«توماعا تارتاردا»، «ولەڭ دەگەن» - اقىن جەڭىس قانەن ۇلىنىڭ ولەڭدەرى

 جەڭىس قانەن ۇلى «تىنىشتىق» (2015)،  «ءتۇن تۇڭعيىعىنداعى جارىق» (2019)، «ءولارا شاق» (2022)،  «قارا قيال،  جارىق ساۋلە» (2023)،  «كوبىك شاشقان» (2023) جىر كىتاپتارىنىڭ اۆتورى. الەم حالىقتارى جازۋشىلار وداعىنىڭ،  تاڭجارىق قور قوعامىنىڭ، قازاقستان اۆتورلار قوعامىنىڭ مۇشەسى. ماعجان جۇمابايەۆ اتىنداعى حالىقارالىق جاستار ادەبي سيلىعىنىڭ يەگەرى. جەتىسۋ اقىندار  انتولوگياسى «تاۋ مەن وزەن جىرلارى»،  «كوسەگە»،  «سەزىم تامشىلارى» قاتارلى ۇجىمدىق جيناقتارعا ولەڭدەردى ەنگەن. باسقادا ادەبي،  ينتەرنەتتىك باسىلىمداردا ولەڭدەردى جاريالانىپ كەلە جاتقان اقىن. جاقىندا الەم حالىقتارى جازۋشىلار وداعىنىڭ ەنسيكلوپەدياسىنا ءومىربايانى ەندى. 

 

اقىن

قۇسىم بار بيىكتە سامعاپ مەنىڭ دە ۇشاتىن،

ماڭايدى كوگىلدىر ساۋلەگە بولەيدى كوڭىلدى ءساتىم.

زاماننىڭ...

ادامنىڭ سوققان جۇرەك ءدۇرسىلىن،

ارمىسىڭ، وزگەدەن بۇرىن سەزىنگىش اقىن؟

 

جۇرەگىڭە جۇك بولىپ ءتۇستى مە دالا سالماعى؟

كەڭىستىك – ايداي الەم عوي الاقانداعى.

شاعىلىسقان كۇن نۇرىنا ويىڭ با سەنىڭ،

دىرىلدەپ قۇبىلعان ساعىم الاتاۋداعى؟

 

تۇننەن اۋعان اۋناپ، تاڭدا تۇر سەنىم،

قۇسىڭدى ۇشىرىپ بيىككە سامعاتۋشى ەدىڭ.

سۇيە مە ايالاپ، ەلجىرەپ اق تابانىڭنان،

الاقانىنا سالىپ الديلەگەن الماتىڭ سەنىڭ؟!

 

كۇنىنە سان قۇبىلادى، كورەم، ىشكى رەڭ،

شىم-شىتىرىق ۇرەيگە تولى نەگە ءتۇس كىلەڭ؟

اسپان سۇيەدى،

قاراشىعىمەن قارا ءتۇن ايمالاپ،

قاراعان اقىن جانارىن الەم ۇستىنەن...

 

كەيدە يە بولماي سەزىمگە قالامىن، ەسىرىك،

شابادى تۇلپارداي اقىننىڭ قالامى كوسىلىپ.

سارقىنى ءوزىڭ بە دەيمىن كوشپەندىلەردىڭ،

كوكىرەگىنە قوندىرىپ العان دالانى كوشىرىپ؟

 

تاڭ جىميىپ كۇلمدەسە، ءتۇن ەسكىرە مە،

اتىلعان جەبە ويىڭدى ىلەستىرە مە؟

ۇيىڭنەن سىرتقا ءبىر ءسات شىعىپ تىڭداشى،

كىسىنەگەن بابالار تۇلپارىنىڭ ءۇنى ەستىلە مە؟!

 

...كەيدە وسىلاي ولەڭمەن تارقاتام كوڭىل قۇساسىن،

قۇسىم بار، بيىككە سامعاپ مەنىڭ دە ۇشاتىن.

زاماننىڭ...

ادامنىڭ ىشكى جان قۇپياسىن،

ارمىسىڭ، وزگەدەن ەرەك سەزىنگىش اقىن؟!

 

ولەڭ دەگەن

 

ولەڭ دەگەن – سالىنعان سوزدەن ساراي،

جۇرەك ءبىلىپ، جان ۇعىپ، سەزگەن سانا.

دۇنيەنى (باپتاعان جۇيرىك ءمىنىپ)،

مەنىڭ ۇشقىر قيالىم كەزگەن سولاي.

 

بەس قارۋىن اسىنعان جاۋىنگەرىم!

جانىمدى ورتەپ كۇيدىردى جالىن-دەمىڭ.

«تاس بۇلاقتىڭ سۋىنداي» سىلدىر قاعىپ،

«تىلگە جەڭىل» كەلەتىن جانىم مەنىڭ!

 

ءدۇر سىلكىنىپ تۇرادى ەل ۇرانداساق،

كوزدەن جاس بوپ دومالار، جىلاپ جاتساق.

قاسقىر السام دەگەن ءبىر ويىم دا بار،

قيالىمدا قاندى كوز قىران باپتاپ...

 

ءالى كۇنگە ءبىر قانعان جوق سارىعىم،

جۇرەگىمنىڭ تۇبىندە جاتقان «ۋىم».

نىساناعا كوزدەۋلى دايىن تۇرار،

قاي كەزدە دە وقتاۋلى وتقارۋىم!

 

جايلاپ اتقان جانىمدا اق تاڭىمسىڭ،

اق تۇيەنىڭ قارىنى اقتارىلسىن!

اباي دەگەن اتامنان قالعان ميراس،

«ەرمەك ءۇشىن جازبايتىن، ماقتان ءۇشىن».

 

سوزگە اينالىپ قۇلاعان ساعىنىشىم،

مەن الەكپىن بابىڭدى تابۋ ءۇشىن.

اق جول تىلەپ ءار جولعى ساپارىما،

وزەن كەيىن قاشادى، تاۋ ىعىسىپ!

 

توماعا تارتاردا

 

ۇياتتى قويشى، ولىمنەن بولسادا كۇشتى!

اق سۇڭقار ەركىندىك اسپانىن اڭساپ-اق ۇشتى.

كىرپىگى سىنعان قايعىدان قارا جەر - انانى،

سۇلۋ اي ەڭىرەپ كەلىپ قانشاما قۇشتى.

 

قار قالىڭ جاۋار، قارقىلداپ تامام جۇت - قارعا...

كۇن كەتتى بەكىنىپ الار قامال قىپ تاۋعا.

اڭساپ ەل قۇلشىنىپ ەردى ەسىل سەنىمگە،

قانشاما ەر تۇنشىعىپ ءولدى ادالدىقتارعا؟!

 

بىتەدى

 

تاستاقتا تاعاسىز تۇياق تا جەلىنىپ،

سايدا ساندالساڭ، شىعاسىڭ قىراتقا جەرىنىپ.

التىن ەر كوپ مىنسەڭ قاجيدى تاقىمىڭ،

شىداي المايسىڭ ءدايىم شۋاققا كومىلىپ!

 

قاجىر سىيلاعان قايتپاس قاراڭعى ءتۇن ماعان،

قانشا دامەلەر قيىس قادامدى بۇرماعان...

تەك ءوزىم ۇناتىپ سۇيگەن اق ماحابباتىم-اۋ،

مىجىلىپ قالارداي تابانعا، مازامدى ۇرلاعان.

 

اق ۋىز ومىراۋ الدىمدا، اشىپ ەمگەم جوق،

قول-اياعى بايلانسادا ەردىڭ،

باسى كونگەن جوق!

«تاعى تاريحڭدى دۇرستاپ مەن جازعام!»- دەپ،

(«كەن قازعام» دەپ،)

وكتەم كەۋدەلەر جاتىر وڭمەڭدەپ.

 

جازعان جوق ات اياعىنداعى ارقان شيىرىقتارىن،

تىرلىك كۇيبەڭى باستى ەڭسەمدى جيىلىپ قالىڭ.

ەر تاعدىرىمدى ەڭىرەتىپ ەسىمە سالدى-اۋ،

بۇلاڭداتىپ بۇرالقى ءيت قۇيىرىقتارىن...

 

جەر جارىقشاعىن كومىپ جاتىر مۇڭلىقتارمەنەن،

قالاقاي، تىكەن بىرگە ءونىپ جاتىر سۇمدىقتارمەنەن...

جۇرەگىندە وتى بار وشپەس لاپىلداپ جانعان،

ەسىل ەرلەر بىرگە ءولىپ جاتىر شىندىقتارمەنەن!

 

ءجۇز قايتالاپ ايتىپ الەمنىڭ اسقاق ۇرانىن،

تاۋعا ۇرامىن باسىمدى، تاسقا دا ۇرامىن.

تاستاپ كەتەمىن سۇردەك قىپ سارى ءىزىمدى مەن،

باستاپ كەتەمىن عۇمىردىڭ باسقا ءبىر ءانىن…

 

قاليبەك حاكىم وقىپ وتىر نامازىن

 

نە قيىندىق كورمەدىڭ سەن، قازاعىم؟

سەن نە كورسەڭ،

سول تاعدىردى جازامىن!

اپپاق قارداي جاينامازىن جايىپ ساپ،

قاليبەك حاقىم وقىپ وتىر نامازىن...

ەلتەڭ-سەلتەڭدى ەلەمەيتىن سابازىم!

تاڭداي كەۋىپ تاكلاماكانداي ءشول باسقان،

قارسى كەلگەن گيمالايداي تاۋدى اسقان.

تاسىرلاعان تۇياعىمەن تۇلپاردىڭ،

تاريحقا جازىلىپتى سول داستان...

اقيقات بۇل – ەۋروپاعا ەل قاشقان!

اپتاپ ىستىق ەرىتە الماعان قار-مۇزىن،

شىڭحاي-تيبەت ۇسترتىندە قالدى ءىزىڭ.

كەتتى سولاي تارىداي بول شاشىلىپ،

دۇنيەگە «ءار قازاق – مەنىڭ جالعىزىم».

(مۇنى ەسكە الماۋ – قيانات قوي ءدال بۇگىن!)

جالىن - وتى لاپىلداعان كەۋدەمنىڭ-

تەرەڭدەرگە مۇڭىن قايتىپ جەرلەرمىن؟

ءبىزدى ءوسىردى، ءىزى قالعان ەرەنتاۋ-

قاليبەك، قامىزا، تاكىمانداي ەرلەردىڭ...

(سونبەي جانىپ تۇرعان وتتى مەن كوردىم.)

جىگىت بولساڭ تىزەڭدى يمە، كەۋدە كەر!

دۇسپانىنان كوپ تەپەرىش كورگەن ەل.

قيلى زامان بۇزىپ ءوتىپ قامالىن،

ينديانىڭ اۋماعىنا كەلگەن ەل...

(قاندى قىرعىن كوشىڭ سولاي جوندەلەر.)

«قاس-ساق» دەگەن اتىنا شىن لايىقتى،

جۇرت ەكەنىن دوس ءتۇسىنىپ، جاۋ ۇقتى.

كوشكەن قاۋىم ىزدەي-ىزدەي ەركىندىك،

ءتۇبىمىز ءبىر تۇرىكتەردى تاۋىپتى...

قازاق اتىن دۇنيەگە تانىتتى!

ءتان ولەڭ بۇل 21- عاسىرعا،

اشىق ايتقىن، ىشىڭە سىر جاسىرما!

قاليبەك حاكىم راحىم سۇراپ اللادان،

بولادى ەندى بەيبىت ناماز وقۋعا.

ىزگىلىك بار ناعىز قايسار باتىردا.

جان جىلىنار شۋاعى مول تاڭداردىڭ،

مەن دە الاتاۋ بيىگىندە سامعارمىن...

ماڭگى-باقي رۋحى بولسىن ءجانناتتا،

ەلى ءۇشىن ەرلىك ەتكەن جانداردىڭ،

ءبىر اللا دەپ، شاھيت بولعان جانداردىڭ!

...ەشتەڭەنى ەلەمەيتىن سابازىم،

قاليبەك حاكىم وقىپ وتىر نامازىن...

 

ەلىسحان باتىر، گيمالاي تاۋى

(باللادا)

 

وتانى جوق، وتى جوق ەل - بەيشارا، قورعانسىز،

باستاپ كەتسە بەكىنىپ قيىنشىلىق ساپارىن.

...كوشتى ەلسحان باتىرلار، بولاشاعى بولجاۋسىز-

جاتساڭ تۇسكە كىرمەيتىن ەۆروپاعا بەت الىپ.

جاسىرىپ بوي تۇندەرگە، ءۇمىت ارتىپ اق تاڭعا،

(ءبىر اياعىن قىرقىپ بەرگەن ارلان سىندى قاقپانعا!)

... كىردى ءبىر كۇن تۇسىنە قانعا بوككەن اكەسى،

گيمالايدىڭ يىعىندا توقىم توسەپ جاتقاندا:

«ۇلىم قايدا باراسىڭ، تىم جىراقتاپ كەتتىڭ عوي؟

قايسار باستا بولادى بەتى قايتپاس ەكپىندى وي.

قىزىعىنان شىجىعى كوپ، بەس-اق كۇندىك بۇل دۇنيە،

بۇل ءتۇننىڭ دە ساعان ونشا بايانى دا جوق ءتۇن عوي!

كۇرسىنىپ ال دۇرىستاپ، كوكىرەگىڭ كەڭىسىن،

ءبىر سەنىمنەن باسقانىڭ كومەگى جوق سەن ءۇشىن.

ءىلىنىپ ءبىر كەتەتىندەي زامانانىڭ قىرىنا،

تاڭ قالامىن، قۇدايعا جاقپاي قالدى نە ءىسىم؟

جۋىق ارا توقتاي الماس كەتكەن قاڭباق جەل قاعىپ،

العان بەتىڭ: وي، ءۇمىتىڭ ماعان ەندى بولدى انىق.

شىڭساي مەن قوجانياز كەزەك-كەزەك سۇيرەلەپ،

سەن ابايلا!

مەن قالدىم عوي ەكى ارادا سورلانىپ...

كۇشىڭ باردا، جاتقا ەسەڭدى بوستان-بوسقا جىبەرمە!

قازاق دەگەن كونبەگەن ەل تۇساۋ مەنەن شىدەرگە.

بۇدان ارى باراسىڭدار، (تاباسىڭدار جىلى ۇيا،)

بولاشاقتا ءوسىپ-ونەر ءۇندى دەگەن ءبىر ەلگە...

ەركىندىكتىڭ اسپانىنان قۇلاپ تۇسكەن تاڭعى اراي،

ەشقاشان دا دەپ ويلاما: بارلىعى دا بولدى وڭاي.

تىنىمى جوق، كەمەلىنە كەلمەي كەتكەن جالعان-اي،

سونان كەيىن كوشەسىڭدەر، كوشەسىڭدەر ارى قاراي.

قيىندىق بۇل سوزىلاتىن ءالى دە كوپ سان ايعا،

ءديدارىڭدى تۇر كورسەتىپ «تاعدىر»- دەگەن شاراينا.

ءاز باسىڭا كەلەتۇعىن الدا ۇلكەن سىناق بار،

ەڭ الدىمەن امان قالار ساۋلىعىڭدى كوپ ويلا.

ا-ب-ا-ي-لا،

ج-ا-ر-ا-ي-ما؟»

... بۇل ساپاردىڭ جانىڭا ەش تىنىمى دا جوق ساپار،

ويلاي قالساڭ ءبىر قاسىرەت سۇيەگىڭدى قاقساتار.

كوزدەن لەزدە عايىپ بولدى ساۋلە بولىپ زىمىراپ،

اكەسى ونىڭ اۋليەگە اينالدى دا اقساقال.

كەتتى ويانىپ ەلىسحان باتىر...

جاننىڭ جاسىل بۇرشىگى-

قالتىرارداي، تىم اسقاقتاپ گيمالايدىڭ تۇر شىڭى.

ءالىپ ءۇنى - اكە ءۇنى قۇلاعىندا جاڭعىرىپ،

تۇردى ەستىلىپ ءدۇرس-ءدۇرس ەتەن جۇرەگىنىڭ ءدۇرسىلى.

«ە، جۇرەگىم، ەت جۇرەگىم، ءالى تالاي تۋلارسىڭ،

قۋانىش تا، قايعى دا ورتاق، تۋلاۋ ءۇشىن تۋعانسىڭ.

كەلىپ تۇرعان بىزدەرگە ايان شىعار بۇل، بالكىم،

ات ايىلىن بوساتاتىن تاياۋ شىعار كۇن، بالكىم؟

قۇسىمىز جوق گيمالايدىڭ بيىگىنە قوناتىن،

كۇن بولدى-اۋ بۇل، ويلاي قالساڭ، ەسىمىزدەن تاناتىن.

ءومىر عوي بۇل، (كەرى تىزگىن تارتپاسپىن!)

بەلگىسىزدىك ساعىمىنا ءسىڭىپ عايىپ بولاتىن.

نەدە بولسا كورەسىنى كوردىك جازعان تاعدىردان،

جەتەر جەرگە جەتىپ الىپ جاقسى-اۋ ۇيقى قاندىرعان.

ەستە ۇمىتپاي ساقتارمىن-اۋ جورتار الدا جولىمدا،

وسيەتىن اكەشىمنىڭ امانات قىپ قالدىرعان...»

اكە جاتىر باركولدىڭ ءبىر بيىگىن جاستانىپ،

ەسىنە الدى ەكى ۇلانىن، جانارىنان جاس تامىپ...

تاس ءتۇيىن بوپ بەكىنىپ تۇرىپ كەتتى ول ورنىنان،

تۇلكى تىماق باۋلارىن ەسكەن سامال قاشتى الىپ.

گيمالاي تۇر قاراداي ءبىر ءوڭى قاشىپ سۇرلانىپ،

ەشكىمدى دە مەنسىنبەستەي، ورلىگىنە بۇلدانىپ.

باسىپ تۇردى تابانىمەن دۇنيەنىڭ جوتاسىن...

جەردىڭ شارىن شيىرلاعان، قازاق دەگەن ءبىر حالىق!

قوس شىراعى سەكىلدى ەدى - ەكى بىردەي قوس ۇلى،

جۇرەگىنىڭ تۇبىنە ابدەن شەر بوپ قاتىپ بەكىدى.

تىزە بۇكتى ەلىسحان ەر،

قىرعىن تاپقان ەل-جۇرتتىڭ

ارۋاعىنا باعىشتاپ ۇزاق قۇران وقىدى...

قاتۋلىققا قالقالاتىپ كومەيىنىڭ بۇلكىلىن،

قايسارلىققا بۇركەتىپ اپ كوڭىلىنىڭ جىرتىعىن.

قىران كوزىن توڭكەرىپ جان-جاعىنا قارانىپ،

تاڭدايىنا وق باسىپ، سايلاپ قويدى ول مىلتىعىن.

جيناپ الدى قارا ماقپال شاشىن جەرگە جايىپ ءتۇن...

«و، تۋعان جەر، امال نەشىك، قادىرىڭدى جاي ۇقتىم.»

تاڭ جادىراپ كەلەدى، انە،

تاساسىنان ءداۋ تاستىڭ-

قاقىرىنعان ءۇنى ەستىلدى دارەت العان ءزايىپتىڭ...

جۇرتتىڭ ءبارىن بەلگىسىز ءبىر ۇلى ۇرەي ءجۇر مەڭدەپ،

ءبىر ساعىنىش كوكىرەكتەن ميعا شاپشىپ تىك ورلەپ.

ەر ەلىسحان تۇردى ورنىنان... بەتكە الىپ ءۇندى ەلىن،

ءبىراق، سوندا كوپ ۇزاماي كوز جۇمارىن بىلگەن جوق!

ۇمىتىلماس سانالاردان ماڭگىلىككە ءسات وسى،

(ءبىزدى جەبەر، قابىل بولعان ەلدىڭ دۇعا - باتاسى.)

جۇگىن ارتتى ەل كولىگىنە «ءيا، اللالاپ، اللالاپ»،

كوش جونەلدى،

قالا بەردى مەڭىرەيىپ گيمالايدىڭ جوتاسى...

استانا قالاسى

استانا مەنى

قارسى السا، ءبىر وي باستالار ەدى.

ورنىعىپ العان وسىندا ەكەن عوي،

جايساڭدار مەنەن قاسقالار ەلى.

گۇلدىڭ اناسى -

الاۋلاپ شىققان كۇندى، قاراشى.

ارقانىڭ بايتاق توسىنە جايعاسقان،

قازاعىمنىڭ نۇرلى قالاسى!

ايىم ۇناتقان…

( قايعى-مۇڭ دەگەن نە، ءتايىرى، باتپان!)

كۇللى عالامعا كەۋدەسىن كەرىپ،

اسپان استىندا جايىلىپ جاتقان -

جاس قالا وسى،

ادەمى قالا، باس قالا وسى!

دۇنيە ويلانىپ بىلە الماي اڭ-تاڭ،

پەرىمە، پەندەمە، باسقاما دوسى؟!

مارتەبە، مىنە،

(ءسوزىم بار مەنىڭ ايتار ەلىمە….)

بەرەكە بەلگىسى - جان-جاقتان كوشەلەر،

قۇيىلعان كەلىپ بايتەرەگىمە.

كەشىم جايىندا،

وت شاشۋ شاشىلىپ نە ءتۇرلى ويىمدا.

ەگەمەندىكتىڭ ەسكەرتكىشى بۇل،

نۇرەكەڭ ورناتقان ەسىل بويىندا.

جاس قالام وسى،

( پەرى مە، پەندە مە، باسقا ما دوسى؟!)

21 - عاسىر تولعاتىپ تۋعان،

سۇلۋ دا، سۇيكىمدى استانام وسى.

 

ءمۇسىن

 

اق دالا بەتىمەن اق تاڭ جۇگىردى،

اعىنان الەم جارىلعان.

قيالىمدى الىپ قاشقان ءدۇبىردى،

جابىرقاۋ شاقتا ساعىنام.

قازىعىن قاعىپ قايعىم ۇتادى،

باعىتىن بۇرعان ۇلى اعىس.

اق ەدىل ارمانىم ايدى قۇشادى،

ساۋلەسىن شاشقان كۇن الىس.

ساعىنىش - جاناردىڭ جاسىن بايقادىم،

ويىمدا ءجۇردى، ال، ءبىراق…

دابىرا قىلىپ ءداتىمدى ايتامىن،

جاستىققا تيمەي جارقۇلاق.

اڭسايتىن ەدىم اق جانىممەنەن،

ارۋ قىزداردى كەكىلدى.

پاك سۇلۋلىقتىڭ سالماعىمەنەن،

جەڭىپ ءبىر العان دەسىمدى.

دابىلىن قاقتى قوزعالىس الەمى،

كوگىلدىر تولقىن ىشىندە.

ايبار جامىلعان جولبارس ادەمى،

اينالىپ كەتتى مۇسىنگە…

 

سوڭعى شەك

 

جەتەلەيتىن العا ءۇمىت بولسا بولادى،

ورتا جولدا ەشقاشان ولتىرمەيدى سەنىم.

«قۇس جولى» نىڭ كوڭىلگە جۋىق بولسا جولاعى،

كوتەرىلىپ كوككە جەلپىلدەيدى ەتەگىڭ.

جاپىرىلىپ كوك شالعىن باس قويادى جەرگە،

سۋداي تۇنىق كۇنا ۋاقىتقا جۇتىلىپ.

تاۋدى كەزۋ جورىعى باستالادى جەلگە،

بويىڭداعى قانىڭدى تاسىتسا كۇپىرلىك.

كەلەر كۇننىڭ كىمدەردى ەلەيتىنىن بىلمەيمىن،

ءىس ىستەسەم دەپ ەدىم تاعدىرىما ساي قىلىپ.

جەردىڭ بەتىن مەيىرمەن جەبەيتۇعىن كۇندەيمىن،

قارسى كەلگەن بوگەتتەن قارعىدى ما سايكۇلىك؟

تاۋ، جازىق، ادىرلار… وتقا توسەپ جونىن

جاتادى، (ەشقاشان ساسپايدى ۋاقىت نارقاسقا.)

كوڭىلدەردىڭ تۇبىندە جاتقان ەسەپ قولىن

سوزادى، تۇندەردە وي تاستاي باتىپ جامباسقا…

قۇلاپ كەتەم كەيدە ءبىر قۇلقىنىنا پيعىلدىڭ،

قىزعانىشتىڭ مىسىعى كوكىرەگىمدى تىرمالاپ.

ىلەسەمىن ەلىگىپ سۇڭقىلىنا ءبىر كۇيدىڭ،

كۇيىنشتىڭ جانىما وتى كومىلدى ءبىر عاجاپ.

سوڭعى شەككە جەتكەندە پارتىلايدى ادالدىق،

بۇلت ۇيىرىلمەي ماڭگىلىك جۇر كوكىنە كىمدەردىڭ؟

بىردە تولىپ، ال، بىردە جارتىلايدى ادامدىق،

ىلەسە الماي يتشىلەپ بۇلكەگىنە كۇندەردىڭ …