يپوتەكا، الدە قولما-قول اقشا: ءۇيدى قالاي العان ءتيىمدى

استانا. KAZINFORM - ەلىمىزدەگى ينفلياتسيا دەڭگەيىن ەسكەرسەك، باسپانانى يپوتەكاعا الۋ ءتيىمدى. ەكونوميست باۋىرجان ىسقاق وسىلاي دەپ پىكىر ءبىلدىردى. مامان باسپانانى يپوتەكاعا نەمەسە قولما- قول اقشاعا ساتىپ الۋدىڭ ارتىقشىلىقتارى مەن تاۋەكەلى تۋرالى ايتتى.

- باسپانانى ناقتى، قولما- قول اقشاعا ساتىپ الۋدىڭ ارتىقشىلىعى ءبىرىنشى كەزەكتە، پايىز، كوميسسيا، ساقتاندىرۋ جوق. ياعني بانكتەرگە ارتىق تولەم جاسالمايدى. ەشكىمنىڭ الدىندا قارىز جوق، پاتەر جىلدام ءوز مۇلكى بولىپ قالادى. سونداي-اق اي سايىن مىندەتتەمەلەر جۇكتەلمەيدى، پسيحولوگيالىق ەركىندىك بار. ال تاۋەكەلى - بارلىق قاراجاتتى ۇيگە سالۋ، رەزەرۆ كاپيتالدان ايىرادى. ءتۇرلى كۇتپەگەن جاعداي، جۇمىستان شىعىپ قالۋ دەگەن سياقتى ماسەلە تۋىنداسا قاراجاتسىز قالىپ قويادى. ۇلكەن سومانى بىردەن جۇمساۋ، ينۆەستيتسيالىق مۇمكىندىكتى جوعالتۋ دەپ ايتۋعا بولادى. قولداعى قاراجاتتىڭ ءبىر بولىگىن باسقا باعىتتارعا - دەپوزيت، باعالى قاعاز، بيزنەسكە باعىتتاسا تابىس تابۋعا بولادى. سوسىن ينفلياتسيا كەزىندە ناقتى اقشاعا ساتىپ الۋ قابىلەتى تومەندەيدى. سوندىقتان ءۇي باعاسى قىمباتتاپ جاتقاندا باسپانالى بولۋدى ۇزاق كۇتىپ، قاراجات جيناسا، قولداعى اقشا كۇشىن جويادى، - دەيدى باۋىرجان ىسقاق.

ماماننىڭ ايتۋىنشا، يپوتەكا ءومىر ساپاسىن قازىردەن-اق ارتتىرۋعا مۇمكىندىك بەرەدى. سونداي-اق ەلىمىزدەگى قازىرگى ينفلياتسيا دەڭگەيى يپوتەكانى جەڭىلدەتەدى. ياعني، تابىس جىل سايىن ءوسىپ وتىرسا، تولەمنىڭ سالماعى ازايادى.

- كەيدە ارزان نەسيە باعدارلامالارى دا بولادى. مىسالى «7-20-25»، «باسپانا حيت» سياقتى بانكتەردەن سۋبسيديالانعان ونىمدەر تۇتىنۋشىعا %5-7 ارالىعىندا بەرىلەدى. مۇندايدا ءۇي باعاسى ءوسىپ كەتسە دە ساتىپ الۋشى ۇتادى. ال تاۋەكەلى - ارتىق تولەم. جالپى ەسەپتەگەندە ءۇي قۇنىنا %30-%60 ارالىعىندا قوسىمشا قارجى تولەيدى. تاعى ءبىر تاۋەكەلى - اي سايىنعى تۇراقتى جۇكتەمە. تابىس ازايسا، تولەم قيىندىق تۋعىزادى. ءۇشىنشى، ۇزاق مەرزىمدى تاۋەكەلدىلىك. جۇمىس، دەنساۋلىق، وتباسىلىق جاعداي وزگەرسە، قارىزدىڭ قىسىمى دا كوبەيە بەرەدى، - دەيدى مامان.

نەنى ءبىلۋ كەرەك؟

ەكونوميست باسپانا الاردا كەم دەگەندە 3-6 ايعا دەيىن جەتەتىن قور بولۋ كەرەك ەكەنىن ايتادى. سونداي-اق يپوتەكانىڭ اي سايىنعى تولەمى تابىستىڭ %30 نەن اسپاۋى قاجەت دەپ ەسكەرتتى.

- پايىزدىق مولشەرلەمە مەن ءتيىمدى جىلدىق مولشەرلەمەنىڭ اراسىن سالىستىرۋىمىز كەرەك. بانكتىڭ جارناماسىنداعى %7 كەيدە ساقتاندىرۋ مەن كوميسسيالاردى قوسقاندا %10-11 كە شىعۋى مۇمكىن. سونداي- اق ءۇي باعاسىنىڭ ءوسۋ قارقىنىن قاداعالاپ وتىرۋ كەرەك. ەگەر جىلدىق ءوسىم %10-12 بولىپ، يپوتەكادا %7-8 بولسا، وندا يپوتەكا ءتيىمدى. ال نارىق تۇرالاپ قالاتىن بولسا، وندا قولما-قول الۋ ارتىقتاۋ بولادى، - دەيدى ەكونوميست.

ماماننىڭ پىكىرىنشە، ۆاليۋتالىق تاۋەكەلدىلىككە ءمان بەرۋ قاجەت. تابىس تەڭگەمەن بولسا، نەسيە دە تەڭگەمەن بولعانى ءجون. باسقا ۆاليۋتا يپوتەكا قارىزىن قىمباتتاتىپ جىبەرەدى.

ايتا كەتەيىك، مەملەكەتتىك باعدارلاما بويىنشا يپوتەكالىق، جالدامالى تۇرعىن ۇيلەر قالاي ۇلەستىرىلەتىنى تۋرالى مىناۋ سىلتەمەدە حابارلاندى.