تاريحشى: 5-اقپان - الماتىنىڭ تاريحي اتاۋى قايتارىلعان كۇن
الماتى. KAZINFORM - وسىدان تۋرا 103 جىل بۇرىن، 1921 -جىلى 5-اقپاندا جەتىسۋ وبلىستىق رەۆوليۋتسيالىق كوميتەتىنىڭ ۆەرنىي قالاسىنىڭ اتاۋىن الماتى دەپ وزگەرتۋ تۋرالى شەشىم قابىلداندى. بۇل تۋرالى Kazinform تىلشىسىنە ءال-فارابي اتىنداعى قازاق ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتى قازاقستان تاريحى كافەدراسىنىڭ مەڭگەرۋشىسى، تاريح عىلىمدارىنىڭ دوكتورى بەرەكەت كارىبايەۆ ايتىپ بەردى.
عالىمنىڭ ايتۋىنشا، مۇحاممەد حايدار دۋلاتيدىڭ «تاريحي-راشيدي» ەڭبەگىندە ءامىر تەمىردىڭ موعول حاندارىمەن سوعىسى كەزىندە وسى جەردە الماتى دەگەن ەلدىمەكەن جانە شەلەك، شارىن دەگەن وزەندەر تۋرالى ايتىلعان.
ياعني، الماتى - ەجەلدەن كەلە جاتقان تاريحي اتاۋ.
«1854 -جىلى اقپان ايىندا پاتشا ۇكىمەتى تۇسىندا قازىرگى الماتى قالاسى تۇرعان جەردە ۆەرنىي بەكىنىسى سالىنا باستايدى. ارادا 5 جىل وتكەندە وندا حالىق سانى 5 مىڭ ادامعا جەتەدى. 1867 -جىلى ۆەرنىي ۋەزد ورتالىعى بولىپ، قالا ستاتۋسىن الادى. سودان كەيىن بۇل جەرگە تاتار ساۋداگەرلەرى، ورىس-كازاك اسكەرلەرى كەلىپ، قالانىڭ اۋماعى كەڭەيىپ، حالىق سانى وسە تۇسەدى. كەيىن ۆەرنىي قالاسى جەتىسۋ وبلىسىنىڭ ورتالىعى بولدى. 20-عاسىردىڭ باسىندا مۇندا جاڭا زاۋىت، فابريكالار سالىنا باستايدى. ايتا كەتۋ كەرەك، سول كەزدەرى ۆەرنىي ەرلەر گيمنازياسىندا الاش قايراتكەرلەرى مۇحامەدجان تىنىشبايەۆ پەن وراز جاندوسوۆتار ءبىلىم العان»، - دەيدى بەرەكەت كارىبايەۆ.
ۆەرنىي قالاسىنىڭ تاريحي اتاۋىن قايتارعان - الاش قايراتكەرى وراز جاندوسوۆ.
«ول نەبارى ەكى جىل، اتاپ ايتقاندا 1919-1921 -جىلدارى جەتىسۋ وبلىستىق رەۆوليۋتسيالىق كوميتەتىنىڭ ءتوراعاسى بولعان. سول مىندەتتى اتقارىپ ءجۇرىپ، 1921 -جىلى كوميتەتتىڭ ۆەرنىي قالاسىن الماتى دەپ وزگەرتۋ تۋرالى شەشىمىنە قول قويادى. وسىلايشا قالاعا بۇرىنعى تاريحي اتاۋى قايتارىلادى. 1927 -جىلدان 1997 -جىلعا دەيىن الماتى قازاق ا ك س ر-نىڭ، كەيىن تاۋەلسىز قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ العاشقى استاناسى بولدى. 1981 -جىلى الماتىدا حالىق سانى 1 ميلليونعا جەتسە، بۇگىنگى كۇنى مۇندا حالىق سانى 2,5 ميلليونعا جۋىقتادى»، - دەپ اتاپ ءوتتى تاريحشى عالىم.
اۆتور
دۋمان ارعىنگەلدى
