اتا زاڭنان بيىك ەشتەڭە جوق - پرەزيدەنت

استانا. KAZINFORM - بۇل تۋرالى پرەزيدەنت قاسىم-جومارت توقايەۆ قازاقستان رەسپۋبليكاسى كونستيتۋتسياسىنىڭ 30 جىلدىعىنا ارنالعان «كونستيتۋتسيا جانە مەملەكەتتىلىك: قۇقىق پەن بولاشاق ديالوگى» اتتى عىلىمي-پراكتيكالىق كونفەرەنسيادا سويلەگەن سوزىندە ءمالىم ەتتى، دەپ حابارلايدى اقوردانىڭ باسپا ءسوز قىزمەتى.

- بۇگىنگى جيىننىڭ ءمان-ماڭىزى ايرىقشا. وسىدان 30 جىل بۇرىن بۇكىلحالىقتىق رەفەرەندۋمدا قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ كونستيتۋتسياسى قابىلداندى. بۇل ەگەمەن ەلىمىز ءۇشىن تاريحي ءسات بولدى. بارشاڭىزعا قۇتتى بولسىن دەيمىن. شىن مانىندە، اتا زاڭنان بيىك ەشتەڭە جوق. سەبەبى كونستيتۋتسيا - مەملەكەتتىگىمىزدىڭ مىزعىماس تۇعىرى، تاۋەلسىزدىگىمىزدىڭ اينىماس تەمىرقازىعى. قازاق - ۇلى دالا زاڭىنا باس يگەن، ار-ۇياتتان اتتاماعان حالىق. قاسىم حاننىڭ قاسقا جولى، ەسىم حاننىڭ ەسكى جولى، ءاز تاۋكەنىڭ جەتى جارعىسى - ناعىز دالا زاڭىنىڭ جارقىن ۇلگىلەرى. وسى ءداستۇر ەشقاشان ۇزىلگەن ەمەس، - دەدى پرەزيدەنت.

سونداي-اق مەملەكەت باسشىسى جۇرتىمىزدىڭ دالا زاڭىنان قازىرگى اتا زاڭىنا دەيىن تاريحي جولدان وتكەنىنە توقتالى كەتتى.

وتكەن عاسىردىڭ باسىندا قازاق زيالىلارى بۇل ىسكە ەلەۋلى ۇلەس قوستى. كەڭەس زامانىندا ەلىمىزدىڭ قۇقىقتىق ىرگەتاسى قالاندى، بىلىكتى زاڭگەرلەر شوعىرى پايدا بولدى.

1993 -جىلى ەگەمەن قازاقستاننىڭ العاشقى اتا زاڭى بەكىتىلدى، مەملەكەتىمىزدىڭ كونستيتۋتسيالىق قۇرىلىمى ايقىندالدى. ءبىراق كوپ ۇزاماي جاڭا تاريحي احۋالعا ساي كەلەتىن جاڭا كونستيتۋتسيا قابىلداۋ قاجەت بولدى. وسىعان وراي، ارنايى كەڭەس قۇرىلدى، وعان ءبىر توپ بەلگىلى وتاندىق زاڭگەر مۇشە بولىپ، بەلسەندى جۇمىس جۇرگىزدى. شەتەلدەن شاقىرىلعان ساراپشىلار دا وسى ماڭىزدى ىسكە اتسالىستى. اتا زاڭىمىزدىڭ جوباسىن تالقىلاۋعا ميلليونداعان ازامات قاتىستى، مىڭداعان ۇسىنىس كەلىپ ءتۇستى.

- كونستيتۋتسيا تۋرالى ايتقاندا، تۇڭعىش پرەزيدەنت نۇرسۇلتان ءابىش ۇلى نازاربايەۆتىڭ تاباندى ەڭبەگىنە ءادىل باعا بەرۋ قاجەت. ول كونستيتۋتسيا قابىلدانعان كەزدە مەملەكەت باسشىسى رەتىندە شەشۋشى ءرول اتقاردى. وسىلايشا، 1995 -جىلى 30-تامىزدا تاۋەلسىزدىك ءتولقۇجاتى، ياعني، كونستيتۋتسيا قابىلداندى. ەلىمىزدىڭ باستى زاڭىنا «ءبىز، ورتاق تاريحي تاعدىر بىرىكتىرگەن قازاقستان حالقى...» دەگەن سوزدەر جازىلدى. كونستيتۋتسيامىز تاۋەلسىزدىگىمىزدى نىعايتۋعا زور ىقپالىن تيگىزدى، ەلىمىزدىڭ ودان ءارى دامۋىنا داڭعىل جول اشتى، - دەدى مەملەكەت باسشىسى.

پرەزيدەنت سوزىندە قازاقستان دەربەس مەملەكەت رەتىندە الەم قاۋىمداستىعىنىڭ بەلدى مۇشەسى اتانعانىنا توقتالدى. ارينە، ۋاقىت ءبىر ورىندا تۇرمايدى. وتىز جىلدا ءتۇرلى سەبەپكە بايلانىستى اتا زاڭعا 6 رەت تۇزەتۋ ەنگىزىلدى.

ءبىراق ەڭ باستى كونستيتۋتسيالىق وزگەرىس وسىدان ءۇش جىل بۇرىن جاسالدى دەپ ايتساق، ورىندى بولار. كونستيتۋتسيالىق رەفورمانىڭ ارقاسىندا ەلىمىزدىڭ ساياسي-قۇقىقتىق جۇيەسى تۇبەگەيلى جاڭا سيپاتقا يە بولدى.

- سول كەزدە كونستيتۋتسياعا تۇزەتۋلەردى پارلامەنت ارقىلى وتكىزۋ كەرەك دەگەن ۇسىنىس كەڭىنەن ايتىلدى. ءبىراق كۇردەلى بولسا دا، باسقا جولدى تاڭداۋ جونىندە شەشىم قابىلداندى. ەل بولاشاعىنا تىكەلەي اسەر ەتەتىن اسا ماڭىزدى شەشىمدەردى تەك قانا رەفەرەندۋم ارقىلى قابىلداۋ قاجەت دەگەن ۇستانىمدى مىندەتتى تۇردە ساقتاۋ كەرەك دەپ ۇيعاردىم، - دەدى قاسىم-جومارت توقايەۆ.