ۆولونتەر بولۋ ادامنىڭ بولمىسىن قالاي وزگەرتەدى
ب ۇ ۇ 2026 -جىلدى حالىقارالىق ۆولونتەرلەر جىلى دەپ جاريالادى. ەلىمىزدە ەرىكتىلەردىڭ باسى ۆولونتەرلەردىڭ ءبىرىڭعاي پلاتفورماسىندا بىرىككەن. ءبىز ەرىكتىلەردى شىن باعالاپ جۇرمىز بە؟ ۆولونتەر تاربيە قۇرالى ما، الدە تەگىن جۇمىس كۇشى مە؟ Kazinform ءتىلشىسى سارالاپ كوردى.
پرەزيدەنت قاسىم-جومارت توقايەۆ 2020 -جىلدى ۆولونتەرلەر جىلى دەپ جاريالاپ، بۇل سالا ءبىرقالىپقا تۇسە باستادى. ارادا 5 جىل ءوتتى. قازىر ۆولونتەرلەردىڭ ءبىرىڭعاي پلاتفورماسى بار. ونداعى ستاتيستيكاعا سۇيەنسەك، ەلىمىزدە 4 مىڭنان استام ۆولونتەر بار.
سونىمەن بىرگە بۇل پلاتفورمادا 3820 ۇيىم بىركەلگەن. كەز كەلگەن ادام «ۆولونتەر بولۋعا دايىنسىز با؟» دەگەن ساۋالداعى تىركەلۋ تەتىگىن باسىپ، اتى-ءجونىن، ەلەكتروندى پوشتاسىن جازادى. ءسويتىپ ەرىكتىلەر قاتارىنا قوسىلىپ، قوعامدىق ۇسىنىس شارتتارىن قابىلدايدى. قازىرگى كەزدە وڭىرلەر اراسىندا اقتوبە ءبىرىنشى ورىندا تۇر.
اقتوبە قايىرىمدى ايماق بولا الادى- الىشەر سادىق
«جۇرەكتەن جۇرەككە» ەرىكتىلەر توبىنىڭ جۇمىس ىستەپ كەلە جاتقانىنا 10 جىلدان استى. توپ دالادا قالعانعا پانا بولار باستانا ساتىپ الدى، سالىپ بەردى، مۇگەدەكتىگى بار ادامداردىڭ جانىنان تابىلىپ، قولقابىس ەتتى.
ءتىپتى بىلتىر سۋ تاسقىنى كەزىندە ەڭ ءتيىمدى كومەك جولىن ۇسىندى. جەتەكشىسى الىشەر سادىق اقتوبە قالاسىنا قاۋىپ تونگەندە ەۆاكۋاتسيالاۋ جۇمىستارىنا قاتىستى. ءسويتىپ ەل باسىنا كۇن تۋعاندا تاسكي قىزمەتكەرلەرىن، قاراپايىم جۇرگىزۋشىلەردىڭ باسىن بىرىكتىرىپ، تاسىمالداۋ قىزمەتىن ۇيىمداستىردى.
ستۋدەنت قىزدار ەۆاكۋاتسيالىق بەكەتتىڭ ىشىندە قولقابىس ەتسە، جىگىتتەر جۇك تە تاسىدى. ۇتقىر شەشىم ەل جادىندى. ءيا، اقتوبە قايىرىمدى ءوڭىر بولا الادى. الىشەر سادىق قازىر وسى ويىن ىسكە اسىرۋعا بار كۇش- جىگەرىن سالىپ ءجۇر. ءبىراق جالعىزدىڭ ءۇنى ءالى دۇرىس ەستىلمەيدى.
- ۆولونتەر مەن ونىڭ جۇمىسى سوڭعى 10-15 جىلدا قارقىن الدى. مەنىڭ ويىمشا سول 10-15 جىل بۇرىن، العاشقى جىلدارىندا-اق يدەولوگيانى دۇرىس قالىپتاستىرا المادىق. العاشىندا ەرىكتىنى فلەش- موب، ءتۇرلى فورۋم، مادەني-سپورتتىق شاراعا ادام جيناۋ ءۇشىن پايدالاندى. ءسويتىپ جۇرگەندە ادامدار ەرىكتىلەرگە نەمقۇرايلى، ءتىپتى ايانىشتى كەيىپتە كوز تىكتى. ءبىراق الەمدە بولعان پاندەميا، ەلىمىزدەگى تابيعي- تەحنوگەندى اپات، الەۋمەتتىك ماسەلەلەر شەشىمى كەزىندە ۆولونتەرلەردىڭ شىن مانىندە كىم ەكەنى، قىزمەتى انىق كورىندى. حالىق تولىققاندى تۇسىنبەسە دە كوبى قۇرمەتپەن قارايدى، - دەدى الىشەر سادىق.
ونىڭ ايتۋىنشا ۆولونتەرلەر جىلىندا تۇبەگەيلى وزگەرىس بولماسا ءدا بىر ساتى ىلگەرى باسىپ، 8 باعىتى انىقتالدى.
«ساباقتاستىق»، «اسىل مۇرا» دەپ ات تاڭىلعانىمەن، ونى جىل سايىن وتەتىن كونكۋرستىق گرانتتى ءبولۋ كەزىندە عانا ءبىر- بىرىنەن اجىراتتى.
كوپشىلىك «تازا الەم» باعىتىن ەكولوگيا، «قامقوردى» قايىرىمدىلىق دەگەن قالپىنان تانبادى.
- تالاي رەت ۆولونتەرلىك ءتولقۇجات سۇراعان ەدىك. كوپ ەلدىڭ تاجىريبەسىن سالىستىردىق. كورشى رەسەي ەلىندە ەرىكتىلەرگە ءتولقۇجات بەرىلگەن. ءبىر ارتىقشىلىعى وقۋعا تۇسەر كەزدە قوسىمشا بالل بەرەدى، جۇمىسقا ورنالاسقاندا ءتولقۇجات كورسەتسە، باسىمدىق بەرىلەدى. ءبىزدىڭ ەلىمىزدە دە سول ءتولقۇجات بەرىلگەن بولسا، بۇگىندە اتقارىلعان جۇمىس اۋقىمدى، ۆولونتەر سانى الدەقايدا كوپ بولار ەدى. حالىق ۆولونتەردى تەگىن جۇمىس كۇشى دەپ قارامايدى. كوبىنە مەكەمە باسشىلارى سولاي قابىلدايدى. كورگەنىمىز، ەستىگەنىمىز وسى. تالاي رەت ءسوز تالاستىرعان جايىمىز دا بار. ءبىز ول كەزدەن كەتتىك، وستىك. تىنىمسىز ەڭبەكتىڭ ناتيجەسى ءبارى، - دەدى ول.
ۆولونتەردى قاي كەزدە ىزدەيمىز؟ باسقا ءىس تۇسكەندە، قينالعاندا. بۇل جاسىرىن ەمەس.
ال ۆولونتەرلار ۇنەمى بايلانىستا بولىپ، جەرگىلىكتى جەردەگى پروبلەمالاردى بىرىگىپ شەشۋگە شاقىرادى.
سەبەبى ولار كوپ ىشىندە جۇرەدى، سوندىقتان كوپ جايتقا قانىق. قاجەت دەسەڭىز، شەشىمىن ىزدەپ تاۋىپ، ۇسىنادى.
- «اقتوبە قايىرىمدى ءوڭىر» جوباسىن باستاعانىمىزعا 1 جىل تولدى. اقتوبەنىڭ قايىرىمدى قالا، ءوڭىر ەكەنىن باسقالارعا تانىتساق دەيمىز. قولداۋ تاپسا اقتوبەنىڭ ءومىر سالتىن وزگەرتەر ەدىك. اۋىزبىرشىلىگىمىز ارتىپ، ۇيىسا تۇسەر ەدىك. ءال-فارابيدىڭ «قايىرىمدى قالا» تراكتاتى نەگىزگە الىپ جاسالدى. قايىرىمدى قالا قانداي بولۋى كەرەك، تۇرعىندارى كىم دەگەن نەگىزدە جازىلدى. وعان بۇل ءوڭىر لايىق. بىلتىر سۋ تاسقىنى كەزىندە «جۇرەكتەن جۇرەككە» ەرىكتىلەر توبى ۇلكەن كومەك بەردى. اۆتوۆولونتەرلار، قىزدار، ەر بالالاردى بولەك- بولەك جۇمىلدىرىلىپ، جۇمىس جۇيەلەندى. سول كەزدە كوڭىل ەلجىرەيتىندەي ساتتەر بولدى. اۋىزبىرشىلىگى، ۇيىمشىلىعى، كومەگىن كورىپ، تاڭقالدىق. باسقا وبلىستاردا ءتىپتى تاكسي باعاسىن 2-3 ەسە قىمباتتاتىپ جىبەردى عوي. سالىستىرىپ قاراپ، قايىرىمدى ءوڭىر دەپ اتاۋعا نەگىز بولارلىق كونتسەپتسياسى جاسالدى. ماسەلەن اي سايىن قارتتار ۇيىنە بارىپ، ونداعى قىزمەت الۋشىلاردى تۋعان كۇنىمەن قۇتتىقتايمىز. اراسىندا 10-18 -جىل بويى تۋعان كۇنىن ەلەمەگەن، ەشكىم قۇتتىقتاماعان جاندار كەزىگەدى. ءبىر كۇندە 500 بالانىڭ شاشىن الىپ، قايىرىمدى جارمەڭكە دە ۇيىمداستىرىلدى. مەديا ماماندارى، بلوگەرلەر، اسابالاردى دا قوسىپ، ءتۇرلى شارا ۇيىمداستىرىلدى. مۇنىڭ ءبارىن كوپشىلىك بىلە بەرمەيدى، يدەولوگيالىق قولداۋ كەرەك. ءوڭىر ءۇشىن جانىن سالاتىن جاستار بار. تەك قولداۋ تومەندەۋ، - دەدى الىشەر سادىق.
اۋدان، اۋىلدار قامتىلماي قالدى- وبلىستىق ۆولونتەرلەر كەڭەسىنىڭ ءتوراعاسى
اقتوبە وبلىستىق ۆولونتەرلەر كەڭەسىنىڭ ءتوراعاسى نۇربەك جالعاسبايەۆ تا 7 جىلدان بەرى وسى سالادا ەڭبەك ەتىپ ءجۇر. اسىرەسە پاندەميا كەزىندە اقتوبەلىكتەرگە كوپ كومەك بەردى.
ونىڭ ايتۋىنشا، وڭىردە 2020 -جىلى ۆولونتەرلەر توبى كوپ اشىلدى. ءبىراق ونىڭ اتى بار دا زاتى جوق.
- وبلىستىڭ ۆولونتەرلەر كەڭەسىندە 27 توپ بار. بۇل كوللەدج بەن مەكتەپتى قوسپاعانداعى توپ. جاستار رەسۋرستىق ورتالىعى بىزدە 160 ۇيىم بار دەپ ايتادى. ءبىراق بىرەۋىن دە كورمەدىم. مۇشەسى 5 مىڭنان اسادى دەپ ايتادى، ولاردى دا بىلمەيمىن. اقتوبەدە 40-تان استام كوللەلدج بولسا، ولاردىڭ ەرىكتىلەر توبى بار، جۇمىس ىستەيدى. ۆولونتەر ول - كومەك قولىن سوزاتىن ادام. كەز كەلگەن ساتتە كومەكتەسۋگە دايىن تۇرادى. مەنىڭ تەلەفون ءنومىرىم كوپ ادامدا بار، الەۋمەتتىك جەلىدەن دە حاتتار كەلەدى. كوبىنە كوپبالالى، جالعىزباستى انالار حابارلاسىپ، جاعدايىن ايتادى. ولار پاتەر اقىسىن تولەپ بەرۋدى، ازىق-تۇلىكتى سۇرايدى. قارجىلاي كومەك بەرە المايتىن كەزدە «نە ىستەپ وتىرسىڭدار، نە ءۇشىن قور اشىپ وتىرسىڭدار» دەپ رەنجيدى. ءبىز دەمەۋشى ىزدەيمىز، كاسىپكەرلەردەن كومەك سۇرايمىز. ەكى ارانى بايلانىستىرامىز، كەڭەستىڭ دە ماقساتى سول، - دەدى نۇربەك جالعاسبايەۆ.
حات جازىپ، كومەك سۇراعان وتباسىنا ۆولونتەرلەر بارادى. كەيىن ءمان-جايمەن تانىسىپ، جاعدايدى بىلەدى.
ەگەر جۇمىسسىز بولسا، جەرگىلىكتى اكىمدىكتەگى جۇمىسپەن قامتۋ بولىمدەرىنەن بوس جۇمىس ورنىن سۇرايدى.
كەيدە كومەك سۇراعان وتباسىندا اسىراۋشى ەر ازاماتى بولادى. مۇندايدا تەك وزىنە سەنىپ، ءوز كۇشىمەن وتباسى اسىراۋ جولىن سىلتەيدى.
- مەكتەپتەگى تاربيە ساعاتتى ۆولونتەر ساعاتى دەپ وزگەرتۋدى ۇسىنامىن. سول كەزدە ۆولونتەر باعىتتارىنىڭ بارلىعى قامتىلىپ، بالاعا جاستايىنان بويعا، قانعا سىڭدىرەمىز. تابيعاتتى قورعاۋدى، مۇقتاجدارعا كومەكتى بەرۋدى بىلەر ەدى. «جاقسىلىق جولىندا» جوباسىن باستاپ، مەكتەپتەردى ارالاپ ءجۇرمىز. كوبى بىلمەيدى. اسىرەسە تەنتەك بالالاردى قولداپ، ەرتىپ ءجۇرىپ، وزگەرتكىمىز كەلەدى. ونىڭ ناتيجە بەرەرىن ءبىز بىلەمىز، جاقسى جاعىنان وزگەرگەنىن كورىپ ءجۇرمىز، - دەدى ول.
قازىر ۆولونتەرلەر الاياق قايىرىمدىلىق قورلارىنىڭ زاردابىن تارتا باستادى. سەنىم ازايىپ، كۇدىك كۇشەيگەن.
- اقشانى ازىق-تۇلىككە جينايمىز، كاسىپكەرلەردەن سۇرايمىز. ءبىراق رەسمي قورلاردىڭ وزىنەن الاياقتىق شىققاندا بارىندە كۇدىك كوبەيدى. سوندىقتان ءبىز شاقىرىپ الىپ، كىمگە قانداي كومەك بەرگەنىمىزدى كورسەتىپ، دالەلدەپ وتىرامىز. ءوزىمىز كوۆوركينگ ورتالىقتارىندا، ءدامحانالاردا باس قوسىپ، سۇراقتاردى ورتاق چاتتاردا تالقىلاپ وتىرامىز. جەرگىلىكتى اكىمدىكتەن دە ادام شاقىرامىز. ولاردان قاتارداعى قىزمەتكەر كەلىپ، كوبىنە سۇراعىمىز اشىق كۇيىندە عانا قالادى. ەندى ءسوزىمىز ءجۇرۋ ءۇشىن دەپۋتات بولۋى كەرەك شىعار. 2-3 جىلدان بەرى اۋداندا ۆولونتەرلەر كەڭەسىن قۇرايىق دەپ ايتىپ كەلەمىن. ءبىراق قوزعالىس جوق. بىزدە سول اۋدان، اۋىل قامتىلماي قالىپ جاتىر. قازىر جاستار رەسۋرستىق ورتالىقتارىنا وسى جۇمىستى جۇكتەپ قويعان. ال ولاردىڭ ءوز جۇمىسى بار، كوبىنە ۇمىت قالاتىنى سودان، - دەدى نۇربەك جالعاسبايەۆ.
ۆولونتەرلىك مەكتەپ جۇمىسىن باستادى- جاستار رەسۋرستىق ورتالىعى
جاستار رەسۋرستىق ورتالىعى جاستارعا ۆولونتەر بولۋدى، ونىڭ باعىتتارىن ۇيرەتىپ جاتىر. سەمينار كەزىندە ۆولونتەرلەر ءوز تاجىريبەسىن ءبولىستى.
- العاشقى مەديتسينالىق كومەك بەرۋ، الەۋمەتتىك- قايىرىمدىلىق، قۇقىقبۇزۋشىلىقتىڭ الدىن الۋ، ەكولوگيا باعىتتارى قامتىلدى. سەمينارعا قاتىسۋشىلار بەلسەندى، ءبىراق بۇرىن-سوڭدى ەرىكتىلەر توبىندا بولماعان جاستار. بارلىعى 50 بەلسەندى 5 كۇن بويى تاجىريبە جينادى. ەندى ولار وڭىردە ۇيىمداستىرىلاتىن بارلىق شاراعا قاتىسا الادى. قىركۇيەك ايىندا ءدال وسى جولمەن جاڭا توپ كەلەدى. بۇل جاستار سول زامانداستارىنا جەتەكشىلىك ەتەدى. سول ارقىلى ءبىز ۆولونتەرلەر تىزبەگىن جاسايمىز، - دەيدى وبلىستىق جاستار رەسۋرستىق ورتالىعىنىڭ باسشىسى سامعات ارتىعالين.
بىلتىر اقتوبە «ەڭ مەيىرىمدى ايماق» نوميناتسياسىن يەلەندى. بيىل دا «يگى ىستەر مارافونىندا» كوش باستاپ تۇر. بۇگىندە 200-دەن استام شارا ۇيىمداستىرعان.
- يگى ىستەردىڭ باعىتى بار. اي سايىن وتكىزىلۋى ءتيىس شارا الدىن الا ايتىلىپ، تاپسىرما تۇسەدى. ونىڭ ورىندالۋى تۋرالى اقپارات بەرەمىز. ۆولونتەر دەسە قار تازارتاتىن، توتەنشە جاعداي كەزىندەگى توپ دەپ ويلايدى. بۇل دۇرىس ەمەس. ونىڭ باعىتى ءارتۇرلى. ماسەلەن تۋريزم باعىتىنداعى ۆولونتەر تۋعان جەردىڭ تىنىس-تىرشىلىگىن، تابيعاتىن ءبىر تيىن الماي كورسەتىپ ءجۇر. ءوز قىزىعۋشىلىعى ارقىلى ءوز جەرىن ناسيحاتتادى. بۇل دۇرىس. تەك ءبارى بىردەي ءوز باعىتىن انىقتامادى. بۇل ەندى- ەندى قولعا الىندى. تەگىن دەپ جۇمساي بەرۋگە بولمايدى، ورتاعا، قوعامعا ۇيرەتۋ كەرەك، - دەدى سامعات ارتىعالين.
ونىڭ ايتۋىنشا، كەز كەلگەن ادام كوشەدەن كەلىپ، ۆولونتەر ەدىم دەپ ايتا المايدى. ارنايى سايتقا تىركەلىپ، باعىتىن ايقىندايدى.
تىركەلسە، ءتۇرلى گرانتتاردى ۇتىپ الۋعا مۇمكىندىك بار. سامعات ارتىعالين رەسمي تىركەلگەن ۆولونتەرلەر توبىنىڭ جەتەكشىسى جۇمىسقا قابىلدانىپ كەزدە ەڭبەك ءوتىلى رەتىندە كورسەتە الاتىنىن ايتتى.
ءبىراق ەرىكتىلەر بۇل ويدى جوققا شىعاردى. ج ر و باسشىسى وزگەلەرمەن بىرگە اقىلى وقۋ ورنىندا وقيتىن ستۋدەنتتىڭ وقۋ اقىسىنىڭ بەلگىلى ءبىر بولىگىن شەگەرۋ تۋرالى ۇسىنىس ايتىلىپ جۇرگەنىن دە جەتكىزدى.
ۆولونتەرلىك- تاربيە قۇرالى
ۆولونتەر بولىپ جۇرگەن جاستار، ولارمەن بايلانىستا وتىراتىن مەملەكەتتىك قىزمەتشىلەردىڭ وسى ويدى قۇپتادى. ولار ەرىكتىلەر ءوزىن دە، زامانداستارىن دا تاربيەلەي الاتىنىنا سەنىمدى.
- بۇزاقى، جات قىلىعىمەن تانىلعان بالالار دا بولادى. ولار قاتارعا قوسىلعاندا تۇبەگەيلى وزگەرەدى. ءتىپتى بالالار ۇيىنە بارىپ، مەيىرىمگە قانباي وسكەن بالانى كورىپ، تاۋبەسىنە كەلدى. اتا-اناسىنا بارىپ، جىلاپ، كەشىرىم دە سۇرادى. نان تابا الماي وتىرعان ادامدى كورگەندە شۇكىر ەتەدى. سوندىقتان مەكتەپ جاسىنان باستاپ دامىتقان ابزال. بۋللينگ، سۋيتسيد كەزدەسىپ جاتادى. بۇل سول جاعىمسىز وقيعالاردى ازايتادى. ۆولونتەر ۆولونتەردىڭ جاعاسىنان الدى دەگەندى قايدان ەستىدىك؟ ەستىمەدىك مۇلدە. ءۇيىمنىڭ جانىندا مەكتەپ بار. اۋلاسى كەيدە شاشىلىپ جاتادى. سول مەكتەپتە ۆولونتەرلەر توبى بولسا، بالالارعا سول مەكتەپتىڭ اينالاسىن جۇكتەسە، جاۋاپكەرشىلىگى ارتار ەدى. قىستا قار كۇرەيتىن ادام تاپپايدى عوي. جالعىزباستى قاريالارعا سول ماڭداعى مەكتەپ بالالارى كومەكتەسسە، جاقسى ەمەس پە؟ - دەيدى الىشەر سادىق.
ايتا كەتەيىك، 2026 -جىلى ت م د ۆولونتەرلەر فورۋمى قازاقستاندا وتەدى. بۇل تۋرالى الماتىدا وتكەن سىرتقى ىستەر مينيسترلەرى كەڭەسىندە بەلگىلى بولدى.
ەلىمىزدە ۆولونتەرلىك قىزمەتتى ەسەپكە الۋ ءتىزىلىمىن جۇرگىزۋ جونىندەگى قاعيدالار جاڭارتىلماق. مادەنيەت جانە اقپارات ءمينيسترىنىڭ ءتيىستى بۇيرىعى ەلەكتروندى نىسانداعى نورماتيۆتىك قۇقىقتىق اكتىلەردىڭ ەتالوندى باقىلاۋ بانكىندە جاريا ەتىلدى.
اۆتور
التىناي ساعىندىقوۆا
