تۇركىستان وبلىسىندا قۋاڭشىلىق: ەگىستىك كۇيىپ، مال ازىعى قىمباتتادى
تۇركىستان. KAZINFORM - تۇركىستان وبلىسىندا ۇزاققا سوزىلعان قۋاڭشىلىق سالدارىنان ەگىستىك القاپتارى كۇيىپ، شارۋالار شىعىنعا باتىپ جاتىر.
وبلىستىق اۋىل شارۋاشىلىعى باسقارماسىنىڭ مالىمەتىنشە، 49,8 مىڭ گەكتار ەگىس القابى زارداپ شەككەن. بۇل - جالپى ەگىلگەن 355,2 مىڭ گەكتاردىڭ 14 پايىزى. قازىر انىقتاۋ جۇمىستارى جالعاسىپ جاتىر.
كوكتەمگى ەگىس ناۋقانى بارىسىندا بۇل جاعداي بىرنەشە اۋدانداعى شارۋالاردى تىعىرىققا تىرەدى.
اسىرەسە بايدىبەك (25,2 مىڭ گ ا)، ورداباسى (6,7 مىڭ ا)، تۇلكىباس (5,2 مىڭ گ ا)، تولەبي، ارىس، سارىاعاش جانە سوزاق اۋداندارىنىڭ ەگىستىكتەرى قاتتى زارداپ شەككەن.
- بيىلعى قۋاڭشىلىقتى جەرگىلىكتى اتقارۋشى ورگاندار، قوعام بەلسەندىلەرى مەن نەسيە ۇيىمدارىنان ارنايى موبيلدى جۇمىس توبى قۇرىلىپ، زەرتتەۋ شارالارىن جۇرگىزىپ جاتىر. وتكەن جىلدىڭ كۇز ايلارىندا ەگىلگەن جانە كوكتەم ايلارىندا ەگىستىگىن مەرزىمىنە سايكەس ازىقتاندىرعان شارۋالار جاقسى ءونىم الادى دەپ كۇتىلىپ وتىر. ال، اگروتەحنيكالىق شارالاردى تولىق جۇرگىزبەگەن شارۋالار ءونىم الماۋى دا مۇمكىن. دەگەنمەن، بيىل اۋا رايىنىڭ جاۋىن-شاشىنسىز قۇرعاق بولۋىنا بايلانىستى ءداندى جانە مايلى داقىلداردان جوسپارلانعان ءونىمنىڭ الىنباۋ قاۋپى جوعارى بولىپ تۇر، - دەلىنگەن اۋىل شارۋاشىلىعى باسقارماسىنىڭ اقپاراتىندا.
مال ازىعى قىمباتتادى
جايىلىمعا دا ءشوپ شىقپاي، مال ازىعىن دايىنداۋ قيىنعا سوعىپ وتىر. بيىل وبلىس بويىنشا 4,3 ميلليون توننا جەم -ءشوپ دايىنداۋ جوسپارلانعانىمەن ازىرگە 57,1 مىڭ توننا عانا جينالعان.
ءشوپتىڭ باعاسى بىلتىرعى جىلمەن سالىستىرعاندا قىمباتتاعان. شارۋالاردىڭ كەلىسىمى بويىنشا ءار وڭىردە ءارتۇرلى باعادا ساتىلىپ جاتىر.
- ارينە، بۇل قۋاڭشىلىق شارۋالاردىڭ الەۋمەتتىك-ەكونوميكالىق جاعدايىنىڭ تومەندەۋىنە الىپ كەلەدى. سونىمەن قاتار، مال ءوسىرىپ جاتقان شارۋالارعا اسەرىن تيگىزەتىنى بەلگىلى. بۇل ءبىرىنشى كەزەكتە مال ازىعىنىڭ ءوسۋى مەن ەتتىڭ باعاسىنىڭ كوتەرىلۋىنە ءوز سەپتىگىن تىگىزبەي كەتپەيتىنى ايان، - دەدى باسقارما وكىلدەرى.
سۋدى ۇنەمدەمەسە، جاعداي قيىندايدى
سۋ تاپشىلىعىنىڭ الدىن الۋ ءۇشىن وبلىستا سۋ ۇنەمدەۋ تەحنولوگيالارى بەلسەندى تۇردە ەنگىزىلىپ جاتىر. 2023 جانە 2024 -جىلدارى 55 مىڭ گەكتار جەرگە تامشىلاتىپ جانە جاڭبىرلاتىپ سۋارۋ جۇيەسى ەنگىزىلگەن.
جىل سوڭىنا دەيىن بۇل كورسەتكىشتى 59 مىڭ گەكتارعا جەتكىزۋ كوزدەلىپ وتىر. ال، 2030 -جىلعا قاراي وڭىردە سۋ ۇنەمدەۋ تەحنولوگيالارىن 216,3 مىڭ گەكتارعا ەنگىزۋ قاراستىرىلعان.
سۋ تاپشىلىعى قاتتى سەزىلەتىن جەتىساي، ماقتاارال جانە شاردارا اۋداندارىندا جوسپاردان تىس 8 مىڭ گەكتار جەرگە سۋ ۇنەمدەۋ تەحنولوگياسى ەنگىزىلىپ جاتىر.
سونىمەن قاتار، وتىرار اۋدانىنداعى ماقتا شارۋاشىلىعىنا قىتايلىق كومپانيا ارقىلى 32 مىڭ گەكتارعا جاڭا تەحنولوگيا ەنگىزۋ جۇمىسى باستالعان.
قازىر وبلىستا جالپى سىيىمدىلىعى 8,8 ميلليارد تەكشە مەتر 42 سۋ قويماسى بار. الايدا بيىلعى قۋاڭشىلىق سالدارىنان ولاردىڭ دا تولۋى ورتا ەسەپپەن 60 پايىزدان اسپاي وتىر.
وسىعان بايلانىستى جاڭا سۋ قويمالارىن سالۋ جانە ەسكى نىسانداردى قايتا جاڭعىرتۋ جوبالارى قولعا الىنعان. اتاپ ايتقاندا، «بايدىبەك اتا»، «بورالداي»، «قاراقۋىس»، «يقان سۋ» سەكىلدى ستراتەگيالىق ماڭىزى بار جوبالار ازىرلەنىپ جاتىر.
اتالعان جوبالار تولىق ىسكە اسقان جاعدايدا «بوگەن» سۋ قويماسىنا قوسىمشا 120,3 ميلليون تەكشە مەتر اعىن سۋ جەتكىزىلەدى. بۇل تۇركىستان قالاسى اۋماعىنداعى وڭىرلەردە اعىن سۋ ماسەلەسىن تۇبەگەيلى شەشەدى.
سۋ رەسۋرستارىن باسقارۋ ىسىنە حالىقارالىق قارجى تارتۋ دا كوزدەلگەن. «يسلام دامۋ بانكى» ارقىلى العاشقى كەزەڭدە قۇنى 73,6 ميلليارد تەڭگەگە 14 جوبا قارجىلاندىرىلادى. ال، ەكىنشى كەزەڭدە 120 جوباعا جوبالاۋ- سمەتالىق قۇجاتتاما ازىرلەنەدى.
جالپى 25 سۋ قويما، 1 سۋ رەتتەگىش، ۇزىندىعى 4265,4 شاقىرىمدى قۇرايتىن 269 كانالداردى كۇردەلى جوندەۋدەن وتكىزۋ ناتيجەسىندە سۋ نىساندارىنىڭ توزۋ كورسەتكىشى 76 پايىزدان 50 پايىزعا تومەندەيدى.
بۇل جوبالار جۇزەگە اسسا، قوسىمشا 400 مىڭ گەكتار سۋارمالى جەرگە سۋ جەتكىزۋ مۇمكىندىگى پايدا بولادى.
شارۋالاردىڭ نەسيەسىن شەگەرۋ ۇسىنىلىپ وتىر
بۇگىنگى تاڭدا ءداندى جانە مايلى داقىل ەككەن اگروقۇرىلىمداردىڭ 1,4 ميلليارد تەڭگە كولەمىندە بەرەشەگى بار.
وسىعان بايلانىستى «كەڭ دالا» باعدارلاماسى ارقىلى الىنعان نەسيەنى ءبىر جىلعا شەگەرۋ ماسەلەسى قارالىپ جاتىر.
سونداي-اق «قازاگروقارجى» جانە «اگرارلىق نەسيە كورپوراتسياسى» ارقىلى الىنعان ليزينگتىك قارجىلاردىڭ تولەۋ مەرزىمىن دە ۇزارتۋ بويىنشا اۋىل شارۋاشىلىعى مينيسترلىگىنە وبلىس اكىمدىگىنەن ۇسىنىس حات جولدانعان.
تۇرعىندار كۇن سايىن تاساتتىق بەرىپ جاتىر
جۋىردا ءماجىلىس دەپۋتاتى ۇلاسبەك سادىبەكوۆ ۇكىمەتكە وڭىردەگى قۋاڭشىلىقتىڭ سالدارىن ايتىپ دەپۋتاتتىق ساۋال جولدادى.
- الداعى ۋاقىتتا دا اۋا رايى قولايسىز بولادى. بۇل، ءوز كەزەگىندە، اۋىل شارۋاشىلىعى تاۋار وندىرۋشىلەرىنىڭ الەۋمەتتىك-ەكونوميكالىق تۇراقتىلىعىنا كەرى اسەر ەتەتىنى انىق. سونداي-اق، اۋدانداردا وزەن-بوگەتتەر دەڭگەيىنىڭ تومەندەۋى بايقالادى. اسىرەسە، سوزاق پەن بايدىبەك اۋداندارىندا جاۋىن-شاشىننىڭ ازايۋى مەن جەر استى سۋى دەڭگەيىنىڭ تومەندەۋى - تىرشىلىكتىڭ تۇتقاسىن ۇستاعان شارۋالارعا ۇلكەن قيىندىق تۋعىزىپ وتىر. بۇگىندە جەرگىلىكتى تۇرعىندار كۇن سايىن تاساتتىق بەرىپ، جاراتۋشىدان جاڭبىر سۇراپ وتىر، - دەدى ۇلاسبەك سادىبەكوۆ.
دەپۋتات قۋاڭشىلىقتان زارداپ شەككەن اۋدانداردا توتەنشە جاعداي رەجيمىن جاريالاۋ مۇمكىندىگىن قاراستىرۋدى جانە قۋاڭشىلىق زارداپتارىن ەڭسەرۋگە باعىتتالعان ارنايى وڭىرلىك باعدارلاما قابىلداپ، ونىڭ اياسىندا عىلىمي نەگىزدەلگەن اگروەكولوگيالىق شەشىمدەردى جۇزەگە اسىرۋدى ۇسىندى.
سونداي-اق، وڭتۇستىكتەگى شارۋالار «اگرارلىق نەسيە كورپوراتسياسى» ا ق تاراپىنان اۋداندارداعى نەسيە سەرىكتەستىكتەرىنە قويىلاتىن تالاپتاردى وڭتايلاندىرۋعا، جاۋىپ تاستاعان نەسيە جەلىسىن قايتا اشۋعا ىقپال ەتۋدى سۇرادى.
- جەرگىلىكتى دەڭگەيدە بۇل ماسەلەنى شەشۋگە تىرىسۋدا، الايدا جاعداي رەسپۋبليكا كولەمىندە قولداۋ كورسەتۋدى قاجەت ەتەدى. بۇل ماسەلە - ءبىر ءوڭىر عانا ەمەس، بۇكىل ەلدىڭ ازىق-تۇلىك قاۋىپسىزدىگىنە تىكەلەي اسەر ەتەتىن وزەكتى ماسەلە، سوندىقتان وڭ شەشىلۋىنە ىقپال ەتۋىڭىزدى سۇرايمىن، - دەدى دەپۋتات.
اۋىل شارۋاشىلىعىنا ايتارلىقتاي ۇلەس قوسىپ وتىرعان تۇركىستان ءوڭىرى ءۇشىن سۋ تاپشىلىعى مەن قۋاڭشىلىق - تەك ءبىر ماۋسىمنىڭ ەمەس، جۇيەلى تۇردە شەشۋدى قاجەت ەتەتىن كۇردەلى ماسەلە.
وسىلايشا سۋ ۇنەمدەۋ تەحنولوگياسىن كەڭىنەن ەنگىزىپ، ينفراقۇرىلىمدى جاڭارتۋ - ۋاقىت كۇتتىرمەيتىن مىندەتكە اينالىپ وتىر.
ايتا كەتەيىك، بۇدان بۇرىن تۇركىستان وبلىسىندا 896 مىڭ گەكتارعا اۋىل شارۋاشىلىعى داقىلدارى ەگىلەتىنىن جازعان بولاتىنبىز.
اۆتور
قايرات زاينيشيەۆ
