وزبەكستان اتوم ەلەكتر ستانسياسىنىڭ قۇرىلىسىن باستاۋى مۇمكىن

استانا. قازاقپارات - بيىل وزبەكستان تاريحىنداعى العاشقى، اتوم ەلەكتر ستانسياسىنىڭ قۇرىلىسى باستالۋى مۇمكىن. جوسپار بويىنشا قۋاتى 55 مۆت بولاتىن 6 رەاكتور، جىزاق وبلىسىنداعى تۋزكان كولىنىڭ ماڭىندا سالىنباق.

جاڭا نىساندار ەلدىڭ 2050 -جىلعا قاراي، ەكى ەسە ارتاتىن، ەلەكتر ەنەرگياسى تاپشىلىعىن وتەۋگە مۇمكىندىك بەرەدى. وسى ماقساتتا كورشىمىز تاعدىر- شەشتى تاڭداۋ جاساپ، قۇرىلىستى كوپ ۇزاتپاي باستايتىن بولىپ كەلىستى. سونىمەن وزبەكستاندا سالىناتىن، اتوم ەلەكتر ستانسياسى قانداي بولماق جانە قاشان پايدالانۋعا بەرىلەدى؟

وزبەكستان كەيىنگى بىرنەشە جىلدان بەرى ءوز تاريحىنداعى العاشقى اتوم ەلەكتر ستانسياسىن سالۋعا بىلەك سىبانا كىرىسىپ جاتىر. العاشىندا ونىڭ قايدا ورنالاساتىنى سالا ماماندارىن ابدەن تولعاندىرعانى راس. اقىرى تۇپكىلىكتى شەشىم قابىلدانعان سىڭايلى. ەندى وزبەك جەرىندە دە وندىرىلەتىن ۋران تەك سىرتقى نارىققا ساۋدالانبايدى. بۇل ونىڭ ءبىر بولىگى ەلدىڭ يگىلىگىنە باعىتتالىپ، كادەگە جارايدى دەگەن ءسوز.

جىزاق وبلىسى - قازاقستانمەن شەكارالاس جاتقان ءوڭىر. 1 جارىم ميلليونعا جۋىق حالىق قونىستانعان. ايماقتا ارناساي كولدەر جۇيەسىنە كىرەتىن تۋزكان اتتى سۋ ايدىنى بار. سول جەرگە وزبەكستاننىڭ العاشقى اتوم ەلەكتر ستانسياسى سالىنادى. قۋاتتىلىعى از 6 رەاكتور ىسكە قوسىلادى دەپ جوسپارلانىپ وتىر. رەسەيلىك كومپانيا قۇرىلىستىڭ باس مەردىگەرى رەتىندە تاڭدالعان. ودان بولەك جوباعا وزبەكستاندىق كومپانيالار دا تارتىلماق.

باحتير ەرگاشيەۆ، "Ma'no" زەرتتەۋ باستامالارى ورتالىعىنىڭ ديرەكتورى:

- اتوم ەلەكتر ستانسياسىنىڭ ورتالىق ازيا ەلدەرى ءۇشىن ۇتىمدى تۇستارى كوپ. سوندىقتان ءتۇرلى قۋاتتاعى ا ە س- تەردى سالۋ ەنەرگيا ءوندىرۋدى ءارتاراپتاندىرۋعا باعىتتالعان. تەك بەلگىلى ءبىر شيكىزات كوزدەرىنە تاۋەلدى بولىپ وتىرۋ ورىنسىز. بۇعان دەيىن وزبەكستان قۋاتى 2,4 ميلليارد مۆت بولاتىن ۇلكەن اەس سالۋدى جوسپارلاعان. دەگەنمەن قازىر سول بەلگىلەنگەن ورىندا از قۋاتتى اتوم ەلەكتر ستانسياسىنىڭ قۇرىلىسىن باستاۋ جونىندە شەشىم قابىلداندى.

وزبەكستاندا سالىناتىن از قۋاتتى اەس- ءتىڭ رەاكتورلارى «ريتم-200ن» دەپ اتالادى. ولاردىڭ ءارقايسىسى وندىرەتىن ەلەكتر ەنەرگياسى 55 مۆت- قا تەڭ. ال قىزمەت ەتۋ مەرزىمى 60 جىل دەپ بەلگىلەنگەن. بۇعان دەيىن اركتيكانىڭ قاتال كليماتتىق جاعدايىندا جۇك تاسىمالىمەن اينالىساتىن كەمەلەرگە ورناتىلىپ، سىناقتان وتكەن. ياكۋتيادا وسى تەحنولوگيا نەگىزىندە جاڭا ستانسيا سالىنىپ جاتىر. ەندى بۇل تىزىمگە كورشىمىز دە قوسىلادى.

وزبەكستاندىق ساراپشىلاردىڭ پايىمىنشا، نىساننىڭ قاۋىپسىزدىگى كوپ دەڭگەيلى مەحانيزمدەر مەن ارنايى قورعانىش قاباتىنىڭ كومەگىمەن قامتاماسىز ەتىلەدى.

راۆشان نازاروۆ، وزبەكستان عىلىم اكادەمياسى مەملەكەت جانە قۇقىق ينستيتۋتىنىڭ اعا عىلىمي قىزمەتكەرى:

- كەز كەلگەن دامۋ ەنەرگيانى قولدانۋ كولەمىنىڭ ارتۋىمەن بايلانىستى ەكەنىن ءتۇسىنۋىمىز كەرەك. بۇل رەتتە، ونى ۇزدىكسىز وندىرۋگە قاۋقارلى تەك ا ە س. بالكىم، بولاشاقتا وزگە دە ەنەرگيا ءوندىرۋ كوزدەرىنىڭ بالاماسى پايدا بولاتىن شىعار، الايدا تاياۋ ۋاقىتتاعى تاپشىلىقتى جابۋدىڭ نەگىزگى شەشىمى اتوم ەنەرگەتيكاسىن دامىتۋ. اتالعان باعىتتا وزبەكستاندا ىلگەرىلەۋ بار. ەلىمىزدە 6 رەاكتور سالىنادى. ولاردىڭ بارلىعى بۇگىنگە دەيىن سىناقتان ءساتتى ءوتىپ، بەلسەندى قولدانىلىپ كەلە جاتقان تەحنولوگيا.

دەگەنمەن كورشىمىزدە ەلەكتر ەنەرگياسىنىڭ تاپشىلىعىن شەشۋگە باعىتتالعان باسقا دا باستامالار ىسكە اسىرىلىپ جاتىر. سونىڭ ءبىرى كۇن پانەلدەرىن ورناتۋ جانە جەل ەلەكتر ستانتسيالارىنىڭ سانىن كوبەيتۋ. بۇل رەتتە ماماندار جاڭارتىلعان ەنەرگيا كوزدەرىنە ءتان بىرنەشە كەمشىلىك بارىن دا ايتادى. ماسەلەن كۇن باتارەيالارى كەشكى ۋاقىتتا، ياعني ەلەكتر ەنەرگياسى ەڭ كوپ قولدانىلاتىن كەزدە قاجەتتىلىكتى جابا المايدى. سوندىقتان مەملەكەت قۋاتتىلىعى جوعارى تەحنولوگيالاردى ەنگىزۋگە كوبىرەك كوڭىل بولۋگە كىرىسكەن.

24.kz