سوعىس جىلدارى اقتوبەگە كوشىرىلگەن زاۋىتتار ءالى جۇمىس ىستەپ تۇر
اقتوبە. KAZINFORM - اقتوبە فەرروقورىتپا زاۋىتى، اقتوبە رەنتگەن زاۋىتى ءالى كۇنگە جۇمىس ىستەپ تۇر. بۇل زاۋىتتار سوعىس جىلدارى مايدان دالاسىنا وق-ءدارى، جارىلعىش زاتتار شىعاردى.
زاۋىتتاردا شىعارىلعان ونىمدەر مەن تاريحي فوتولار ساقتاۋلى
1941-1945 -جىلدارداعى ەكىنشى دۇنيەجۇزىلىك سوعىس كەزىندە اقتوبەگە ماسكەۋ رەنتگەن زاۋىتى، «بولشيەۆيك» ارتەلى، حاركوۆ جىلۋ-ەلەكتر جوباسى ءبولىمى، ۆيتەبسك سپيرت زاۋىتى، ەكسكاۆاتور شەبەرحاناسى، قيىرشىق تاس زاۋىتى، تانك جوندەۋ زاۋىتى، ءجۇن-توقىما فابريكاسى كوشىرىلدى.
بۇكىل زاۋىت- فابريكا 1941 -جىلدىڭ قىركۇيەك-جەلتوقسان ارالىعىندا جەتكىزىلدى. زاۋىتپەن بىرگە جۇمىسشىلار دا كەلدى. بۇل زاۋىتتاردىڭ سول جىلدارداعى فوتوسى مەن قۇجاتتارى اقتوبە وبلىستىق تاريحي-ولكەتانۋ مۋزەيىندە ساقتاۋلى.
- 1941 -جىلى ماسكەۋدەگى رەنتگەن زاۋىتى اقتوبە قالاسىندا كوشىرىلدى. زاۋىتتا قورعانىسقا قاجەتتى ونىمدەر شىعارىلدى. سونىمەن بىرگە دنەپروپەتروۆسك قالاسىنان مەتال وڭدەۋ ارتەلى كوشىرىلدى. اتاۋى «اكتيۋبسەلماش» بولىپ وزگەردى. وندا قارۋ-جاراق، سنارياد ءوندىرىپ، قۇراستىرىلدى. سونىمەن بىرگە اقتوبە فەرروقورىتپا زاۋىتى كوشىرىلىپ، 1943-جىلدىڭ قىس ايىندا پەشتە العاشقى مەتال قورىتىلىپ، شىعارىلدى. تاريحشىلار، زەرتتەۋشىلەردىڭ ايتۋىنشا، سوعىس جىلدارىنداعى وقتىڭ ۇشتەن ءبىرى وسىندا شىققان. جەڭىستى جاقىنداتقان ءىرى وندىرىستەر تۋرالى ءسوز قوزعاعاندى، وسىنى ايتۋعا بولادى. العاشقى ديرەكتورى - ۆ. ناحابين. مۋزەيدە قۇرىلىسشىلاردىڭ، بالقىتۋشىلاردىڭ، جۇمىسشىلاردىڭ فوتوسى بار. ك س ر و مينيسترلەر كەڭەسىنەن الىنعان اۋىسپالى تۋدىڭ ءتۇپنۇسقاسى تۇر. بۇل تۋ ۇلكەن كاسىپورىندارعا جەتىستىكتەرى ءۇشىن بەرىلدى، - دەيدى اقتوبە وبلىستىق تاريحي-ولكەنتانۋ مۋزەيىنىڭ ءبولىم مەڭگەرۋشىسى ايبەك ەرتەمىروۆ.
اقتوبە رەنتگەن زاۋىتىندا كەڭەس وداعىنىڭ باتىرى راۋف كۋتۋيەۆ جۇمىس ىستەگەن. ول زاۋىت اقتوبەگە كوشىرىلگەن كەزدە ەڭبەك ەتىپ، كەيىن اسكەرگە شاقىرىلعان.
اقتوبەگە كوشىرىلگەن ءوندىرىس ورىندارى مايدان دالاسىنا قاجەتتى ءونىم شىعاردى. كوبى وق-ءدارى مەن جارىلعىش زاتتار. ماسكەۋدەن كوشىرىلگەن رەنتگەن زاۋىتىندا پ م-1، پ م-2 جارىلعىش زاتتارى جاسالدى. بۇل ساپەرلارعا، پارتيزان وتريادتارىنا قاجەت بولدى.
سوندىقتان بولار ماسكەۋ رەنتگەن زاۋىتىنىڭ اتاۋى № 692 ەلەكترتەحنيكالىق زاۋىت بولىپ، تەك 1954 -جىلى عانا اقتوبەرەنتگەن دەپ وزگەردى.
ءنومىر قۇپيا، اسا قۇپيا زاۋىتتارعا عانا بەرىلدى. دەگەنمەن مۇندا تەك جارىلعىش زاتتار ەمەس، مەديتسينالىق قۇرال-جابدىق جاسالدى.
اراسىندا جىلجىمالى ستاتسيونارى دا بولدى. ءبارى دە مايدان دالاسىنا، تىلداعى گوسپيتالعا جىبەرىلدى.
- سوعىس جىلدارىندا اقتوبەگە «بولشيەۆيك» ارتەلى دە اكەلىندى. مۇندا قۇرال-جابدىق پەن جۇمىسشىلار وتباسى كەلدى. زاۋىت «اۆتو تراكتور سبىت» قويماسىنا ورنالاستىرىلىپ، سول ماڭنىڭ ءبارى وندىرىسكە بەرىلدى. ءسويتىپ 1942 -جىلى اۋە ونەركاسىبىنە ارماتۋرا شىعاردى. تانك جوندەۋ بازاسى مارتوكتىڭ جايساڭ جەرىنە جەتكىزىلدى. جوندەۋ بازاسىندا ينجەنەر-تەحنيكالىق ماماندار مەن جۇمىسشىلار بولدى. ءسويتىپ سوعىس جىلدارى وبلىسقا 10 عا جۋىق ونەركاسىپ كاسىپورنى كوشىرىلدى. ءتىپتى 1941-1942 -جىلدارى ارالىعىندا بىرنەشە اسكەري ۋچيليشە دە كوشىرىلدى. ولار: ۆ. پ. چكالوۆ اتىنداعى اسكەري اۆياتسيا مەكتەبى، ەكىنشى بەرديچيەۆسكي جاياۋ اسكەر ۋچيليشەسى، كامىشينسكوە تانك ۋچيليشەسى، ماسكەۋ قولونەر ۋچيليشەسى. قولونەر ۋچيليشەسىندە وقىعاندار وندىرىستەگى جۇمىسقا تارتىلدى، - دەيدى تاريحشى داۋلەت ابەنوۆ.
ونىڭ ايتۋىنشا، اقتوبەگە 4 گوسپيتال كوشىرىلدى. بارلىعى 1700 كەرەۋەت جاساقتالدى. تەك اقتوبە قالاسىندا ەمەس، العا، شالقار اۋداندارىندا دا ەمدەۋ ورنى دايىندالدى.
اۋرۋحانا، قوناقۇي، ينتەرنات مەن مەكتەپ عيماراتتارى گوسپيتال بولدى. سونىمەن بىرگە اقتوبەدە قالماق مەملەكەتتىك تەاترى، ت. گ. شيەۆچەنكو اتىنداعى دنەپروپەتروۆسك دراما تەاترى كوشىرىلدى.
- سوعىس جىلدارى، ناقتىلاساق 1942 -جىلى 28 مىڭنان استام ادام ەۆاكۋاتسيالاندى. ونىڭ تەڭ جارتىسىنا جۋىعى جۇمىسقا قابىلەتتى ادامدار، ال 9 مىڭنان استامى بالالار. سونىمەن بىرگە 8 مىڭنان استامى قارت كىسىلەر بولدى. اقتوبەگە قونىس اۋدارعانداردىڭ كوبى كيەۆ، كۋرسك، لەنينگراد، ماسكەۋ، حاركوۆ قالالارىنان ەدى. العاشقىلارى 1941 -جىلدان باستاپ كەلسە، كوشى-قون 1942 -جىلى دا جالعاستى. ءبارى دە ورنالاستىرىلىپ، جۇمىسقا جارامدىسى ەڭبەككە ارالاستى، - دەيدى تاريحشى.
ايتا كەتەيىك، قازىرگى كەزدە سوعىس كەزىندە كوشىرىلگەن اقتوبە فەرروقورىتپا زاۋىتى جۇمىس ىستەپ تۇر. الەمدىك نارىقتا سالماقتى ءوندىرىس ورنى 10 جىل بۇرىن № 4 بالقىتۋ سەحىن ىسكە قوستى.
ءونىم دە ەكى ەسەگە ارتىپ، جىلىنا 700 مىڭ تونناعا جەتتى. سونىمەن بىرگە اقتوبە رەنتگەن زاۋىتىنىڭ جۇمىس ىستەپ تۇرعىنانا 80 جىلعا تاقادى.
قازاقستانمەن قاتار الەمنىڭ بىرنەشە ەلىنە رەنتگەن اپپاراتتارىن شىعارادى.
ال «اكتيۋبسەلماش» زاۋىتى سوعىستان كەيىن اۋىل شارۋاشىلىعىنا قاجەتتى قۇرالداردى شىعارعان. قازىر بۇل زاۋىت تاراپ كەتتى.
ەسكە سالساق، سوعىس ۋاقىتىندا پەتروپاۆلداعى كومبينات جۇمىسشىلارى جوسپاردى 6 ەسە ارتىق ورىنداعان.
اۆتور
التىناي ساعىندىقوۆا
