ومار حايامنىڭ ءومىر تۋرالى ناقىل سوزدەرى
استانا. قازاقپارات - 18-مامىر - اتاقتى پارسى اقىنى، ماتەماتيك، استرونوم ومار حايامنىڭ دۇنيەگە كەلگەن كۇنى. فيلوسوف شامامەن 1048 -جىلى يراننىڭ سولتۇستىك- شىعىسىنداعى حوراسان پروۆينسياسىنىڭ نيشاپۋر قالاسىندا تۋعان. اقىن ءومىردىڭ قيلى كەزەڭدەرى، ادامگەرشىلىك، ماحاببات سىندى تاقىرىپتاردى ءبىر شۋماققا سىيعىزىپ، رۋبايلار جازعان.
فيلوسوفتىڭ رۋبايلارىن قۋاندىق شاڭعىتبايەۆ، وتەگەن كۇمىسبايەۆ، ناسىرەددين قوجىرباي ۇلى سىندى عالىمدار قازاق تىلىنە اۋدارعان.
حالىق اراسىندا ومار حايام: «ادامنىڭ ساناسى قانشالىقتى تومەن بولسا، ول مۇرنىن سونشالىقتى اسپانعا شۇيىرەدى»، «ماعان ادامنىڭ كەدەيلىگى ەمەس، ونىڭ ويى مەن جانىنىڭ كەدەيلىگى قىنجىلتادى»، «ءبارىن تۇسىندىرۋگە بولادى، ءبىراق بارىنە ەمەس»، «ومىردە دانا سەكىلدى سۇرگىڭ كەلسە، ەكى باستى قاعيدانى جاتتاپ ال: ءار نارسەنى جەگەنشە، اش قالعان دۇرىس؛ اركىممەن ءومىر سۇرگەنشە، جالعىز بولعان دۇرىس»، - دەگەن ويلى سوزدەرىمەن كەڭىنەن تانىلدى.
دانا ويلارىمەن الەمگە ايگىلى بولعان فيلوسوفتىڭ ءومىر جايلى جازعان رۋبايلارىن ۇسىنامىز.
شاتتىق دەگەن بىزدەرگە بۇيىرماسا امال نە،
قۋانىشى از بۇل ءومىردىڭ، قاسىرەتى مول ەكەن.
***
جاقسى مەنەن جاماندى سارالاي ءبىل،
جاۋدىڭ كوبىن دوستارىڭ تاراماي ءبىل.
***
ءومىر دەگەن قاس-قاعىمداي وتە شىعار اسىعا،
قاپى قالما، كوڭىل كوتەر، قيىندىقتان جاسىما.
***
ءومىر كەرۋەن- توقتاماس، جولىن توسپا،
زايا بولىپ وتپەسىن كۇنىڭ بوسقا.
***
قولدان كەلسە ەشقاشان جولدان اۋما.
شاتتاندىر ءازيز جاننىڭ كوڭىلىن اۋلا.
***
قايعىنىڭ شەت-شەگى جوق ونى دا ويلان،
ول شىركىن جۇلدىزعا دا سالار ويران.
***
ءوز قىلمىسىڭ وزىڭە ءمالىم بولسىن،
وزگەگە تۋعان ساعان دا تۋادى، كۇندە اباي بول.
***
وتكەن- كەتكەن كۇندەرىڭە قايعىرما،
ءومىر سولاي ءبىتتى ەكەن دەپ ويلاما.
***
ەش نارسەدەن قام جەمە مۇمكىن بولسا،
سول جامان، باقىتسىزدىق باسقا قونسا.
***
بارىڭا قاناعات قىل، كوڭىل كوتەر،
جالعاندى ويلاپ مۇڭايما، تورىقپا سەن.
***
ءومىردىڭ ايان بولدى ساعان سىرى،
اۋرە بولما بار-اۋ دەپ سىرى-قىرى.
***
وتكەن كۇندى ءسوز قىلۋ بەكەرشىلىك،
ءار كۇندى كوڭىلدى ەتىپ وتكەن جاقسى.
***
بوستان-بوسقا وتكىزبە ۋاقىتىڭدى،
ويلانشى بولا العان دۇنيەنىڭ تىرەگى كىم.
***
قاشاندا دەرتكە داۋا بولعانى جاقسى،
جۇيەلى ءسوز اقىلعا قونعانى جاقسى.
***
ءبىز ومىردەن ۇيرەنەتىن ماڭگى شاكىرت ەكەنبىز،
ءبىراق، جۇرتقا ۇيرەتەم دەپ ازاپ بولعان ەمەسپىز.
***
كەشەگى جاس، كۇنى ەرتەڭ بولار كارى،
ءبىر-بىرلەپ جەر بەتىنەن وتەر ءبارى.
***
جاستىق شاقتا ءبىز شاكىرت، ۇلكەن- ۇستاز،
ۇلكەيگەن سوڭ ءبىز دە ۇستاز، جۇرتپەن تۇتاس.
***
ءوزىم-ءوزىم دەپ ءجۇرىپ ءومىر دە وتەر،
بايلىق پەنەن كەدەيلىك تۇپكە جەتەر.
دەرەككوز: «رۋباياتتار» كىتابى
ماتەريال اۆتورى: بانۋ ابدىعاليەۆا
