تۇيە وسىرەتىن تۇركىستان وبلىسىنىڭ تۇرعىنى مول تابىسقا كەنەلىپ وتىر
تۇركىستان. قازاقپارات - تۇركىستان وبلىسىندا تۇيە ءوسىرىپ، مول تابىس تاۋىپ وتىرعان جاندار كوپ. ەڭبەك ادامدارىنىڭ قاشاندا ەڭسەسى بيىك. اسىرەسە، تۇركىستان وبلىسىندا كاسىپ باستاپ، كول كوسىر پايدا تاۋىپ وتىرعان جاستار كوپ. ءبىرى ءناپاقاسىن جەن انادان تاپسا، ەندى ءبىرى مال شارۋاشىلىعىن وركەندەتىپ كەلەدى. سولاردىڭ ءبىرى سوزاق اۋىلىنىڭ تۋماسى نۇربول بەيسۇگىروۆ.
نۇربول تۇيە شارۋاشىلىعىمەن اينالىسادى. كوپشىلىككە تاڭسىق كاسىپتى قولعا العانىنا دا كوپ بولا قويعان جوق. 2004 -جىلى «نۇربول» شارۋا قوجالىعىن قۇرىپ، تۇيە ساتىپ الا باستادى. ءتىپتى، كەيبىرىن ەل اۋماعىنان، الىس جاقىن شەتەلدەردەن دە الدىردى.
«شارۋاشىلىقتىڭ ىشىندەگى ءتيىمدى باعىتتارىنىڭ ءبىرى تۇيە تۇلىگىن اسىراۋ. ول كۇتىمدى كوپ قاجەت ەتپەيدى. سوندىقتان باسقا اۋىل شارۋاشىلىق مالدارىمەن سالىستىرعاندا ءتيىمدى. سونىمەن قاتار، تۇيە ەتى مەن ءسۇتى كۇندەلىكتى سۇرانىسقا يە ونىمدەر. بۇل كاسىپپەن ەڭ العاش اتامىز اينالىستى. سودان بەرى مەن جالعاستىرۋىپ كەلەمىن»، - دەيدى شارۋا.
قازىر نۇربولدىڭ شارۋا قوجالىعىندا 500 گە جۋىق تۇيە بار. ولاردىڭ 100 دەن استامى ءبىر وركەشتى تۇيەلەر. ال قالعانى «Bactrianus» تۇقىمداسقا جاتادى.
«2009 -جىلى ايىر وركەشتى «Bactrianus» تۇيەسىن دامىتۋ بويىنشا مەملەكەت تاراپىنان سۋبسيديا الدىق. قازىر تۇيە سانىن 500 گە جەتكىزدىك، قوسىمشا 100-دەن استام جىلقىمىز بار. الداعى ۋاقىتتا رەسپۋبليكا بويىنشا ىسكە اسىرىلىپ جاتقان «اۋىل اماناتى» پيلوتتىق جوباسى اياسىندا جىلدىق مولشەرلەمەسى 2,5 پايىزدى قۇرايتىن جەڭىلدەتىلگەن نەسيەگە قول جەتكىزىپ، كاسىپتى كەڭەيتۋدى جوسپارلاپ وتىرمىز. قازىردىڭ وزىندە قىمىران وندىرۋمەن عانا شەكتەلمەي، ەت ونىمدەرىمەن دە اينالىسىپ جاتىرمىز» - دەيدى شارۋا.
سوزاق اۋىلىندا تۇيە ەتىنىڭ ءبىر كەلىسى 1700 تەڭگەدەن ساتىلادى. ال، «اقشاسىن جالاقى العاندا بەرەمىز» دەپ كەلىسەتىندەر ءۇشىن باعا 1900 تەڭگە. اۋىلدا قىسقى سوعىم ءۇشىن ءبىر تۇيەنى ساتىپ الاتىن ادامدار دا بار. شارۋا ولارمەن تۇيەنىڭ كەلىسىنە قاراپ، باعاسىن شىعارادى. تۇيە ءسۇتى دە ازىن اۋلاق تابىس الىپ كەلىپ، شارۋانىڭ شاعىن شىعىندارىن جاۋىپ وتىر.
«اناشىم ۇيدە قىمىران دايىندايدى. جۇبايىم تۇيە ساۋادى. جاسۇلان ەسىمدى اعام ەكەۋمىزدىڭ دە جاقسى قىزمەتىمىز بولدى. ءبىراق شارۋا قوجالىقتىڭ جۇمىسىن جۇرگىزۋ ءۇشىن بارلىعىن تاستادىق. سودان تاڭەرتەڭ ەرتەمەن ىسكە كىرىسەمىز. كۇن باتقانعا دەيىن، سول شارۋاشىلىقتىڭ جۇمىسىن اتقارامىز. قازىر 30 عا جۋىق تۇيەنى ساۋىپ وتىرمىز. قىمىراندى اۋىل تۇرعىندارى الىپ ىشەدى. اراسىندا قالادان ارنايى كەلىپ الىپ كەتەتىندەر دە بار» - دەيدى ول.
شارۋا قوجالىقتا 8 ادام جۇمىسپەن قامتىلعان. مۇنداعى جۇمىسشىلارعا قاجەتتى بار جاعداي جاسالعان. ەڭ باستىسى بارلىعىندا باسپانا بار. شارۋاعا قاجەتتى تەحنيكالاردا اۋلادا تۇر.
«شارۋا قوجالىقتىڭ اۋماعىندا 156,69 گەكتار جەرىمىز بار. ونىڭ 150 گەكتارى جايىلىمدىق بولسا، 3,19 گەكتارى شابىندىق، 3,5 گەكتارى سۋارمالى. الداعى ۋاقىتتا دا سونى يگەرۋ ءىسىن جوسپارلاپ وتىرمىز. مۇمكىندىك بولسا، مال مەن ەگىن شارۋاشىلىعىن قاتار دامىتساق دەگەن جوسپارىمىز بار» - دەيدى ول.
نۇربول تابىستىڭ تاباندى ەڭبەكپەن كەلەتىنىن جاقسى بىلەدى. سوندىقتان كوپ ەڭبەكتەنەدى. ىزدەنەدى. شارۋاشىلىق جۇمىسىن جۇرگىزۋ باعىتىنداعى كىتاپتاردى كوپ وقيدى. كۇننىڭ ىستىق- سۋىعىنا قاراماي كوشەدە ءجۇرىپ، تۇيەلەردىڭ جەم-ءشوبىن دايىندايدى. بوتالارىنان اجىراتىپ، بابىن كەلتىرەدى.
«ەڭبەكپەن كەلگەن اقشانىڭ بەرەكەسى بار. بۇل ءتامسىلدى مەن شارۋا قوجالىقتىڭ جۇمىسشىلارىنا ۇنەمى ايتىپ وتىرامىن. سوڭعى كەزدە ەلىمىزدە ەڭبەك ادامدارىنا ۇلكەن جاعدايلار جاسالىپ جاتىر. ونى دا ۇنەمى حاباردار ەتىپ، ەڭبەك ەرلەرىنىڭ جۇمىسىن ۇلگى ەتەمىن. سوندىقتان بىزدە دە ناعىز ەڭبەك ادامدارىنىڭ ديناستياسى قالىپتاسىپ كەلەدى» - دەيدى نۇربول بەيسۇگىروۆ.
اۆتور
اسحات رايقۇل
