اتئن مةن قويدئم، عذمئرئن اللا بةرسئن

استانا. 14- قئركذيةك. قازاقپارات - جةر بةتئنة تذثعئش اياق باسقان جذمئر باستئ جانداردئث ةسئمئ - ادام مةن حاؤا بولعانئ بارشامئزعا بةلگئلئ. ال ولاردان تاراعان قوس ذلدئث ابئل مةن قابئل اتانعانئ دا ءمالئم. دةمةك، ات قويؤ - و باستان ادام بالاسئمةن قاتار جالعاسئپ كةلة جاتقان كونة مادةنيةت. ءوز كةزةگئندة يسلام ءدئنئ دة بذعان زور جاؤاپكةرشئلئكپةن قاراعان.
None
None

ذرپاعئنئث ومئرگة كةلگةنئن كورؤ كئم-كئمگة دة ذلكةن قؤانئش ةكةنئ شئندئق. اتا- انانئث العاشقئ جاؤاپكةرشئلئكتةرئنئث ءبئرئ وسئ كةزدة باستالادئ. ول - سابيگة لايئقتئ ات قويؤ. وسة كةلة ءتذرلئ ورتالارعا تاپ بولئپ ءارئ ءومئر بويئ سول ةسئممةن اتالاتئندئقتان، بالاعا تالعاممةن ات قويا ءبئلؤ اسا ماثئزدئ. جاقسئ ات قويئلعان بالانئث ءجذزئ ءوز ورتاسئندا قاشان دا جارقئن بولسا، ناشار ات قويئلعان بالانئث نازارئ پاس بولئپ، ةسئمئنةن قورئنئپ، زامانداستارئنئث اراسئندا مازاققا ذشئرايتئنئن دا ذمئتپاعان ءجون. سوندئقتان ات قويؤعا جةثئل-جةلپئ قاراماعان دذرئس.

ات قويعاندا نةنئ ةسكةرگةن دذرئس؟

يسلام دئنئندة بالاعا ءبئرئنشئ كةزةكتة ات قويؤ قذقئعئ اكةگة ءتان. ةگةر ول ومئردةن قايتقان بولسا، وندا بذل قذقئقتئ شةشةسئ يةلةنةدئ. انئعئندا، ات قويؤ كوبئنة قوعامداعئ قالئپتاسقان مادةنيةت، تاريح، ادةبيةت، ونةر، ادةپ-عذرئپ، ءداستذر، نانئم-سةنئم نةگئزئندة قولعا الئنادئ. سوندئقتان ات قويؤدا ماعئناسئنئث جاقسئ بولؤئنا، ءدئني سةنئمگة (تاؤحيد) قايشئ كةلمةؤئنة، ذلتتئق ناقئشپةن ذيلةسئم تابؤئنا، ةستئر قذلاققا جاعئمدئ، بالانئ دا جاقسئعا ةلئكتةتةتئندةي بولؤئنا كوثئل بولؤدئث ءمانئ زور.

پايعامبارئمئزدئث (س.ا.س.) ونةگةسئ

الةمگة ونةگةلئ ذستاز، ءتالئمدئ تالئمگةر رةتئندة كةلگةن مذحاممةد پايعامبارئمئز (ساللاللاهؤ الايهي ؤا ساللام) ات قويؤ ماسةلةسئنة اسا ءبئر بايئپپةن قاراعان. «سئزدةر قيامةت كذنئ ءوز ةسئمدةرئثئز بةن اكةلةرئثئزدئث ةسئمدةرئمةن شاقئرئلاسئزدار. ةندةشة، جاقسئ ات قويئثئزدار» (ءابؤ ءداؤئت، ادةپ، 69) دةگةن ول بالاعا ات قويعاندا، وث قذلاعئنا ازان، سول قذلاعئنا قامات وقيتئن. بذل ءسئرا قذلاعئنا «اللاهؤ اكبار» (اللاه ةث ذلئ)، «سالاتؤن» (ناماز)، كاليما شاحادات سةكئلدئ قاسيةتتئ سوزدةردئ تؤمئسئنان ءسئثئستئ ةتئپ، ءومئرئ دة سوعان ساي ونةگةلئ بولسئن دةگةن تئلةؤلةستئكتئ ذقتئرسا كةرةك. كوبئنة ءسابيدئث دذنيةگة كةلگةنئنة ءبئر اپتا وتكةندة بارئپ ةسئمئ قويئلعانئن قذپتاعان (ءابؤ ءداؤئت، اداهي، 21). سابيگة ات قويعاننان كةيئن ونئث تاثدايئنا قذرمادان العاشقئ ءدام تاتئرئپ، يگئ دذعا تئلةيتئن بولعان (ءابؤ ءداؤئت، ادةپ، 108.). بذعان قوسا، قويئلعان ةسئمنئث ماعئناسئنا ايتارلئقتاي كوثئل بولگةن. ناشار ماندةگئ ةسئمدةردئ مذمكئندئگئنشة جاقسئ ماعئنالئ ةسئمدةرگة وزگةرتكةن. مئسالئ، مئنا وقيعالارعا كوز جذگئرتةيئك:

حازئرةت ءالي (ر.ا.) اثگئمةلةؤدة:

«ذلئم حاسان تؤئلعاندا، وعان حارب (مايدان) دةگةن ةسئم قويدئم. كوپ وتپةي پايعامبارئمئز (س.ا.س.) كةلدئ دة «كانة، نةمةرةمدئ كورةيئن؟ اتئن كئم دةپ قويدئثدار؟» دةپ سذرادئ. مةن «حارب دةپ قويدئم» دةگةنئمدة، «جوق، ونئث ةسئمئ حاسان (كورئكتئ) بولسئن» دةدئ.

ةكئنشئ رةت ذلئم تؤئلعاندا، وعان دا «حارب» دةگةن اتتئ قويدئم. پايعامبارئمئز (س.ا.س.) كةلئپ «كانة، نةمةرةمدئ ماعان كورسةتئثدةر، اتئن كئم دةپ قويدئثدار؟» دةپ سذرادئ. مةن «حارب دةپ قويدئم» دةگةنئمدة، «جوق، ونئث اتئ حذسةيئن (كةلبةتتئ) بولسئن» دةدئ.

ءذشئنشئ ذلئم دذنيةگة كةلگةنئندة، ونئ دا «حارب» دةپ اتادئم. پايعامبارئمئز تاعئ دا ول اتتئ مذحسين (سئمباتتئ) دةپ وزگةرتتئ» (احمةد يبن حانبال، 11118).

سايئد يبن مذساياب اثگئمةلةؤدة:

اتام حازن پايعامبارئمئزدئث (س.ا.س.) قالئن سذراپ بارعاندا، ول كئسئ «اتئث كئم؟» دةپ سذرايدئ. اتام «حازن» دةپ جاؤاپ بةرةدئ. پايعامبارئمئز وعان «ةسئمئثدئ جاقسئعا، ياعني ساحل (جةثئل، وثاي) دةپ وزگةرتةيئك» دةيدئ. اتام «اي، اللاهتئث ةلشئسئ، بذل اتتئ ماعان اكةم قويئپ ةدئ» دةپ بذعان كونئثكئرةمةيتئندةي سئثاي بايقاتادئ.

حازن - مذث، تورئعؤ دةگةن ماعئنانئ بئلدئرةتئن ةدئ. وكئنئشتئسئ، سودان بةرئ شاثئراعئمئز مذثنان كوز اشپادئ» (بذحاري، ءابؤ ءداؤئت، ادةپ).

تاعئ ءبئر جولئ اسئيا (قارسئ شئعاتئن، باعئنبايتئن) ةسئمدئ ايةلدئث اتئن دةرةؤ «جاميلا» (اجارلئ، سذلؤ) دةپ وزگةرتكةنئ دة بةلگئلئ (مذسليم، ادةپ، 13).

پايعامبارئمئز (س.ا.س.) بذدان باسقا دا ماعئناسئ سوعئسقا، وتقا، جالئنعا، پذتقا، تاؤ تاسقا ت.ب. تابئنؤعا كةلةتئن، جاعئمسئز ماندةگئ كوپتةگةن ةسئمدةردئ جاعئمدئ ماعئناداعئ جاقسئ ةسئمدةرگة وزگةرتكةن.

قانداي ةسئمدةر جاقسئ؟

بالاعا ات تاثداؤ اتا-انانئث سانا-سةزئمئنة، يماندئلئعئنا، ذلتتئق ءداستذردئ سئيلاؤئنا بايلانئستئ. بالاعا قويئلعان ةسئمنةن اتا - اناسئنئث ءيا جاقئندارئنئث ذلتجاندئلئعئ مةن دئنگة، تاريحقا قانشالئقتئ قذرمةتپةن قارايتئن كئسئلةر ةكةنئن بايقاؤعا بولادئ. ماسةلةگة دئن تذرعئسئنان كةلسةك، ءبئر حاديستة «اللاه تاعالاعا ةث ذنامدئ ةسئمدةر - ءابدؤللاه جانة ءابدؤرراحمان» دةلئنگةن (مذسليم، ادةپ، 2). بذدان جاقسئ ةسئمدةردئث اللاه تاعالانئ، ادامنئث قذل ةكةندئگئن، جاراتؤشئنئث سيپاتتارئن ةسكة سالؤ سةكئلدئ تةرةث ماعئنالاردئ قامتيتئن، ةث باستئسئ ءماندئ، مازمذندئ ةسئمدةر ةكةندئگئن كورةمئز. ساحابالار ذل بالالارئنا مذحاممةد، احمةد، مذستافا، ماحمؤد ةسئمدةرئن بةرؤدئ دة ادةتكة اينالدئرعان (مذستافا - تاثداؤلئ، ال قالعاندارئ «ماقتاؤلئ» دةگةنگة ماندةس ءبئر تذبئردةن تارايتئن ةسئمدةر). الايدا پايعامبارئمئز ءوز ةسئمئن بالاعا قويؤعا رذقسات ةتكةنمةن، «ءابئلقاسئم» (قاسئمنئث اكةسئ) اتتئ ةكئنشئ نئسپئسئن قويؤعا رذقسات ةتپةگةن (بذحاري، ماناقيب، 20). بذعان قوسا، «پايعامبارلاردئث ةسئمدةرئنةن قويئثئزدار» (ءابؤ ءداؤئت، ادةپ، 69) دةگةن حاديسكة ساي مذسئلمان ةلدةرئندة بذرئنعئ وتكةن پايعامبارلار مةن ساحابالارئمئزدئث ةسئمدةرئن قويؤ دا كةث تاراعان.

ادامنئث اتئ ومئرئنة اسةر ةتة مة؟

«بالاعا قانداي ات قويئلسا، ونئث بولاشاق تاعدئرئ سوعان بايلانئستئ بولادئ» دةگةن نانئم-سةنئم بذرئننان بار. يسلام عذلامالارئ دا جوعارئداعئ حازن جايلئ حاديستئ بذعان دالةل رةتئندة قاراستئرعان. بذل كوزقاراستئ ادام اتتارئن زةرتتةؤمةن اينالئساتئن انتروپونيميكا عئلئمئ دا قازئر مويئنداؤدا. شئنتؤايتئندا، اركئمدة ءوز ةسئمئنئث ماعئناسئن، قويئلؤ سةبةبئن بئلؤگة دةگةن قذمارتؤشئلئق بولارئ ءسوزسئز. سونداي كةزدة قويئلعان جاقسئ ةسئم بالانئث اتئنا زاتئ ساي بولئپ وسؤئنة، سول تذلعاعا ةلئكتةپ، جاقسئ ذلگئ الؤئنا وث ئقپال ةتةدئ. ال ناشار ةسئم ادامدئ پسيحولوگيالئق تذرعئدان دا ءتذرلئ قيئن جاعدايلارعا يتةرمةلةؤئ مذمكئن. ءوز ةسئمئنةن قورئنعان ادامنئث سول ةسئمدئ وزئنة قويؤشئعا دةگةن سئي-قذرمةتئ ازايادئ. جذرگةن ورتاسئنان بولةكتةنؤئنة، ةلدئث الدئندا ةسئمئنئث اتالعانئن قالاماي ئشتةي قؤئستانؤئنا، زامانداستارئنئث كةلةكةسئنة ذشئراؤئ سةكئلدئ كةلةثسئز جاعدايلاردئ باستان كةشةدئ. جاقسئلاردئث ةسئمئن قويؤ ارقئلئ ءسابي ساناسئنا جاقسئلئقتئث ءدانئن ةگئپ، ونئ تاربيةلةؤگة بولادئ. ياعني، بالاعا ونةگةلئ ادامنئث ةسئمئن بةرگةننةن كةيئن سوعان لايئقتئ ةتئپ تاربيةلةؤ - اتا-انا موينئنداعئ ذلكةن جاؤاپكةرشئلئك.

قازاق حالقئنئث تالعامئ

قازاق حالقئ سابيگة ات قويؤعا ةرةكشة تالعاممةن قاراعان. نارةستة تؤئلئسئمةن ةث ءتاؤئر كورگةن سئيلئ ادامئنا ونئث اتئن قويعئزؤ، ئقئلاسئن الؤ و باستان ءسئثئستئ ادةتكة اينالعان. بالاعا ات بةرؤدةن ونئث بولاشاعئ، ادامگةرشئلئگئ، وعان دةگةن اتا-انانئث سةنئمئ كورئنئس تاباتئندئقتان، نارةستةگة ات قويؤعا اتا-اناسئ، اسئرةسة، اجةسئ مةن اتاسئ ةرةكشة ءمان بةرگةن. ذل بولسئن، قئز بولسئن، ةسئمئنئث ذلتتئق ناقئشقا، ذلتتئق داستذرگة، قالئپتاسقان حالئقتئق نانئم-سةنئمگة، حاديستةرگة ساي بولؤئن ءجئتئ قاداعالاعان. ماسةلةن، احمةت ياسساؤي؛ احمةت يذگذنةكي، ءجذسئپ بالاساعذن، اباي (يبراهيم) قذنانباي ذلئ، ئلياس جانسذگئروأ، مئرجاقئپ دؤلاتوأ، مذسا جالةلوأ، يسا بايزاقوأ، شوقان ءؤاليحانوأ (مذحاممةد حانافيا)، ماحامبةت وتةمئس ذلئ، ءدئنمذحاممةد قونايةأ سةكئلدئ ةسئمدةر پايعامبارلاردئث اتتارئنان الئنسا، ابؤباكئر كةردةرئ، عذمار قاراش (ومار)، مذقاعالي ماقاتايةأ (مذحامةتقالي)، اسان قايعئ (حاسان)، ساكةن سةيفؤللين (سادؤاقاس - ساعئد يبن ءابؤ ؤاققاس)، ءبئلال سذلةيةأ، ايشا بيبئ، بيبئ فاتيما، زةينةپ سئندئلار ساحابالار ةسئمدةرئنةن تاثدالعان. بذدان باسقا دا ايتؤلئ حاندار مةن باتئر، بةكتةردئث ادةمئ ةسئمدةرئ بالاعا سولاردان ذلگئ الئپ ءوسسئن دةگةن جاقسئ ئرئممةن قويئلاتئن بولعان. بذعان قوسا، بالاعا ات قويعان قادئرلئ كئسئ مذسئلماندئق داستذرگة ساي نارةستةگة يگئ تئلةؤ تئلةپ، «اتئن مةن قويدئم، عذمئر-جاسئن اللا بةرسئن!» دةپ باتا قايئرؤدئ دا ذمئتپاعان.

قذدايبةردئ باعاشار

قازذؤ دوكتورانتئ، ءدئن تانؤشئ

سوڭعى جاڭالىقتار