تاريحي مەجە: قازاقستان مەن قىتاي اراسىنداعى ساۋدا-ساتتىق كولەمى 44 ميلليارد دوللارعا جەتتى
استانا. KAZINFORM - مەملەكەت باسشىسى قاسىم-جومارت توقايەۆ قىتايلىق China Daily باسىلىمىندا جاريالانعان «قازاقستان مەن قىتايدىڭ بەرىك ءارى سەنىمدى قارىم- قاتىناسى - تابىستى ىنتىماقتاستىقتىڭ كەپىلى» اتتى ماقالاسىندا ەكى ەل اراسىنداعى ەكونوميكالىق بايلانىسقا توقتالدى.
قاسىم-جومارت توقايەۆ اتاپ وتكەندەي، جاھاندى جايلاعان ەكونوميكالىق سىن- قاتەرلەرگە قاراماستان ەلدەرىمىزدىڭ ساۋدا-ەكونومكالىق بايلانىستارى ايتارلىقتاي دامىپ كەلەدى. ماسەلەن، 2024 -جىلى ەكىجاقتى ساۋدا-ساتتىق كولەمى 44 ميلليارد دوللارعا جەتتى.
- بۇل - تاريحي مەجە. وسىلايشا، قىتاي قازاقستاننىڭ ەڭ ءىرى ساۋدا-ەكونوميكالىق سەرىكتەسى رەتىندە پوزيتسياسىن كۇشەيتتى. 2005 -جىلدان بەرى قىتايلىق كاسىپورىندار قازاقستانعا 27 ميلليارد دوللاردان استام ينۆەستيتسيا قۇيدى. بۇگىنگى تاڭدا قىتاي كاپيتالىنىڭ ۇلەسى بار التى مىڭعا جۋىق كومپانيا جۇمىس ىستەيدى. ولار ەلىمىزدىڭ تەحنولوگيالىق تۇرعىدان دامۋىنا ىقپال ەتىپ، ونەركاسىپتى جاڭعىرتۋ ىسىندە ماڭىزدى ءرول اتقارادى. قازاقستان مەن قىتاي - ۇلى جىبەك جولى زامانىنان بەرى ءبىر- بىرىمەن بىتە قايناسقان تاعدىرلاس ەلدەر. قازىر ءبىز وسى تامىرلاستىقتىڭ نەگىزىندە جاڭا كۇرە جولدار سالۋعا كىرىستىك. پرەزيدەنت ءسي تسزينپيننىڭ العاش رەت 2013 -جىلى استانادا جاريالاعان «ءبىر بەلدەۋ، ءبىر جول» باستاماسى تاريحي ىقپالداستىقتىڭ جارقىن مىسالى سانالادى، - دەدى پرەزيدەنت.
مەملەكەت باسشىسىنىڭ سوزىنشە، ساۋدا جانە كولىك باعىتتارىنىڭ زاماناۋي جەلىسى قازاقستاننىڭ ەۋرازيا قۇرلىعىنداعى باستى ترانزيت تورابى رەتىندە رولىن كۇشەيتىپ، قىتايدىڭ ەكونوميكالىق قۋاتىن پاش ەتتى.
- ترانسكاسپي حالىقارالىق كولىك باعدارىنىڭ نەمەسە ورتا ءدالىزدىڭ وركەندەۋى - ءبىزدىڭ ورتاق كۇش- جىگەرىمىزدىڭ ناتيجەسى. بۇل - قىتاي، ورتالىق ازيا جانە ەۋروپا اراسىندا ۇزدىكسىز جۇك تاسىمالداۋعا مۇمكىندىك بەرەتىن اناعۇرلىم قىسقا ءارى ورنىقتى كولىك باعىتى. 2024 -جىلى «دوستىق - مويىنتى» ۋچاسكەسىندە قوسىمشا تەمىرجول جەلىسىنىڭ ىسكە قوسىلۋى قازاقستان ارقىلى قىتاي - ەۋروپا دالىزىمەن بەس ەسە كوپ جۇك جونەلتۋگە مۇمكىندىك بەرەدى. سونداي-اق وتكەن جىلى قىتايلىق سەرىكتەستەرىمىزبەن بىرگە سيان قالاسىندا ساۋدا- لوگيستيكا ورتالىعىن اشتىق. ناتيجەسىندە ءوزارا كولىك بايلانىستارىمىز ايتارلىقتاي نىعايدى، - دەدى ول.
پرەزيدەنت تەڭىز سالاسىنداعى سەرىكتەستىك تە ەرەكشە ماڭىزعا يە ەكەنىن ايتتى. قازاقستاننىڭ اقتاۋ پورتىندا قىتايدىڭ ليانيۋنگان پورتىنىڭ اكىمشىلىگىمەن بىرگە كونتەينەر حابىنىڭ قۇرىلىسى اياقتالدى. بۇل، ءوز كەزەگىندە، ورتالىق ازيا مەن كاسپي ايماعىنا لوگيستيكالىق قىزمەتتىڭ بارلىق ءتۇرىن ۇسىناتىن كونتەينەر فلوتىن قۇرۋعا ىقپال ەتتى.
- مۇناي- گاز سەكتورى ءارقاشان ءبىزدىڭ ەكونوميكالىق بايلانىستارىمىزدىڭ ارقاۋى بولعان. قازاقستان - قىتاي مۇناي قۇبىرىن كەڭەيتۋ، مۇناي وڭدەۋ زاۋىتىن جاڭعىرتۋ جانە مۇناي حيمياسى كاسىپورىندارىن سالۋ وسى سالاداعى ورتاق جوبالارىمىزدىڭ ءبىر پاراسى عانا، - دەپ اتاپ ءوتتى مەملەكەت باسشىسى.
قاسىم-جومارت توقايەۆ اۋىل شارۋاشىلىعى سالاسىنداعى ىنتىماقتاستىعىمىز دا بەلسەندى دامىپ كەلە جاتقانىن ايتتى. بىلتىر قازاقستاننان قىتايعا جونەلتىلەتىن اۋىل شارۋاشىلىعى ونىمدەرىنىڭ ەكسپورتى 10 پايىزعا ۇلعايدى. قىتاي ينۆەستورلارى كوكونىس، ءداندى داقىلدار، جۇگەرى جانە ماقتا سەكىلدى اۋىل شارۋاشىلىعى ونىمدەرىن تەرەڭ وندەيتىن ءىرى جوبالاردى جۇزەگە اسىرۋ مۇمكىندىكتەرىن بەلسەندى قاراستىرىپ جاتىر.
