مۇحتار ماعاۋين ۋاشينگتوننان قازاقستان حالقىنا سالەم جولدادى

استانا. قازاقپارات - كۇنى كەشە عانا ەلىمىزدىڭ تۇكپىر-تۇكپىرىندە رەسپۋبليكا كۇنى ۇلتتىق مەرەكە رەتىندە اتاپ ءوتىلدى.

بيىلدان باستاپ داستۇرگە ەنگەن مەرەكەنى شارتاراپتاعى قازاقتار دا تويلادى. وسى ورايدا امەريكاداعى قازاق قاۋىمداستىعى وتكىزگەن مادەني-سازدى كەشكە ەرەكشە توقتالعىمىز كەلىپ وتىر. مەرەكەلىك كونسەرتكە ۋاشينگتوننان شالعاي جاتقان شاھارلارداعى قازاقتار دا ارنايى كەلىپتى. سالتاناتتى جيىنعا زاڭعار جازۋشى، مەملەكەتتىك سىيلىقتىڭ لاۋرەاتى مۇحتار ماعاۋين دە قاتىسىپ، ءسوز سويلەدى. ۇلتىمىزدىڭ تاعدىرلى تاريحىنان سىر شەرتكەن قالامگەردىڭ سونداعى ءسوزىن قاز-قالپىندا وقىرمانعا ۇسىنۋدى ءجون كوردىك.

«رەسپۋبليكا كۇنى قايىرلى، قۇتتى بولسىن. توي تويعا ۇلاسا بەرسىن. مۇندايدا ادامنىڭ كوڭىلى ەرەكشە تولقيدى. بۇدان 30 جىل بۇرىن زامان دا، ادامدار دا باسقا ەدى. اركىم اۋزىن باعىپ سويلەيتىن. مەن ادەبيەتشى بولعان سوڭ، تاريحتان حاباردار بولعاننان كەيىن تۇسىنىگىم ءبىرتالاي بولدى. ءبىراق سول ارتىق ءسوز ايتپاۋدى دا ەلدەن بۇرىن ۇيرەندىك. مەن تاۋەلسىزدىك زامانعا دەيىن ەرجەتكەن بالامنان بۇرىن ەكى-اق اداممەن ەركىن سويلەسە العان ەكەنمىن. ونىڭ بىرەۋى - قازاقتىڭ ۇلكەن جازۋشىسى ءابىش كەكىلباي ۇلى. ەكەۋمىز بىرگە وقىدىق، بىرگە تۇردىق. سوندا ەلدىڭ جاعدايىنان باستاپ بارلىق اڭگىمەنى ايتاتىنبىز.

«شىركىن، تاۋەلسىزدىك الساق» دەيتىن ەدىك. ول كەزدە افريكا ەلدەرى قاتار-قاتارىنان ەگەمەندىك الىپ جاتتى. كوڭىلدە مۇڭ بار، ارمان بار، ەركىن سويلەسەتىنبىز. ءابىش كەيىن ۇلكەن قىزمەتكە كەتكەن سوڭ، بۇل تاقىرىپتى قوزعامايتىن بولدىق.

ال ەكىنشىسى - چۋۆاشتىڭ حالىق جازۋشىسى ميششي يۋحما. مەنەن 1-2 جاس ۇلكەندىگى بار. ەكەۋمىز ەلىمىزدىڭ جايى تۋرالى كوپ سويلەسەتىنبىز. ەركىن. ەكەۋمىزدىڭ ايتپايتىن اڭگىمەمىز جوق، ارمانىمىز تاۋسىلمايتىن. بۇل، شامامەن، وتكەن عاسىردىڭ 70-جىلدارى. ارادا قانشاما جىل وتكەن سوڭ، 1998 -جىلى تۇركيادا كەزدەستىك. مەن «تۇركى دۇنيەسىنە ەڭبەگى سىڭگەن» دەگەن اتاقتى الدىم. يۋحما دا سول اتاققا يە بولىپتى. سۇلەيمەن دەميرەلدىڭ قولىنان سىيلىعىمىزدى الدىق. سوندا سويلەسكەنىمىزدە ميششي يۋحما: «مىنا سەن ارمانىڭا جەتىپسىڭ. ءبىز ءالى قاپاستا، يمپەريانىڭ شەڭگەلىندە وتىرمىز. باياعىدا سەن: «ءبىز ارادا ەلۋ جىل وتە مە، وتپەي مە، قايتادان تاۋەلسىزدىك الامىز»، دەپ ايتىپ ەدىڭ. سوندا مەن: «تاۋەلسىز قازاقستاندا سەليننىي كرايدى قايتەسىڭدەر؟» دەدىم. ال سەن: «ادام جانىن ساقتاۋ ءۇشىن، اماندىعىن ساقتاۋ ءۇشىن ساۋساعىن عانا ەمەس، اياق-قولىن كەسىپ بەرۋگە دايىن بولادى. ەگەر جاعداي وزگەرمەسە، وعان دەيىن سەلينوگرادتى تاستاپ شىعامىز»، دەپ ايتقانسىڭ. ال ەندى سەليننىي كراي دا ورنىندا، سەندەر دە تاۋەلسىزدىك الدىڭدار»، دەپ كوڭىلى بوساپ ەدى.

قۇدايعا شۇكىر، ءالى كۇنگە دەيىن الەمدەگى كوپ حالىق جەتە الماي جاتقان جاعدايعا قازاق جەتتى. تاۋەلسىزدىكتى قازاق سياقتى اڭساعان، ارمانداعان حالىق دۇنيەدە كەمدە-كەم. ادام قاپاستا وتىرعىسى كەلمەيدى. ەركىندىكتە بولعىسى كەلەدى. ال حالىق ءۇشىن ءتىپتى قيىن. سوندا ءبىزدىڭ ارعى زاماننان باستاپ التىن وردا قۇلاعاننان كەيىنگى ۋاقىتتا، ورىس جاۋلاۋشىلىعى ەۋرازياعا جايىلىپ كەلە جاتقان كەزدەن باستاپ قازاقتار دۇنيە قالاي بولادى دەپ قام جەدى. بۇقار جىراۋدىڭ اتاقتى ءبىر ولەڭى بار.

كۇنباتىستان ءبىر دۇشپان

اقىردا شىعار سول تۇستان.

ءوزى سارى، كوزى كوك،

باسقانىڭ اتى بوپ

كۇنشىعىسقا قارايدى،

شاشىن الماي تارايدى.

قۇدايدى بىلمەس، ءدىنى جوق،

جاماندىقتا ءمىنى جوق،

سول سىقىلدى ءبىر كاپىر،

جاياۋلاپ كەلەر جۇرتىڭا.

جاياۋلاپ كەلەر جۇرتىڭا!

جاعالى شەكپەن كيگىزىپ،

بالدى ماي جاعار مۇرتىڭا.

جەبىرلەرگە جەم بەرىپ،

ەل قامىن ايتقان جاقسىنى

سويلەتپەي، ۇرار ۇرتىنا.

باۋىزداماي ىشەر قانىڭدى،

ولتىرمەي الار جانىڭدى،

قاعازعا جازار مالىڭدى،

ەسەپكە سالار بارىڭدى،

ەلىڭدى الار قولىڭنان،

اسكەر قىلار ۇلىڭنان!

بۇل - بەلگىلى ءبىر حالىققا ارناپ ايتىلعان ءسوز ەمەس، جالپى وتارشىلدىققا قارسى ءسوز. ودان كەيىنگى زاماندا ماحامبەتتىڭ قامىققاندا ايتقانى بار.

بۇل قونىسقا قوندىرعان

اتا-بابام وڭباسىن،

تاڭدا - سيرات باسىندا.

وتارشىلدىقتان قۇتىلۋدىڭ ەش امالىن تاپپاعان. ودان كەيىن شورتانباي، مۇراتتاردىڭ قانشاما ولەڭى بار. مىنە، قازاق سونشاما زامان تاۋەلسىزدىكتى اڭسادى. كەيىنگى الاشوردا قايراتكەرلەرى دە كوپ نارسەنى اشتى، كوپ نارسەنى ورىنداپ، ءبىراز نارسەنىڭ جولىن سالىپ كەتتى. ماعجاننىڭ ولەڭدەرى ايرىقشا. سول تاۋەلسىزدىك ءبىزدىڭ ەنشىمىزگە بۇيىردى. مەنىڭ زامانىم قازاقتىڭ كىشكەنە السىرەگەن، شارشاعان ۋاقىتى بولدى. قايتكەنمەن دە، ءتاڭىرى جارىلقاپ، تاعدىردىڭ جازۋىمەن تاۋەلسىزدىك الدىق. ەندى سونىڭ قىزىعىن كورىپ وتىرمىز. قادىرىن بىلمەي جاتقان جاعدايىمىز دا بار. وسىنى ايتىپ وتىرۋ كەرەك. بولاشاق ۇرپاقتىڭ ءومىرى مۇلدە باسقاشا بولادى. ال ەندى وسى توي تويعا جالعاسا بەرسىن. ەلىمىز وتكەندەگى بارلىق قيىندىقتان ارىلىپ، الداعى زاماندا ۇلكەن ناتيجەگە جەتەتىن بولسىن. حالقىمىزدىڭ سانى كوبەيسىن. ەلىمىز وركەندەي بەرسىن. قازاق امان بولسىن، قازاقستان داۋىرلەي بەرسىن. قازاقستاننىڭ قۇرامىنداعى دياسپورالاردىڭ ءبارى قازاقتىڭ توڭىرەگىنە ءۇيىرىلىپ، قازاقتىڭ تىلەۋىن تىلەيدى دەپ ويلايمىن».

مۇحتار ماعاۋين.

ا ق ش، ۋاشينگتون شاھارى،

2022 -جىل، 28-قازان

Egemen Qazaqstan