەكشەلەندىرىپ تۇراتىن قاسيەتى بار. ونىڭ دەنەسى مىقتى، ءجۇنى دە وتە تىعىز، مامانداردىڭ ايتۋىنا قاراعاندا، ءبىر شارشى سانتيمەتردە 9 مىڭ شاشقا دەيىن بولادى. ءجۇنىنىڭ ۇزىندىعى 7 سانتيمەترگە دەيىن بارادى. ءوزى اتالاس تۇقىمداستاردىڭ ىشىندەگى ەڭ مامىق ءجۇندى بولىپ كەلەدى. وتە اسىقپاي جۇرەتىن ءارى باياۋ قوزعالاتىن بۇل جابايى جانۋار پارسى مىسىعىمەن شاعىلىستىرۋدىڭ ناتيجەسىندە پايدا بولعان دەگەن دەرەك بار. بۇل سيرەك كەزدەسەتىن مىسىقتاردىڭ تۇقىمىنا جاتادى. كوپ تۋمايدى. سوندىقتان دا بولار، باعاسىنىڭ جوعارىلىعى. «مىسىق بازاردا» ونىڭ باعاسى 9 مىڭ دوللارعا دەيىن بارادى. باعاسىنىڭ «كاراكال» دەگەن اتاۋى بار مىسىقتى ءۇندىستاندا «كىشكەنتاي گەپارد» دەپ اتايدى. ۇيدە ەمەس، نەگىزىنەن، ەن دالادا تىشقان، باسقا دا كىشكەنتاي جاندىكتەردى اۋلاپ، قورەكتەنەتىن بۇل مىسىقتى تەك ادامدار ۇيدە توردا ۇستايدى. ءبارىبىر ءوزىنىڭ كەڭ جازيرا دالاسىنا كەتىپ قالاتىنىن بىلسە كەرەك. جازىقتا ءومىر سۇرەتىن مياۋىڭ بوستاندىقتى اڭسايتىن شىعار. دەسەك تە، ونىڭ باعاسى قىمبات، 10 مىڭ دوللار شاماسىندا. بايلار «كاراكالدى» اتاق، ابىروي ءۇشىن عانا ۇيدە ۇستاسا كەرەك.
«مارگاي» دەپ اتالاتىن مىسىقتىڭ باعاسى - 11400 دوللار. مۇنى نەگىزىنەن، وڭتۇستىك امەريكانىڭ ادامدارى ۇستايدى. قۇيرىعى مەن دەنەسىنىڭ ۇزىندىعى 1,2 مەتر شاماسىندا. مىسىق دەۋگە كەلمەيتىن بۇل جانۋارىڭىز تيىن سەكىلدى اعاشتان- اعاشقا سەكىرىپ، ويناق سالىپ جۇرەدى. مۇنى دا ۇيدە ۇستايتىندار بار. ولار كۇنىنە 0,3-0,8 كەلى ەت جەيدى.
سالماعى 15 كەلىگە جەتەتىن، قۇيرىعىنىڭ ۇزىندىعى 60 سانتيمەترگە باراتىن «ساۆاننانىڭ» دەنەسى وتە ءىرى. موينى مەن اياعى ۇزىن، قۇلاعى دوڭگەلەك پىشىندەس بولىپ كەلەتىن بۇل مىسىق مامانداردىڭ باعالاۋىنشا، ءوزىنىڭ ينتەللەكتىمەن ەرەكشەلەنەدى. باسقا تۇقىمداستارىمەن سالىستىرمالى تۇردە قاراعاندا، كەز كەلگەن جاعدايعا بەيىم كەلەدى. بۇل تۇقىمداستار وتە بەلسەندى، قارنى تويسا، باسقالار سەكىلدى مارعاۋ كەيىپتە ۇيىقتاپ جاتپايدى. ادامدار سەكىلدى تازا اۋانى جاقسى كورەدى. سۋدان قورىقپايدى، باسقا ءۇي جانۋارلارىمەن تەز ۇيرەنىسىپ كەتەدى. وعان سەكىرىپ وينايتىن جەر كوبىرەك كەرەك. باعاسى دا جاقسى، 15 مىڭ دوللارعا دەيىن بارادى.
«جوففرۋا» دەپ اتالاتىن مىسىقتى بايلار ونىڭ تەرىسى مەن ادەمى باي كورىنەتىن جۇمساق ءجۇنى ءۇشىن اۋلايدى. بالىق پەن ۇساق جاندىكتەرمەن قورەكتەنەتىن بۇل جانۋار جەر بەتىنەن جوعالىپ كەتە دە جازداعان. ويتكەنى ءوزىنىڭ بيزنەسى ءۇشىن، ىشىك پەن تونعا جانە پالتونىڭ جاعاسىنا ورناتىلعان جۇمساق ءجۇنى تالايدىڭ كوز قۇرتى بولدى. «جوففرۋانىڭ» باعاسى - نارىقتا ءقازىر 20 مىڭ دوللارعا تەڭ كەلىپ تۇر.
پانامادا «ياگۋارۋندي» دەپ اتالاتىن مىسىق بار. مۇنى ەڭ ءبىرىنشى پاناماعا كەلگەن ۇندىستەر قولعا ۇيرەتكەن. قازىر پانامالىقتار جەر جۇزىندە العاشقى مىسىق ءوز اۋماعىندا ءومىر سۇرگەنىن ماقتانىشپەن ايتادى. كادىمگى مىسىقتار سەكىلدى ول 15 -جىل ءومىر سۇرەدى. باعاسى - 24 مىڭ دوللار.
«تويگەر» اتتى مىسىقتىڭ باعاسى - 100-200 دوللار شاماسىندا. سىرتقى تۇرقى جولبارىسقا ۇقسايتىن «تويگەردى» قازىر سەلەكسيونەرلەر دامىتۋ ۇستىندە. الەمنىڭ باسقا ەلىنەن 2008 -جىلى رەسەيگە اكەلىنگەن مىسىق قوجايىنىنا بەرىلگەن دەپ ەسەپتەلىنەدى. «مەينكۋن» اتتى مىسىقتىڭ باسقالاردان ەرەكشەلىگى، ونىڭ ۇلكەن بولىپ كەلۋىندە. سالماعى 17 كەلىدەن اسادى. ونىڭ ءجۇنى ۇزىن، مامىق. ەليتالىق مىسىق رەتىندە سانالاتىن «مەينكۋننى» ڭ باعاسى - 1700-2500 دوللار شاماسىندا. الەمدەگى باعالى مامىق جۇندىلەردىڭ قاتارىندا كانادالىق «سفينك» س تۇر. ونىڭ باعاسى - 3 مىڭ دوللار. مامانداردىڭ ايتۋىنا قاراعاندا، وعان ايرىقشا كۇتىمنىڭ كەرەگى جوق.
باسقالاردان ەرەكشەلىگى، ونىڭ ءجۇنى بولمايدى. بۇكىل دەنەسى جالاڭاش تەرى. الايدا ءجۇنسىز بولسا دا، ول سۋىققا ءتوزىمدى» دەيدى ماماندار. ونىڭ تەرىسى ىلعي ىلعالدانىپ، تەرلەپ جۇرەدى. سوندىقتان ونى ۇنەمى سۋعا ءتۇسىرىپ، جۋىندىرىپ تۇرۋ كەرەك ەكەن. ورىستىڭ كوگىلدىر مىسىعى 3500 دوللار تۇرادى. ولار بالالارمەن دە جاقسى ويناپ، ۇلكەندەردىڭ دە قاسىندا جۇرەدى. ءتىپتى ورىستىڭ بۇل كوگىلدىر مىسىعى باسقا دا ءۇي جانۋارلارىمەن تاتۋ- ءتاتتى ءومىر سۇرەتىن كورىنەدى.
ال «پەتەربولد» اتتى مىسىقتىڭ ەرەكشەلىگى، ولار ءۇيدى بىلعامايدى. قوجايىنىنىڭ ايتقانىن بۇلجىتپاي ورىندايدى. كىشكەنتاي بالالارمەن ويناعاندى جاقسى كورەدى، ۇلكەندەردىڭ ەركەلەتكەنىن سۇيەدى. 5 مىڭ دوللار شاماسىندا تۇراتىن بۇل مىسىقتىڭ بۇلشىق ەتتەرى قارۋلى بولىپ كوزگە ايقىن كورىنىپ تۇرادى ەكەن.
پارسى مىسىعىنىڭ باعاسى ءارتۇرلى، بىلەتىندەر 1-6 مىڭ دوللار ارالىعىندا دەيدى. سىرتقى ءپىشىنى جونىنەن باسقالاردان ەرەكشە مەيىرىمدى كورىنەتىن بۇل مىسىق ارعى تاريحتان باستاۋ الادى. «اللەركا» اتتى مىسىق 7 مىڭ دوللار تۇرادى. ماماندار ونى گەنەتيكالىق ەرەكشەلىگى ءۇشىن قۇرمەت تۇتادى. زەرتتەۋشىلەر ونى ادامدا بولاتىن اللەرگيالىق اۋرۋلاردىڭ كۇشىن جوياتىن قاسيەتى بار دەپ ەسەپتەسە دە، وسى كۇنگە دەيىن ول ناقتىلانعان جوق. بەنگال مىسىعى سىرتقى ءپىشىنى جاعىنان وتە سۇلۋ كورىنەتىن ول ازيالىق لەوپارد تەكتەس مىسىقپەن بۋدانداستىرىلعان دەيدى ماماندار. باعاسى دا باس شايقاتارلىقتاي، 3-25 مىڭ دوللار ارالىعىندا.
مىسىقتىڭ باعاسى ارتقان سايىن ونىڭ اقىلدىلىعى دا ايقىن كورىنە مە؟ بۇل بولجام ەندى ارتىق سياقتى. اشەرا ەسىمدى مىسىقتىڭ باعاسى - 15-100 مىڭ دوللار شاماسىندا. ونىڭ سالماعى 14 كەلى، ءتىپتى بيىكتىگى كەيدە 1 مەترگە دەيىن باراتىن كورىنەدى. الەمدەگى ەڭ الىپ مىسىقتاردىڭ بىرىنەن سانالاتىن ول مەيىرىمدى، داۋلەتتىلەر ونىمەن كوشەدە قىدىرىستاپ جۇرگەندى ۇناتادى ەكەن.
جالپى، الەمدە مىسىققا قاتىسى نانىم- سەنىم وتە كوپ. مىسالى، ورىس حالقى جاڭا ۇيگە قونىستانباس بۇرىن پاتەرگە الدىمەن مىسىقتى جىبەرەتىن بولعان. ەسكى نانىم بويىنشا جاڭا ۇيگە الدىمەن مىسىق كىرسە، ول الدىمەن قارا كۇشتەردى تازارتادى دەگەن سەنىم بولعان. شىندىعىندا سولاي ما، ول جاعى بەلگىسىز. دەسەك تە، مىسىقتا تىلسىم كۇشتەردى كورە بىلەتىن قاسيەت بار دەگەن پىكىر بار.
ول تەرىس ەنەرگياسى بار جەردە كوپ جاتادى دەيدى كەيبىرەۋلەر. كەي- دە ادامنىڭ الدىن قارا مىسىق كەسىپ وتسە، «جولىم بولمايدى» دەپ شاپكىسىن تەرىس قاراتىپ جۇرەتىندەردى نەمەسە ءوزى ءۇش رەت اينالىپ بارىپ جولعا شىعاتىنداردى دا كوردىك. بۇل قانشالىقتى اقيقات؟ دەسەك تە، الدىڭدى كەسىپ وتكەن مىسىق ساعان قاۋىپتىڭ بارىن بىلدىرەدى نەمەسە سول ارەكەتى ارقىلى ءوزىڭدى سول قيىندىقتان اراشالاپ العىسى كەلەدى دەگەن دە نانىم بار. قالاي ايتقاندا دا ساقتانىپ جۇرگەنگە ەشتەڭە جەتپەيدى.
szh.kz سايتىنىڭ اقپاراتىنا قاراعاندا، مىسىقتى قولعا ۇيرەتۋ 5 مىڭ جىل بۇرىن باستالعان. ءۇي مىسىقتارىنىڭ ارعى تەگى - ليبيا مىسىعى. ەرتەدەگى ەگيپەتتە مىسىق قاسيەتتى حايۋان دەپ ەسەپتەلگەن، ولگەندە بالزامدالىپ، ساركافاگتا جەرلەنگەن.
جالپى، مىسىقتىڭ قاسيەتى تۋرالى اڭگىمە كوپ. ولار ەڭ الدىمەن ادامدى قارا كۇشتەردەن قورعايدى. جۇيكەسى سىرقات جانداردى ساۋىقتىرادى. ونىڭ تاعى ءبىر قاسيەتى، قالاي لاقتىرساڭ دا، جەرگە اياعىمەن تۇسەتىندىگى. مۇنى ماماندار مىسىقتىڭ اياعىنىڭ مىقتى سەرىپپەلىك جانە جايلى قوناتىن قاسيەتىنىڭ بارىمەن تۇسىندىرەدى. ءبىراق شىن مانىندە سولاي ما، ونى تەرەڭ اشىپ، ەشكىم ايتا العان جوق.
جالپى، وتكەن تاريحقا كوز سالساق، مىسىققا قاتىستى قىزىقتى وقيعالار جەتكىلىكتى. مىسالى، كەڭەس وداعىنىڭ باس حاتشىسى برەجنەۆتىڭ قارا مىسىعى ونى ەكى رەت اجالدان امان ساقتاپ قالعان دەسەدى. مىنا ءبىر دەرەك قانشالىقتى اقيقات، ونى ساۋەگەيلەر انىقتاي جاتىر. دەگەنمەن، العاشقى وقيعا تۇسىندا باس حاتشىنىڭ قارا مىسىعى ونى اينالسوقتاپ شىقپاي قويىپتى.
مۇنى سەزگەن برەجنەۆ ءوز ورنىنا ەمەس، كولىگىندەگى باسقا ورىنعا جايعاسىپتى. جولدا كولىك اپاتى بولىپ، ارتقى ورىندىقتا وتىرعان ادام قاتتى جاراقات العان كورىنەدى. ەكىنشىسىندە وسىعان ورايلاس وقيعا ورىن العان. مىسىق اياعىنا ورالىپ جىبەرمەي قويعان سوڭ برەجنەۆ جۇمىسقا بارماي قويعان. ال جولدا ونىڭ قىزمەتتىك كولىگى جۇك ماشيناسىمەن سوقتىعىسقان. ءتىپتى ونىڭ قارا مىسىعى ولگەن سوڭ برەجنەۆتىڭ ءوزى دە دۇنيەدەن ءوتتى دەگەن اڭىز بار. ال كەيبىرەۋلەر مىسىقتىڭ ءالسىز، اۋرۋشاڭ ادامعا قۋات بەرەتىنىن ايتادى. ونى سيپالاعان ادام جۇرەك سىرقاتىنان جازىلادى دەگەن دە اقپار بار. ويتكەنى مىسىقتىڭ مامىق ءجۇنى ارقىلى ادامنىڭ ساۋساقتارىنا ءالسىز عانا توق ىسپەتتەس قۋات بەرىلەدى ەكەن. ول ادامنىڭ جۇيكە جانە جۇرەك تالشىقتارىنا بەرىلىپ، ونى قۋاتتاندىراتىن كورىنەدى. مىسىقتىڭ مياۋلاعان داۋىسى ادامنىڭ يممۋندىق جۇيەسىن كۇشەيتەدى دەگەن دە دەرەك بار. ال مەديتسينادا بۇل قانشالىقتى دالەلدەندى، ول جاعى ەندى بەيمالىم. ءبىراق ءبىز مىسىقتى تەك قانا تىشقان اۋلاعانى ءۇشىن عانا جاقسى كورەمىز دەۋ ەندى ىڭعايسىز. اعىلشىننىڭ كەيبىر ءدارىحانالارىندا اۋرۋدى جازاتىن مىسىقتار ساتىلادى. جالپى، مىسىققا قاتىستى دەرەكتەر ءارتۇرلى جانە قىزعىلىقتى. كەيبىر ماماندار مىسىقتار ادامداردىڭ نازارىن وزدەرىنە اۋدارتۋ ءۇشىن عانا مياۋلايدى دەگەن اقپار تاراتادى. كىم بىلەدى، مۇمكىن سولاي شىعار. ءبىراق ۇيگە كىرگىسى كەلسە دە، دالاعا شىققىسى كەلسە دە مياۋلاپ، ەسىكتى تىرمالايتىنى بەكەر ەمەس قوي. دەمەك، مىسىقتىڭ مياۋىندا ءمان بار.
دەسەك تە، ماماندار مىسىقتىڭ سوقىرى جۇقپالى اۋرۋلارمەن ءجيى اۋىراتىنىن ايتادى. ولار اۋىرعاندا كوزدەرى جاساۋراپ، ىستىعى كوتەرىلەدى، لوقسيدى. ونىڭ اۋىر تۇرلەرى مىسىقتىڭ ءولىپ كەتۋىنە اكەلىپ سوقتىرادى. مىسىقتان ادامعا جۇعاتىن ءقاۋىپتى اۋرۋلار كوپ: قۇتىرۋ، قوتىر جارا، قىشىما. سول سەبەپتى جىل سايىن قۇتىرۋعا قارسى مىسىققا ۆاكتسينا ەگىلەدى.
ارينە، مىسىقتا دا مىسىق بار. اقيقاتى، داۋلەتى تاسىعاندار الماسا، قازاققا باعاسى قىمبات «جوففرۋا» دا، «ساۆاننا» دا، «مارگاي» دا، «كاراكالدىڭ» دا كەرەگى شامالى.
... ءوزىمىزدىڭ ۇيدەگى «مياۋعا» ەشتەڭە جەتپەيدى.
بەرىك بەيسەن ۇلى
«ايقىن»