يرانداعى تافتان جانارتاۋى 700 مىڭ جىلدان كەيىن «ۇيقىدان ويانىپ» كەلەدى

استانا. KAZINFORM - عالىمدار يراننىڭ وڭتۇستىك-شىعىسىندا، اۋعانستان مەن پاكىستان شەكاراسىنا جاقىن ورنالاسقان تافتان جانارتاۋىندا ەرەكشە بەلسەندىلىك بايقالىپ وتىرعانىن حابارلادى، دەپ جازادى ازەرتادج.

اگەنتتىكتىڭ مالىمەتىنە سايكەس، تەڭىز دەڭگەيىنەن 4 مىڭ مەتر بيىكتىكتە ورنالاسقان جانارتاۋ ۇزاق ۋاقىت بويى ءسونىپ قالعان دەپ ەسەپتەلگەن. ول سوڭعى رەت شامامەن 700 مىڭ جىل بۇرىن اتقىلاعان دەپ بولجانعان. ەندى تافتان ءسونىپ كەتكەن دەپ ەسەپتەلمەيدى - ونى ۇيقىداعى جانارتاۋ دەپ سانايدى.

Geophysical Research Letters جۋرنالىندا جاريالانعان زەرتتەۋدە كورسەتىلگەندەي، جانارتاۋ شىڭىنداعى قىسىم ارتىپ كەلەدى.

- بولاشاقتا نە كۇشتى اتقىلاۋ بولادى نەمەسە بۇل پروتسەسس الدەقايدا تىنىش وتەدى، - دەيدى ۆۋلكانولوگ پابلو گونسالەس Live Science پورتالىنا بەرگەن سۇحباتىندا.

دەگەنمەن ول جاقىن ارادا اتقىلاۋ قاۋپى جوق ەكەنىن اتاپ ءوتتى.

پابلو گونسالەس جانە ونىڭ ارىپتەستەرى جاڭا سپۋتنيكتىك دەرەكتەردى تالداعان. سۋرەتتەر بويىنشا، تافتان شىڭى 10 اي ىشىندە 9 س م كوتەرىلگەن. ءبىر قاراعاندا بۇل از كورىنگەنىمەن، ۇيقىداعى جانارتاۋ ءۇشىن ءار سانتيمەتر ماڭىزدى سيگنال سانالادى.

عالىمداردىڭ ايتۋىنشا، بۇل جانارتاۋ قايتادان «تىنىس الا باستادى» دەگەندى ءبىلدىرۋى مۇمكىن جانە جەرگىلىكتى بيلىك جاعدايدى ءارى قاراي زەرتتەۋ ءۇشىن قاراجات ءبولۋى قاجەت.

بەلسەندىلىكتىڭ بەلگىسى تەك شىڭنىڭ دەفورماتسياسىمەن عانا شەكتەلمەيدى. ەكى جىل بۇرىن الەۋمەتتىك جەلىلەردە تافتاننىڭ جارىقتارىنان گاز شىعاتىنىن كورسەتەتىن سۋرەتتەر پايدا بولعان. جانارتاۋدان 50 ك م جەردەگى حاش قالاسىندا تۇرعىندار بۇل گازدىڭ ءيىسىن سەزگەن كورىنەدى.

عالىمدار شىڭنىڭ كوتەرىلۋىن جەر ءۇستىنىڭ بىرنەشە ءجۇز مەتر استىندا گازدىڭ جينالۋىمەن بايلانىستىرادى. نەگىزگى ماگمالىق قورى شامامەن 3,5 مىڭ مەتر تەرەڭدىكتە ورنالاسقان دەپ باعالانادى.

وسىدان بۇرىن كامچاتكادا بەزىمياننىي جانارتاۋىنىڭ سەيسميكالىق بەلسەندىلىگى ارتىپ بارا جاتقانى حابارلاندى.

سونىمەن قوسا يندونەزيادا ءىرى جانارتاۋ اتقىلاۋىنان كەيىن دابىلدىڭ ەڭ جوعارى دەڭگەيى جاريالاندى.