يزرايلدىڭ دوحاعا شابۋىلىنىڭ سەبەبى نەدە؟
استانا. قازاقپارات - كەيىنگى 20 جىلدا قاتار الەمدىك كەلىسسوزدىڭ استاناسى بولاتىن. دوحادا ۋكراين بالالارىن ەلگە قايتارۋ، ا ق ش اسكەرىن اۋعانستاننان شىعارۋ، سۋدان كوتەرىلىسشىلەرىمەن بەيبىت مامىلەگە كەلۋ بويىنشا بىرنەشە كەلىسىم جاسالدى.
ءتىپتى 2023 -جىلى قازاندا حاماس شابۋىلىنان كەيىنگى ۋاقىتشا بىتىمگە ءدال وسى قاتاردا قول جەتكىزىلدى. يزرايلدىڭ تىنىش جاتقان بىلدەي ءبىر ەلدىڭ استاناسىنا سوققى جاساۋى نەلىكتەن؟ بۇل قاتار مارتەبەسىنە قالاي اسەر ەتۋى مۇمكىن؟
تەك 2025 -جىلدىڭ شىلدە ايىندا قاتار 10-عا جۋىق كەلىسسوزگە اراعايىن رەتىندە ارالاسىپتى. گارديان باسىلىمىنىڭ دەرەگى بويىنشا، سونىڭ ىشىندە كونگو مەن رۋاندانىڭ بىتىمگە كەلۋىنە سۇبەلى ۇلەسىن قوسقان. ءدال وسى قاتاردا 2023 -جىلى حاماس يزرايلمەن تۇتقىن الماسۋعا كەلىستى. سول كەزدە 105 يزرايلدىك ەلىنە ورالسا، تەل- اۆيۆ 240 پالەستينالىقتى بوساتقان ەدى. ال يزرايلدىڭ كەشەگى شابۋىلى حاماس دوحادا ا ق ش- تىڭ ءبىتىم جوسپارىن قاراستىرىپ جاتقان كەزدە جاسالدى. ارينە، بۇل ەۆرەي ارمياسى قوزعالىس مۇشەلەرىن جويۋ ارەكەتى دەيتىنى ايتپاسا دا تۇسىنىكتى. «دەگەنمەن مۇنىڭ باسقا دا سەبەپتەرى بولۋى مۇمكىن»، - دەيدى ساراپشىلار.
اموس نادان، تاياۋ شىعىس جانە افريكا زەرتتەۋ ورتالىعىنىڭ ديرەكتورى:
- يزرايل قاتاردى دەلدال بولادى دەپ كۇتتى. ءبىراق دوحا ناقتى اراعايىن رەتىندە ارەكەت ەتپەدى. كەرسىنشە لاڭكەستىككە دەمەۋشىلىك كورسەتۋدى جالعاستىردى. حاماس- تى يزرايلگە قارسى شابۋىلدا قولدادى. يزرايل قوزعالىس جەتەكشىلەرىن قولعا تۇسىرە المادى. ويتكەنى قاتار ولاردى قورعادى. ياعني قاتار يزرايلدى الداعىسى كەلدى. سوندىقتان دوحا مەن تەل-اۆيۆ اراسى جاقسى ەمەس. الايدا بۇل قاتارعا ەمەس، تەك حاماس- قا قارسى جاسالعان سوققى. كەيىنگى 2,5 ايدا قاتارعا وسىمەن ەكىنشى رەت شابۋىل جاسالدى.
23 -ماۋسىمدا يران وسى ەلدە ورنالاسقان ا ق ش- تىڭ اسكەري بازاسىن بومبالاعان ەدى. سوققىدان ەشكىم زارداپ شەككەن جوق. ويتكەنى امەريكالىق جاۋىنگەرلەر الدىن الا كوشىرىلگەن بولاتىن. ال ەۆرەي بيلىگىنىڭ جوسپارىن الدىن الا بىلسە دە، ا ق ش يزرايلدى قولداپ وتىر. الايدا ساراپشىلار مۇنىڭ امەريكا مەن اراب ەلدەرى اراسىنداعى قارىم- قاتىناسقا كەرى اسەر ەتەدى دەپ سانايدى.
مونا ياكۋبان، ستراتەگيالىق جانە حالىقارالىق زەرتتەۋلەر ورتالىعىنىڭ تاياۋ شىعىس باعدارلاماسىنىڭ ديرەكتورى:
- بۇل شابۋىل ا ق ش- تىڭ ايماقتاعى بەدەلىن السىرەتىپ وتىر. قاتاردا امەريكا قۇراما شتاتتارىنىڭ وڭىردەگى ەڭ ءىرى اسكەري بازاسى ورنالاسقان. سوندىقتان وسى شابۋىلدان كەيىن ايماقتاعى كوپ ەل ءوز قاۋىپسىزدىگى ءۇشىن ا ق ش-قا قانشالىقتى سەنىم ارتا الاتىنىنا الاڭداي باستادى. سونداي-اق «ۆاشينگتون سەرىكتەس رەتىندە دەگەنىندە تۇرا الا ما؟» دەگەن كۇمان پايدا بولدى.
ەڭ باستىسى امەريكا الداعى ۋاقىتتا يزرايلدى توقتاتا الا ما، جوق پا؟ قازىر كوپتى الاڭداتاتىن باستى ماسەلە وسى. ساراپشىلار يزرايلدىڭ دوحاعا شابۋىلىن ساياسي قاتەلىككە تەلىپ وتىر. ولاردىڭ ايتۋىنا قاراعاندا، تەل-ايۆ كەلىسسوز ءجۇرىپ جاتقان كەزدە سوققى جاساۋى 8 -قىركۇيەكتەگى تەراكتىدەن كەيىن حالىقتىڭ نارازىلىعىن باسۋعا باعىتتالعان قادام.
جان كوشەربايەۆ، قازۇۋ جانىنداعى «ايماقتىق قاتىناستاردى تالداۋ ورتالىعىنىڭ» ساراپشىسى:
- ەرۋساليمدە تاياۋدا بولعان لاڭكەستىك اكتىگە جاۋاپ رەتىندە ءيزرايلدىڭ ىشكى قوعامدىق سۇرانىسىن قاناعاتتاندىرۋ رەتىندە قادام جاساعان سياقتى. ياعني يزرايلدىڭ قارسىلاستارى قاي جەردە بولسا دا قولىمىز جەتەدى. ولاردى قۇرتۋعا دايىنبىز دەگەن يزرايل قوعامىنا بەلگى رەتىندە قاراستىرۋعا بولادى مۇنى.
نە دەسەك تە، ساراپشىلاردىڭ دەنى يزرايلدىڭ بۇل شابۋىلى گازا سەكتورىندا بەيبىتشىلىككە جەتۋ جولىنداعى حالىقارالىق قاۋىمداستىقتىڭ كۇش- جىگەرىن السىرەتتى. «اتىس توقتايتىن كۇندى ودان ءارى الىستاتتى»، - دەيدى.
24.kz
