قازاق حاندىعى تۋرالى 10 سەريا تاعى 3 سەرياعا قىسقارتىلۋدا
ابدىراشيەۆ تاياۋدا تەلەسەريالدى ءتۇسىرىلىم بارىسىندا كەزدەسكەن قيىندىقتارى مەن شىعارماشىلىق توپتىڭ جاڭالىقتارى جايلى ويىن ورتاعا سالدى. ايتۋىنشا سەريالعا بولىنگەن قاراجات جەتكىلىكسىز ەكەن.
«قازاقتا «الاپا» دەگەن ءسوز بار. جاۋگەرشىلىك زاماندا «الاپا» اسكەرگە كورسەتىلەتىن كومەك. مىسالى، سوعىس كەزىندە باتىردىڭ اتى مىنىستەن قالسا، ول كەز كەلگەن اۋىلدان كەلىپ الاپا سۇرايدى. تاپ وسىنداي سەريال تۇسىرەتىن شاقتا الدىمىزدان داعدارىس شىعا كەلگەنى قيىن بولدى. سەريالعا بولىنگەن قاراجات جەتكىلىكسىز، ۋاقىت تىعىز. راسىندا دا، قاراجات جەتكىلىكسىز. اناۋ تۇرىكتىڭ «سۇلەيمەن سۇلتانى» سياقتى سەريال بولسا جەڭىل بولار ەدى. (كۇلدى). كينو تانۋشىلار ول سەريالدى «سويلەيتىن باستار» سەريالى دەپ اتاپ ءجۇر. ونداي سويلەيتىن باستاردىڭ سەريالىن جاسايتىن بولساق، مىنا بولىنگەن قاراجاتتى قينالماي جەتكىزەر ەدىك. اجەپتاۋىر قالاماقى دا الامىز. ال كوشپەندى قازاقتىڭ كوشىن، باتىرلاردىڭ شايقاسىن، سالت اتتى قازاق مادەنيەتىن، حانداردىڭ ايبىنىن، حانشالاردىڭ ءسان-سالتاناتىن كورسەتە الماساق وندا بۇنداي سەريال ءتۇسىرىپ كەرەگى نە؟!»، - دەيدى ول.
«سەريالدى اۋەلدە جوسپارلاعاندا كەڭىنەن سىلتەپ، تاريحي وقيعالاردى، اسىرەسە، شايقاستاردى مولىنان كىرىستىرگەن ەدىك. الايدا قارجىعا بايلانىستى ءتۇسىرىلىم جۇمىستارىن قايتادان ەسەپتەپ، قىسقارتىپ جاتىرمىز. قازىر سوڭعى بەكىتىلىگەن ون سەريالدى ءۇش سەرياعا تاعى قىسقارتتىق. بۇل قاراجات قازىرگى زامانعى جوبالارعا جۇمسالاتىن بولسا جەتكىلىكتى بولار ەدى. ءبىراق، تاريحي سەريالعا جەتپەيدى. ماسەلەن، 200 مىڭ ادامنىڭ وزبەك ۇلىسىنان ءبولىنىپ، موعولستانعا كوشۋىنىڭ شەتجاعاسىن كورسەتۋگە قاراجات جەتكىلىكسىز. كەمىندە 500 ادامدى سول زامانعا ساي كينىدىرۋ كەرەك»، - دەيدى ابدىراشيەۆ.
رەجيسسەر ەگەر قالتالى ازاماتتار، كاسىپكەرلەر كومەكتەسىپ جاتسا، قىسقارىپ كەتكەن ءۇش سەرياعا جۋىق شايقاستار ساحناسىن قايتادان قوسىپ جىبەرۋگە بولاتىنىن دا ايتىپ وتىر.
«سەريال اۋەلدەگىدەي ون سەريا كولەمىندە قالادى. ءبىزدىڭ جاساعان بۇعان دەيىنگى نۇسقامىزدا جانىبەك حاننىڭ دۇنيە سالۋىمەن، ونىڭ وسيەت ايتۋىمەن اياقتالاتىن ەدى. قوبىلاندى باتىر ءوزىنىڭ جارالانعانىنا قاراماستان جانىبەك حاندى قورشاۋدىڭ ىشىنەن قۇتقارىپ الىپ شىعاتىن. سول كەزدە اقىرىعى دەمى تاۋسىلۋعا جاقىن قالعان جانىبەك حان بالاسى قاسىمعا، نەمەرە ءىنىسى بۇرىندىققا ءوزىنىڭ وسيەتىن ايتۋىمەن سەريال اياقتالاتىن ەدى.
ال قازىرگى ىقشامداۋدان كەيىن سول ون سەريانىڭ قالپىن ساقتاي وتىرىپ، شايقاس ساحنالارىن قىسقارتىپ، كيىز ۇيدەگى اڭگىمە-ديالوگتاردى ۇزارتقالى وتىرمىز. بىزگە قويىلىعان تالاپ بويىنشا حرونومەتراجدى ون سەرياعا تولتىرۋىمىز كەرەك. سەريالداعى وقيعا كەرەي حاننىڭ جورىقتا قايتىس بولعانىمەن بىتەدى. ارى قاراي جانىبەكتىڭ اتاسى ورىس حاننان، باراق سۇلتاننان قالعان سىعاناقتى قايتىپ الۋىمەن، جانىبەكتى اق كيىزگە وتىرعىزىپ حان سايلاۋمەن اياقتاعالى وتىرمىز. ەگەر كاسىپكەرلەر قاراجات بەرىپ، كومەكتەسىپ جاتسا، قىسقارىپ كەتكەن ءۇش سەرياعا جۋىق شايقاستار ساحناسىن قايتادان قوسىپ جىبەرۋگە بولار ەدى»، - دەيدى ول.
سونداي-اق رۇستەم ابدىراشيەۆ قارجىنىڭ تاپشىلىعىنان ءتىپتى اكتەرلەرگە تىكتىرىلەتىن كيىم سانى دا قىسقارتىلىپ جاتقانىن ايتادى.
ءاربىر تيىنىمىزدى، ءاربىر قاققان شەگەمىزدى ەسەپتەيتىن جاعدايعا ءتۇسىپ وتىرمىز.
«كيىم ماسەلەسىنە قاراماستان قولدا بار دۇنيەلەردى، «كوشپەندىلەردەن»، «جاۋ جۇرەك مىڭ بالادان» قالعان ەسكى كيىمدەردى بۇتىندەپ، ەكىنشى پلانداعى دۇنيەلەردى ءتۇسىرىپ جاتىرمىز. الايدا جاڭا جوبا بولعاندىقتان بۇل سەريالداعى باستى رولدە وينايتىن اكتەرلەرگە جاڭا كوستيۋمدەر تىكتىرۋىمىز كەرەك. ءبىز اۋەلگى جوسپاردا 400 دانا اسكەري كيىم تىكتىرمەك ەدىك. كەيىن، قارجىعا بايلانىستى سانىن 100 گە دەيىن قىسقارتتىق»، - دەيدى ول.
ابدىراشيەۆ وسى ايتىلعان ماسەلەگە قاتىستى حالىقتى، كينو جاناشىرلارىن، كاسىپكەرلەردى الاپاعا شاقىردى.
«قازاقستان حالقى جۇمىلا كەلىپ جۇك كوتەرەتىن جاقسى قاسيەتتەرىن تەك ساياساتتا عانا ەمەس، مەملەكەت تاريحىن دامىتۋدا، ناسيحاتتاۋدا دا بەلسەندى كۇش رەتىندە تانىتادى دەپ سەنەمىن. ءبىز قولىمىزدان كەلگەنشە بار كۇشىمىزدى سالىپ، بۇل جوبانى ءساتتى الىپ شىعۋعا اتسالىسامىز. بۇنداي اۋقىمدى، مەملەكەتتىك ماڭىزى بار، ەلباسى ايرىقشا كوڭىل اۋدارعان جوباعا قولداۋ جاساۋ - بورىش»، - دەپ ءسوزىن تۇيىندەدى ول.
ەسكە سالا كەتسەك، وسىعان دەيىن، قازاق حاندىعى تۋرالى سەريالدىڭ 10 سەرياسى قىسقارىپ قالعاندىعىن جازعان ەدىك.
«تۇركىستان»
