سۇيەكتەردەن قۇرالعان دەنەمىز

ميىمىزدىڭ ساۋىتى - باس سۇيەكباس سۇيەگىمىز ميدى قورعايدى جانە سونداي-اق كوز، قۇلاق، مۇرىن جانە اۋىزدىڭ بايلانىستارىن قامتاماسىز ەتەدى. باس سۇيەگىنە قاراعان كەزدە قۇرىلىمى جاعىنان وتە قاراپايىم كورىنەدى، الايدا ادام قاڭقاسىنىڭ ەڭ كۇردەلى بولىگى باس سۇيەگى بولىپ تابىلادى.

باس سۇيەگىمىزدە ءبىر-بىرىنەن وزگەشە جالپى 22 دانا سۇيەك ءوزارا بايلانىس ىشىندە.

ال سۇيەكتەرىمىزدى وسىنشالىقتى قۋاتتى، ءتوزىمدى قىلاتىن نە نارسە؟ بۇل سۇراقتىڭ جاۋابى - جوعارىدا قىسقاشا ايتىپ وتكەنىمىزدەي سۇيەكتەردىڭ ۇقساسى بولماعان جاراتىلىسىندا جاسىرىنعان. سۇيەكتەردىڭ ءىشى، ارا ۇياسىنىڭ تەسىكتەرىنە ۇقساعان تور ىسپەتتەس. سوندىقتان سۇيەكتەر وتە ءتوزىمدى، ءارى ەركىن قولدانا الاتىنداي جەڭىل بولادى. ەگەر كەرىسىنشە بولعاندا، ياعني سۇيەكتەردىڭ ىشكى جاعى دا سىرتى سياقتى قاتتى جانە تولى بولعاندا سۇيەكتەر وتە اۋىر بولار ەدى. سونىمەن قاتار ەش مايىسپايتىن بولاتىندىقتان، جاي عانا سوققىدا، مىسالىعا قولىمىزدى دۋالعا جاي عانا ۇرعان جاعدايدا سىنىپ كەتەر ەدى.

سۇيەكتەر عالىمداردىڭ وتە كوپ ءمان بەرگەن جانە قولدان جاساي الۋ ءۇشىن قانشاما جىلدار بويى زەرتتەۋ جۇرگىزگەن ەلەمەنتتەن قۇرالادى. وتە جەڭىل بولعانىمەن، وتە ءتوزىمدى جانە ەڭ ماڭىزدىسى ءوز-ءوزىن جوندەي الاتىن قابىلەتكە يە بولعان بۇل ەلەمەنت ءوز الدىنا وسە دە الادى. 4-5 جاسار كەزىمىزدەگى بويىمىز بەن 19-20 جاسار كەزىمىزدەگى بوي ۇزىندىعىمىزدىڭ بىردەي بولماۋىنىڭ سەبەبى سۇيەكتەرىمىزدىڭ ءوسۋى.

سونداي-اق بۇل جاعداي پروپوسيونالدى تۇردە بولادى. اياقتارىمىز ءوسىپ جاتقان كەزدە قولدارىمىز دا وسەدى جانە قولدارىمىزدىڭ، اياقتارىمىزدىڭ ساۋساقتارى ۇيلەسىمدى حالدە وسەدى جانە بۇكىل سۇيەكتەرىمىز توقتايتىن ۋاقىتى كەلگەندە توقتايدى. عالىمدار ادامنىڭ دەنەسىندەگى سۇيەكتىڭ قۇرامىنداعى ەلەمەنتكە ۇقساس ءبىر ەلەمەنت جاساۋ ءۇشىن ارەكەت ەتۋدە. ءبىراق وسى كۇنگە دەيىن ەشكىم مۇنداي ەرەكشەلىكتەگى ەلەمەنتتى جاساي العان ەمەس.

ءوز-وزدەرىنە كۇتىم جاسايتىن سۇيەكتەرىمىز

جوعارىدا سۇيەكتەرىمىزدىڭ ءبىر-بىرىنە جالعانعان جەرلەرىندە بۋىندار بار ەكەنىن ايتتىق. مىسالى، شىنتاعىمىزدى، تىزەلەرىمىزدى ءومىر بويى سول جەردەگى بۋىندار ارقىلى بۇگىپ-جايامىز. بۇل بۋىندار ءومىر بويى قيمىلداپ، ارەكەت ەتىپ تۇرسا دا ماي جاعۋدى قاجەت ەتپەيدى. ءبىراق ءدال وسى سياقتى ارەكەت ەتەتىن مەحانيزمدەر كۇتىم جاساۋدى قاجەت ەتەدى. مىسالى ۆەلوسيپەدتىڭ پەدالدارىن نەمەسە شىنجىرىن بەلگىلى ءبىر ۋاقىتتاردا مايلاپ تۇرۋ كەرەك. ويتكەنى قولدانعاننان كەيىن ول جەردەگى مايلار ازايىپ، ارەكەتكە ءتۇسۋى قيىندايدى. سول سياقتى سۇيەكتەرىمىزدىڭ جالعانعان جەرىندەگى بۋىندار دا ۇزدىكسىز قولدانىلادى. ءبىراق ولاردىڭ مايلارىن جاڭالاۋدىڭ قاجەتى جوق.

بۇل سۇراقتىڭ جاۋابىن عالىمدار زەرتتەي كەلە، مىنا شىندىقتى انىقتاعان:

بۋىنداردىڭ سىرتقى قاباتى جۇقا جانە تەسىك-تەسىك بولادى. ال ىشكى جاعىندا تايعاق ءبىر سۇيىقتىق بار. سۇيەك، بۋىننىڭ ءبىر جەرىنە قىسىم تۇسىرەتىن بولسا، بۇل سۇيىقتىق تەسىكتەردەن سىرتقا ىتقىپ شىعىپ، بۋىننىڭ ۇستىڭگى جاعىنىڭ ماي سياقتى سىرعۋىن قامتاماسىز ەتەدى. بۇكىل وسىلاردىڭ بارلىعى ادام دەنەسىنىڭ كەرەمەت جاراتىلىس ەكەنىن كورسەتۋدە. ءبىز بۇل كەرەمەت جاراتىلىستىڭ ارقاسىندا ءارتۇرلى ارەكەتتەردى وتە جىلدام جانە ەركىن جاساي الامىز.