سەنات ۇلەسكەرلىكتى رەتتەپ، ازاماتتىق قورعانىس جۇيەسىن نىعايتاتىن زاڭداردى قارايدى

استانا. KAZINFORM - بۇگىن سەناتتىڭ جالپى وتىرىسى وتەدى. وندا سەناتورلار بۇعان دەيىن ءماجىلىس قابىلداعان 6 زاڭدى تالقىعا سالادى.

ولار مىنالار:

«2009 -جىلعى 9-ماۋسىمداعى ەۋرازيالىق تۇراقتاندىرۋ جانە دامۋ قورىن قۇرۋ تۋرالى شارتقا وزگەرىستەر ەنگىزۋ تۋرالى حاتتامانى راتيفيكاتسيالاۋ تۋرالى»؛
«قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ كەيبىر زاڭنامالىق اكتىلەرىنە تۇرعىن ءۇي قۇرىلىسىنا ۇلەستىك قاتىسۋ، اۆتوموبيل جولدارى جانە مۇگەدەكتىگى بار ادامداردى تاسىمالداۋ جونىندەگى قىزمەتتەردى كورسەتۋ ماسەلەلەرى بويىنشا وزگەرىستەر مەن تولىقتىرۋلار ەنگىزۋ تۋرالى» (ءبىرىنشى وقىلىم)؛

«قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ كەيبىر زاڭنامالىق اكتىلەرىنە قۇقىق قورعاۋ قىزمەتىن جەتىلدىرۋ، قۇقىق قورعاۋ ورگاندارىنىڭ، ارناۋلى مەملەكەتتىك ورگانداردىڭ، ازاماتتىق قورعاۋ ورگاندارىنىڭ قىزمەتكەرلەرىن جانە اسكەري قىزمەتشىلەردى تۇرعىن ۇيمەن قامتاماسىز ەتۋ جانە الەۋمەتتىك قورعاۋ، سونداي- اق ىشكى ىستەر ورگاندارىنىڭ قىزمەتى سالاسىندا ارتىق زاڭنامالىق رەگلامەنتتەۋدى بولعىزباۋ ماسەلەلەرى بويىنشا وزگەرىستەر مەن تولىقتىرۋلار ەنگىزۋ تۋرالى»؛
«قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ كەيبىر زاڭنامالىق اكتىلەرىنە ازاماتتىق قورعاۋ، ەلەكتر ەنەرگەتيكاسى جانە مەملەكەتتىك مۇلىكتى باسقارۋ ماسەلەلەرى بويىنشا وزگەرىستەر مەن تولىقتىرۋلار ەنگىزۋ تۋرالى» (ءبىرىنشى وقىلىم، ىلەسپە زاڭ)؛

«نىسانالى كاپيتال قورلارى جانە ەنداۋمەنت-قورلار (نىسانالى كاپيتالدار) تۋرالى»؛
«قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ كەيبىر زاڭنامالىق اكتىلەرىنە نىسانالى كاپيتال قورلارىنىڭ جانە ەنداۋمەنت-قورلاردىڭ (نىسانالى كاپيتالداردىڭ) قىزمەتى، سونداي- اق ارال ماڭىنىڭ قازاقستاندىق بولىگىنىڭ ەكولوگيالىق قولايسىز اۋماعى ماسەلەلەرى بويىنشا وزگەرىستەر مەن تولىقتىرۋلار ەنگىزۋ تۋرالى» زاڭدار (ءبىرىنشى وقىلىم، ىلەسپە زاڭ).

سەناتورلار تالقىلاۋىنا شىعارىلىپ وتىرعان ءبىرىنشى زاڭدى ءماجىلىس 14-مامىردا قابىلداعان ەدى. سول كەزدە قارجى ۆيتسە-ءمينيسترى داۋرەن كەڭبەيىل ەۋرازيالىق تۇراقتاندىرۋ جانە دامۋ قورى 6 مەملەكەت تاراپىنان 2009 -جىلى داعدارىسقا قارسى ايماقتىق مەحانيزم رەتىندە قۇرىلعانىن اتاپ وتكەن بولاتىن.

- جيناقتالعان تاجىريبە مەن الەمدىك ەكونوميكالىق ساياساتتاعى وزگەرىستەردى ەسكەرە وتىرىپ، قوردىڭ قىزمەتىن قايتا قاراۋ قاجەت. حاتتاماعا سايكەس، كەلەسىدەي تۇزەتۋلەر ەنگىزىلىپ وتىر. ولار: قوردى تولىققاندى دەربەس حالىقارالىق ۇيىمعا اينالدىرۋ، قوردىڭ شتاب-پاتەرىن استانا قالاسىندا اشۋ، جوبالار مەن باعدارلامالاردى قارجىلاندىرۋ ءۇشىن ۇلتتىق ۆاليۋتالاردى پايدالانۋ، تەحنيكالىق كومەكتى ۇسىنۋ، قوردا داۋىس بەرۋ پرينتسيپىن انىقتاۋ. بۇل تۇرعىدا قوردى تولىققاندى دەربەس حالىقارالىق ۇيىمعا اينالدىرۋ قوردىڭ جۇمىسىن جانداندىرۋعا مۇمكىندىك بەرەدى. جاڭا مارتەبەنى الۋ ارقىلى قوردىڭ قىزمەتى قازاقستاننىڭ ەكونوميكاسىنا دا ەلەۋلى ۇلەس قوسادى دەگەن سەنىمدەمىز، - دەدى د. كەڭبەيىل.

ال ءماجىلىس قابىلداعان تۇرعىن ءۇي قۇرىلىسىنا ۇلەستىك قاتىسۋ ەرەجەسىن جەتىلدىرەتىن زاڭ تۇرعىن ءۇي قۇرىلىسىنا ۇلەستىك قاتىسۋ شارتتارىن ەلەكتروندىق نىساندا جاساۋعا مۇمكىندىك بەرمەك.

زاڭدا مىناداي جاڭاشىلدىقتار بار:

سالىنىپ جاتقان تۇرعىن ۇيلەردى جارنامالاۋ ءۇشىن جەرگىلىكتى اكىمدىك رۇقسات بەرىپ، قازاقستان تۇرعىن ءۇي كومپانياسى كەپىلدىك ۇسىنۋ شارت.
سالىنىپ جاتقان كوپپاتەرلى ۇيدەن ۇلەستىك جولمەن پاتەر ساتقىسى كەلەتىن كومپانياعا تولەمدى اقشالاي قابىلداۋعا تىيىم سالىنباق. ول ءۇشىن «تولەمدەر جانە تولەم جۇيەلەرى تۋرالى»، «تۇرعىن ءۇي قۇرىلىسىنا ۇلەستىك قاتىسۋ تۋرالى» زاڭدارعا تۇزەتۋلەر ەنگىزىلدى.
«تۇرعىن ءۇي قۇرىلىسىنا ۇلەستىك قاتىسۋ تۋرالى» زاڭنىڭ از قاباتتى قۇرىلىستارعا دا قولدانىلماق.
رۇقساتسىز سالىنىپ جاتقان ۇيدەن پاتەر ساتىپ الۋعا يپوتەكالىق قارىز بەرۋگە تىيىم سالىنادى.
ۇلەسكەرلەردىڭ اقشاسىن تارتۋعا رۇقسات الماي تۇرىپ اقشا تارتقان كومپانيالارعا 2000 ا ە ك (7 ميلليون 384 مىڭ تەڭگە)، دايىن ەمەس پاتەرلەردى جارنامالاعان كومپانيالارعا 1000 ا ە ك (3 ميلليون 692 مىڭ تەڭگە) ايىپپۇل سالۋ كوزدەلگەن.
ازاماتتىق قورعاۋ ماسەلەلەرى تۋرالى جانە وعان ىلەسپە زاڭدى دا ءماجىلىس بۇعان دەيىن ەكىنشى وقىلىمدا قابىلداندى. سول كەزدە جۇمىس توبىنىڭ جەتەكشىسى ايان زەينۋللين زاڭنامالىق وزگەرىستەر قىزمەتكەرلەردىڭ مارتەبەسىن كوتەرۋ ارقىلى ازاماتتىق قورعانىس جۇيەسىن نىعايتۋ، ادام سانى كوپ نىسانداردى پايدالانۋعا قابىلداۋ كەزىندە ورتكە قارسى باقىلاۋدى قالپىنا كەلتىرۋ، سەيسميكالىق قاۋىپسىزدىكتى قامتاماسىز ەتۋ ماسەلەلەرىن قاراستىراتىنىن جەتكىزدى.

- ەكىنشى وقىلىمعا دايىندىق بارىسىندا قۇجاتقا دەپۋتاتتار تاراپىنان جاڭا نورمالار ەنگىزىلدى. ولاردىڭ قاتارىندا ءورت سالدارىنان ءۇشىنشى تۇلعالارعا زيان كەلتىرىلگەن جاعدايدا ادام جاپپاي جينالاتىن وبەكتىلەر يەلەرىنىڭ ازاماتتىق- قۇقىقتىق جاۋاپكەرشىلىگىن مىندەتتى ساقتاندىرۋ، جاھاندىق نەمەسە وڭىرلىك اۋقىمداعى توتەنشە جاعدايلاردى جويۋ جونىندەگى رەسپۋبليكالىق جەدەل شتاب قۇرۋ جانە ونىڭ قىزمەت ءتارتىبىن ايقىنداۋ جانە باسقالار كىرەدى، - دەدى ا. زەينۋللين.

«قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ كەيبىر زاڭنامالىق اكتىلەرىنە ازاماتتىق قورعاۋ، ەلەكتر ەنەرگەتيكاسى جانە مەملەكەتتىك مۇلىكتى باسقارۋ ماسەلەلەرى بويىنشا وزگەرىستەر مەن تولىقتىرۋلار ەنگىزۋ تۋرالى» زاڭ ازاماتتىق قورعاۋ سالاسىنداعى وزەكتى ماسەلەلەردى كەشەندى تۇردە شەشۋگە، قۇقىقتىق نورمالاردى جەتىلدىرۋگە جانە جاۋاپتى ورگانداردىڭ تيىمدىلىگىن ارتتىرۋعا باعىتتالعان. زاڭ جوباسىنىڭ نەگىزگى جاڭالىعى - ازاماتتىق قورعاۋ ورگاندارى قىزمەتكەرلەرىنىڭ مارتەبەسىن بەكىتۋ جانە الەۋمەتتىك جاعدايىن ارتتىرۋ.

جۇمىس توبىنىڭ تالقىلاۋلارى بارىسىندا زاڭ جوباسىنا دەپۋتاتتار تاراپىنان كوپتەگەن تۇزەتۋ ۇسىنىلىپ، ولاردىڭ باسىم بولىگى ناقتىلانىپ، زاڭنامالىق تەحنيكانىڭ تالاپتارعا ساي جەتىلدىرىلدى.

ولاردىڭ ىشىندە مىنالار بار:

قىزمەتتىك تۇرعىن ءۇيدى جەكەشەلەندىرۋ مۇمكىندىگى جانە تۇرعىن ءۇي تولەمدەرى ارقىلى ازاماتتىق قورعاۋ ورگاندارى قىزمەتكەرلەرىنىڭ تۇرعىن ءۇي ماسەلەسىن شەشۋ؛
ءورت كەزىندە ءۇشىنشى تۇلعالارعا كەلتىرىلگەن زيان ءۇشىن جاۋاپكەرشىلىكتى مىندەتتى ساقتاندىرۋدى ەنگىزۋ؛
ەرىكتى ءورت سوندىرۋشىلەرگە ەڭبەك كەپىلدىگى مەن وتەماقى تولەۋ قۇقىعىن بەلگىلەۋ؛
ينۆەستيتسيالىق تارتىمدىلىقتى ارتتىرۋ ءۇشىن ينفلياتسيالىق تاۋەكەلدەردى ەسكەرەتىن ەلەكتر قۋاتىنا جەكە تاريفتەر ەنگىزۋ؛
مەملەكەتتىك مۇلىكتى جەكەشەلەندىرۋدىڭ اشىقتىعىن ارتتىرۋ ماقساتىندا ۇلەستەس تۇلعالاردىڭ اۋكتسيونعا قاتىسۋىنا تىيىم سالۋ.
مۇنان بولەك، ءماجىلىس نىسانالى كاپيتال قورلارى جانە ەنداۋمەنت-قورلار (نىسانالى كاپيتالدار) تۋرالى زاڭ مەن وعان ىلەسپە تۇزەتۋلەردى ەكىنشى وقىلىمدا قابىلدادى.

جۇمىس توبىنىڭ جەتەكشىسى جۇلدىز سۇلەيمەنوۆا قۇجاتتى قاراۋ ناتيجەسىندە اكتيۆتەردى سەنىمگەرلىك باسقارۋعا بەرۋدىڭ شەكتى مولشەرى 10 مىڭ ا ە ك دەپ بەلگىلەنىپ، دەپۋتاتتاردىڭ ۇسىنىسىمەن اكىمشىلىك-شارۋاشىلىق شىعىستاردىڭ شەكتى كولەمى ينۆەستيسيالىق كىرىستىڭ 15 پايىزىن نەمەسە تازا اكتيۆتەردىڭ ورتاشا قۇنىنىڭ 0,5 پايىزىن قۇرايتىنىن ايتتى. نىسانالى كاپيتال قورىن قۇرۋ كەزىندە الۋشىنىڭ جازباشا كەلىسىمىن الۋ تالابى ەنگىزىلدى. بۇل ۇيىمداردىڭ كەلىسىمىنسىز ولاردىڭ اتىنان قور قۇرۋ مۇمكىندىگىن شەكتەيدى.

ەستەرىڭىزگە سالا كەتسەك، وتكەن اپتاداعى سەناتتىڭ جالپى وتىرىسىندا «قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ اۋماقتىق قورعانىسى تۋرالى» زاڭ مەن وعان ىلەسپە «قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ كەيبىر زاڭنامالىق اكتىلەرىنە اۋماقتىق قورعانىس ماسەلەلەرى بويىنشا وزگەرىستەر مەن تولىقتىرۋلار ەنگىزۋ تۋرالى» زاڭدى ماقۇلدادى.

اتالعان زاڭدار اۋماقتىق قورعانىس جۇيەسىنىڭ جۇمىسىنا ارنالعان نورماتيۆتىك بازا قالىپتاستىرۋدى كوزدەيدى. ولار پرەزيدەنتتىڭ، ۇكىمەتتىڭ جانە قورعانىس مينيسترلىگىنىڭ وكىلەتتىكتەرىن بەكىتەدى جانە مەنشىك تۇرىنە قاراماستان باسقا مەملەكەتتىك ورگاندار مەن ۇيىمداردىڭ ءرولىن انىقتايدى.

- ماقۇلدانعان زاڭدار مەملەكەتتىڭ اۋماقتىق قورعانىس جۇيەسىن جەتىلدىرۋ جانە وسى سالاداعى قوعامدىق قاتىناستاردى زاڭنامالىق دەڭگەيدە رەتتەۋ ماقساتىمەن ازىرلەنگەن. جاڭا زاڭدا اۋماقتىق قورعانىستىڭ ماقساتى مەن مىندەتتەرى جانە قاعيداتتارى مەن ءىس-شارالارى ايقىندالدى. اۋماقتىق قورعانىس جۇيەسىن ۇيىمداستىرۋعا جاۋاپتى بارلىق تاراپتىڭ مىندەتتەرى مەن قۇزىرەتتەرى دە بەلگىلەندى. سونداي-اق سالانى مەملەكەتتىك باقىلاۋ جۇيەسى جان-جاقتى رەتتەلىپ وتىر. الداعى ۋاقىتتا بۇل زاڭدار اۋماقتىق قورعانىس جۇيەسىنىڭ الەۋەتىن كۇشەيتۋگە جانە ەلىمىزدىڭ قورعانىس قابىلەتىن ارتتىرۋعا وڭ سەپتىگىن تيگىزەدى دەپ سەنەمىز، - دەگەن ەدى سول كەزدە سەنات سپيكەرى ماۋلەن اشىمبايەۆ.

پالاتا وتىرىسىنا شىعارىلعان ماسەلەلەر قارالىپ بولعاننان كەيىن ءبىرقاتار سەناتور دەپۋتاتتىق ساۋال جولدادى. اتاپ ايتقاندا، اينۇر ارعىنبەكوۆا پاللياتيۆتىك كومەك جۇيەسىن رەفورمالاۋ ماسەلەسىنە توقتالسا، سۇلتان دۇيسەمبينوۆ باۋ-باقشا شارۋاشىلىعىنداعى وزەكتى پروبلەمالارعا نازار اۋداردى. ال اسەم راحمەتوۆا ەلىمىزدەگى ارحيۆ ءىسىنىڭ داعدارىستىق جاعدايىنا الاڭداۋشىلىق ءبىلدىرىپ، اتالعان سالاداعى ينفراقۇرىلىمعا، سيفرلاندىرۋدىڭ تومەن دەڭگەيىنە، كادرلاردىڭ تاپشىلىعىنا جانە ماردىمسىز قارجىلاندىرۋعا قاتىستى تۇيتكىلدەردى اتاپ ءوتتى. 

ءلاززات رىسبەكوۆا ق ت ج-نىڭ ورال بولىمشەسىن تاراتۋدىڭ سالدارى تۋرالى ايتىپ، وسى ماسەلەگە ۇكىمەتتىڭ نازارىن اۋداردى. رۋسلان رۇستەموۆ بولسا بالالار ادەبيەتىن دامىتۋدىڭ ۇلتتىق ستراتەگياسىن قابىلداۋدىڭ، سيفرلىق پلاتفورما قۇرۋدىڭ جانە موبيلدى كىتاپحانالار ارقىلى قولجەتىمدىلىكتى كەڭەيتۋدىڭ ماڭىزدى ەكەنىن ايتتى.

اۆتور

مارلان جيەمباي