زاڭسىز شىعارىلعان دينوزاۆر قالدىقتارى فرانسيادان موڭعولياعا قايتارىلادى
استانا. KAZINFORM - دينوزاۆرلاردىڭ زاڭسىز اكەتىلگەن قالدىقتارى فرانتسيادان موڭعولياعا قايتارىلادى. بۇل تۋرالى مونتسامە جازدى.
موڭعولياعا فرانتسۋز رەسپۋبليكاسىنىڭ قۇقىق قورعاۋ ورگاندارى 2013 -جانە 2015 -جىلدارى تاركىلەگەن دينوزاۆرلاردىڭ قازبا قالدىقتارىن وتەۋسىز بەرۋ تۋرالى اكتىگە قول قويۋ ءراسىمى 2025 -جىلعى 8 - جەلتوقساندا پاريجدە ءوتتى.
موڭعوليانىڭ مادەنيەت، سپورت، تۋريزم جانە جاستار ءىسى جونىندەگى مينيسترلىگىنىڭ مالىمەتىنشە، قازبا قالدىقتارى برازيليادان فرانسياعا كەلگەن كەمەنى تەكسەرۋ بارىسىندا جانە «Creazaurus» كومپانياسىنىڭ ءۇي- جايلارىنان تابىلعان.
2015 -جىلى وسى دەرەك بويىنشا تەرگەۋ باستالعان. 2016 -جىلى فرانسيا موڭعوليانىڭ باس پروكۋراتۋراسىنا ءوزارا قۇقىقتىق كومەك كورسەتۋ تۋرالى سۇراۋ جولداپ، سونىڭ نەگىزىندە موڭعوليادا تەرگەۋ جۇرگىزىلگەن، ونىڭ ناتيجەلەرى فرانتسۋز تاراپىنا حابارلانعان.
ساراپشىلاردىڭ قورىتىندىسىنا سايكەس، فرانسيانىڭ ليون قالاسىندا تاركىلەنگەن تاربوزاۆر باتااردىڭ قازبا قالدىعى موڭعوليادان شىققانى انىقتالدى.
موڭعوليا مەن فرانسيانىڭ قۇقىق قورعاۋ ورگاندارى، ديپلوماتيالىق وكىلدىكتەرى جانە ءتيىستى مينيسترلىكتەرى اراسىنداعى كوپجىلدىق ىنتىماقتاستىقتىڭ ناتيجەسىندە 2025 -جىلعى 10-ماۋسىمدا ليون اپەللياتسيالىق سوتى موڭعولياعا دينوزاۆرلاردىڭ 29 جيناق قازبا قالدىعىن قايتارۋ تۋرالى شەشىم شىعاردى. وسىلايشا، ون جىلدان استام ۋاقىتقا سوزىلعان سوت پروتسەسى اقىرى اياقتالدى.
قايتارىلعان قازبا قالدىقتارىنىڭ قۇرامىنا تاربوزاۆر باتاارلاردىڭ، تەروپودتار مەن وۆيراپتوروزاۆرلاردىڭ تولىق قاڭقالارى، سونداي-اق تىستەر، قابىرعالار، جاق سۇيەكتەرى، تىرناقتار، ورتاڭعى مي جانە توبىق سۇيەكتەرى كىرەدى. بۇدان بولەك، عىلىم ءۇشىن اسا قۇندى كوپتەگەن وزگە دە ولجا — تەروپودتار مەن وۆيراپتوروزاۆرلاردىڭ جۇمىرتقالارى دا قايتارىلدى.
راسىمگە قاتىسۋشىلار موڭعوليانىڭ مادەني قۇندىلىقتاردى زاڭسىز اكەلۋگە، اكەتۋگە جانە مەنشىك قۇقىعىن بەرۋگە تىيىم سالۋ مەن ونىڭ الدىن الۋ جونىندەگى يۋنەسكو كونۆەنتسياسىنا (1970 ج. ) جانە ۇرلانعان نەمەسە زاڭسىز اكەتىلگەن مادەني قۇندىلىقتار تۋرالى ۋنيدرۋا كونۆەنتسياسىنا (2024 ج. ) قوسىلۋى قازبا قالدىقتارىن قايتارۋ ۇدەرىسىنە وڭ ىقپال ەتكەنىن اتاپ ءوتتى.
قول قويۋ راسىمىنە موڭعوليانىڭ مادەنيەت ءمينيسترى چينباتىن ۋندرام، فرانسۋز رەسپۋبليكاسىنىڭ ەكونوميكا جانە قارجى ءمينيسترى امەلي دە مونشالەن جانە ەكى ەلدىڭ رەسمي تۇلعالارى قاتىستى.
ءراسىم بارىسىندا ءسوز سويلەگەن مينيستر ۋندرام موڭعوليانىڭ زاڭدى قۇقىقتارىن قورعاۋعا جانە ارتەفاكتىلەردى قايتارۋعا ىقپال ەتكەن ەكى ەلدىڭ ۇيىمدارى مەن رەسمي تۇلعالارىنا العىسىن ءبىلدىردى. ول مادەني قۇندىلىقتاردى ۇرلاۋ مەن زاڭسىز ساۋداعا يتەرمەلەيتىن اشكوزدىك الەمدەگى ەشبىر حالىقتىڭ نەمەسە مەكەننىڭ قادىر- قاسيەتىن تومەندەتپەۋى ءتيىس ەكەنىن اتاپ ءوتتى. موڭعوليانىڭ مادەنيەت مينيسترلىگى بۇل ىنتىماقتاستىقتى دامىتۋعا بارلىق تاراپتىڭ قاتىسۋىن قامتاماسىز ەتۋگە دايىن ەكەنىن جەتكىزدى.
الدىن الا جوسپار بويىنشا، قايتارىلعان دينوزاۆر قازبا قالدىقتارى زاماناۋي عىلىمي ادىستەردى پايدالانا وتىرىپ، جان- جاقتى زەرتتەۋ جۇرگىزۋ ءۇشىن تابيعي تاريح مۋزەيىنە تاپسىرىلادى. ارتەفاكتىلەردىڭ ءبىر بولىگى 2026 -جىلى اشىلۋى جوسپارلانعان ۇلتتىق جاراتىلىستانۋ عىلىمدارى مۋزەيىنىڭ پالەونتولوگيا بولىمىنە ورنالاستىرىلادى.
