ورنالاسقان جەرى ءالى كۇنگە دەيىن بەلگىسىز «سامالتاۋ» ءانىنىڭ تاريحى قانداي؟

استانا. قازاقپارات - ماسساگەت ءتىلشىسى بۇل ءاننىڭ شىعۋ تاريحىنا توقتالدى. ءبىر قىزىعى، اندە ايتىلاتىن سامالتاۋدىڭ ورنالاسقان جەرى ءالى كۇنگە دەيىن بەلگىسىز. اۋىلدىڭ اتاۋى وزگەرۋى نەمەسە قايتا بەرىلمەۋى مۇمكىن.

самалтау
فوتو: Tengrinews.kz/ ءاليحان ساريەۆ

سامالتاۋ، قايران ەلىم، شالقار كولىم،
نە بولار سولدات بولىپ كورگەن كۇنىم،
ەسىمە قايتا-قايتا تۇسە بەردىڭ،
كىر-جۋىپ، كىندىك كەسكەن قايران ەلىم.
سامالتاۋ شىنىمەن قايدا ورنالاسقان؟
تاريحشى- جۋرناليست ساۋلەمباي ءابسادىق ۇلى ماقالالارىنىڭ بىرىندە سۇلەيمەن ۇلى جاقسىباي ەسىمدى تۋىسىنىڭ ەستەلىگىن بولىسەدى.

«جاقسىباي كوكەمدى تىڭداسام، ادام نانعىسىز اڭىزدار ايتادى. «سەندەردىڭ قاراتاۋ دەپ اتاپ جۇرگەندەرىڭ - سامالتاۋ» دەگەن ول كىسى. سايىن دالادا سامال جەل سوعىپ تۇرعاندىقتان، ءبىزدىڭ ەلدىڭ جۇرتى قاراتاۋدىڭ سوڭعى سىلەمىن سامالتاۋ دەپ اتاعان. جاڭاعى جازيرالى، كوكمايسالى، قاراسا جۇرتتىڭ كوزى توياتىن سارىارقا جەرى ءاۋ باستان سال-سەرىلەردىڭ مەكەنى. جەتى بولىستىڭ ۇل-قىزدارى دا شەتىنەن ونەرلى ەدى. بۇل وڭىردەن ۇلى قوبىزشى ىقىلاس دۇكەن ۇلى، شەرتپە كۇيدىڭ شەبەرى سۇگىر ءالى ۇلى، عاجايىپ ءانشى ساپالاي يساتاي ۇلى شىققان»، - دەپ جازعان تاريحشى.

ءاننىڭ تاريحى قانداي؟
ءان 1916 -جىلعى وقيعالارعا قاتىستى. 1916 -جىلى 25-ماۋسىمدا رەسەي پاتشاسى II نيكولاي پاتشانىڭ «رەكۆيزيتسيالاۋ تۋرالى» جارلىعى شىعىپ، قازاقستان، ورتا ازيا مەن سىبىردەگى حالىق اراسىنان 19-43 جاس ارالىعىنداعى 400 مىڭ ادامدى مايداننىڭ تىل جۇمىستارىنا الىنعان ەدى. بۇل - تۋعان جەرىن تاستاپ كەتۋگە ءماجبۇر بولعان قازاق جىگىتىنىڭ ءانى. ول تۋعان ەلىن، جەرىن، قيماي قوشتاسىپ، «سامالتاۋ» ءانى ارقىلى جان كۇيزەلىسىن بىلدىرگەن.

بۇل ءاننىڭ اۆتورى كىم؟
سۇلەيمەن ۇلى جاقسىبايدىڭ مالىمەتىنشە، ءاننىڭ ءسوزىن دە، اۋەنىن دە جازعان - ساپالاي يساتاي ۇلى.

ءاندى كىمدەر ورىنداعان ەدى؟
بۇل ءاندى سىرعابەك تازابەكوۆ، ەرلان تولەۋتاي، بەكبولات تىلەۋحان، قىتاي قازاعى اراي ايدارحان مەن ديماش قۇدايبەرگەن ورىنداپ ءجۇر.

سوڭعى جاڭالىقتار