ساعات ءتىلىن شەگەرۋ شاعىن بيزنەستى تۇرالاتا ما

استانا. KAZINFORM - بۇرىنعىعا قاراعاندا كۇننىڭ ەرتە باتۋى ەلەكتر جارىعىن ەرتە قوسۋعا ماجبۇرلەيدى. كاسىپكەرلەر بۇدان شىعىندارى ارتقانىن ايتىپ، دابىل قاعادى. بۇل ءۋاج ءبىر قاراعاندا قيسىنعا كەلىپ-اق تۇر. ءبىراق، ەنەرگەتيكا مينيسترلىگىنىڭ دەرەكتەرى تىپتەن باسقا...

сағат
Коллаж: Kazinform

كاسىپكەرلەر نەدەيدى؟

2024-جىلى 29-اقپاننان 1-ناۋرىزعا قاراعان ءتۇنى رەسپۋبليكالىق 3 قالا مەن 12 وبلىس اۋماعىندا جەرگىلىكتى ۋاقىت 1 ساعات ارتقا شەگەرىلىپ، ەلىمىزدىڭ بۇكىل اۋماعى 5-ساعاتتىق بەلدەۋگە كوشكەن ەدى.

رەسپۋبليكالىق بولشەك ساۋدا جانە قوعامدىق تاماقتانۋ قاۋىمداستىعىنىڭ وكىلى ولگا يۋركوۆسكايانىڭ ايتۋىنشا، ۋاقىتتى ءبىر ساعاتقا شەگەرۋدىڭ كەسىرىنەن قاراڭعى ەرتە ءتۇسىپ، ادامدار جۇمىستان شىعىسىمەن ۇيگە اسىعاتىن بولعان. سودان تاماقتانۋ، دەمالۋ ورىندارىنا بارۋى سيرەپ كەتكەن.

— ۋاقىت ءتىلىن جىلجىتۋ شاعىن جانە ورتا بيزنەسكە زاردابىن تيگىزدى. ءبىرىنشى كەزەكتە كافە، رەستوران، ءسان سالونى، فيتنەس ورتالىقتارى جاپا شەكتى. قاراڭعى نەعۇرلىم ەرتە تۇسكەن سايىن كاسىپكەرلىك نىساندارى سوعۇرلىم ەرتەرەك جارىقتى قوسۋعا ءماجبۇر بولادى. سونىڭ كەسىرىنەن بيزنەس شىعىنى ارتىپ وتىر. كوپتەگەن شوب نىسانى قىزمەتىن جالعا العان عيماراتتاردا، كەڭسەلەردە جۇرگىزەتىنى ءمالىم. جالداۋ اقىسى دەگەن — كەيىنگە شەگەرۋگە نە كەشىكتىرۋگە بولمايتىن تولەم. سوندىقتان كوپتەگەن كاسىپ يەسى شاعىن بيزنەسىن جابۋعا ءماجبۇر. ال ول دەگەنىڭىز — قاراپايىم ازاماتتارعا ەلىمىزدەگى ەڭ كوپ جۇمىس ورنىن ۇسىناتىن سالا، — دەيدى ولگا يۋركوۆسكايا.

سونداي-اق قۇرىلىسشىلار وداعىنىڭ ءتوراعاسى تالعات ەرعاليەۆ ساعات ءتىلىنىڭ وزگەرۋى قۇرىلىس سالاسىنا قالاي اسەر ەتكەنىن ايتتى.

— قۇرىلىس-مونتاج جۇمىسىن تەكسەرۋ ساپاسى ناشارلاپ كەتتى. ساعات 16:00 كەزىندە قاراڭعى ءتۇسىپ كەتەدى دە، ىستەلگەن جۇمىس ساپاسىنا باقىلاۋ جاساۋ قيىنداپ وتىر. تاۋاردى قابىلداۋ كەزىندە دە كەدەرگىلەر بار. كەشكى 6-7 لەر كەزىندە كەلگەن تاۋاردى، قۇرىلىس ماتەريالىن قابىلداۋ جۇمىسىندا قيىندىقتار تۋىنداپ جاتىر. ەلەكتر جارىعى ۇنەمى كۇننىڭ جارىعىنداي ءتيىمدى بولا بەرمەيدى. ەلىمىزدىڭ ورتالىق جانە شىعىس وڭىرلەرىندە ەلەكتر ەنەرگياسىنىڭ شىعىنى ارتتى، ياعني بيزنەسكە قوسىمشا اۋىرتپالىق ءتۇستى، — دەيدى ول.

الستاتيستيكا بىلاي سويلەيدى

ەلەكتر قۋاتىن پايدالانۋ ەلدە حالىق سانى ءوسىپ، عيمارات، تۇرعىن ءۇي، زاۋىت سەكىلدى نىسانداردىڭ كوبەيۋى، ياعني ەكونوميكانىڭ وسۋىنە بايلانىستى جىل سايىن ارتىپ وتىراتىنى ءمالىم. دەسە دە، ەلىمىزدەگى 2024-جىلدىڭ ساعات اۋىسقان ناۋرىز-قاراشا ايلارى مەن 2023-جىلدىڭ سايكەس 9 ايىنداعى ەلەكتر ەنەرگياسىن تۇتىنۋ كورسەتكىشتەرىن سالىستىرىپ كورۋ ءۇشىن ەنەرگەتيكا مينيسترلىگىنە رەسمي ساۋال جولداعان ەدىك. (ساۋال جولدانعان ساتتە جەلتوقسان ايى اياقتالماۋى سەبەپتى بۇل اي كورسەتكىشى سالىستىرۋعا ەنگىزىلمەدى — رەد.) ۆەدومستۆو بەرگەن جاۋاپتا مىنانداي دەرەكتەر كورسەتىلگەن:

قازاقستاننىڭ ءبىرىڭعاي ەلەكتر ەنەرگەتيكالىق جۇيەسىنىڭ تۇتىنۋ كولەمى (ناۋرىز-قاراشا):

2023-ج.

ناۋرىز — 10154 ميلليون كۆتساع

ءساۋىر — 9262 ميلليون كۆتساع

مامىر — 8905 ميلليون كۆتساع

ماۋسىم — 8688 ميلليون كۆتساع

شىلدە — 9171 ميلليون كۆتساع

تامىز — 9019 ميلليون كۆتساع

قىركۇيەك — 8515 ميلليون كۆتساع

قازان — 9539 ميلليون كۆتساع

قاراشا — 10005 ميلليون كۆتساع.

2024-ج.

ناۋرىز — 10764 ميلليون كۆتساع

ءساۋىر — 9330 ميلليون كۆتساع

مامىر — 9235 كۆتساع

ماۋسىم — 9033 ميلليون كۆتساع

شىلدە — 9485 ميلليون كۆتساع

تامىز — 9325 ميلليون كۆتساع

قىركۇيەك — 8922 ميلليون كۆتساع

قازان — 10016 ميلليون كۆتساع

قاراشا — 10601 ميلليون كۆتساع.

بايقاعانىمىزداي، 2024-جىلعى مىسالعا العان ءار ايدى الدىڭعى جىلدىڭ سايكەس ايىمەن سالىستىرساق ەلەكتر قۋاتىن تۇتىنۋدا ءوسىم بار.

ەلەكتر ەنەرگياسىن تۇتىنۋ نەدەن ءوستى؟

ەنەرگەتيكا مينيسترلىگىنىڭ مالىمەتىنشە، بۇل ءوسىم ۋاقىت بەلدەۋىنىڭ اۋىسۋىنان ەمەس، كەرىسىنشە ەكونوميكانىڭ تابيعي وسىمىنە كوبىرەك بايلانىستى.

ءبىرىڭعاي ۋاقىت بەلدەۋىن بەلگىلەۋ ماقساتىندا ۋاقىتتى 1 ساعات ارتقا اۋىستىرۋ ەلدىڭ ءبىرىڭعاي ەلەكتر ەنەرگەتيكالىق جۇيەسى جۇمىسىنىڭ تۇراقتىلىعىنا اسەر ەتكەن جوق. قازاقستاننىڭ ەنەرگەتيكالىق جۇيەسى ەلەكتر ەنەرگياسىن ءوندىرۋ مەن تۇتىنۋدىڭ تاۋلىكتىك كەستەسى نەگىزىندە جۇمىس ىستەيدى. تاۋلىكتىك ءوندىرىس جانە تۇتىنۋ كەستەسى قاجەتتىلىككە بايلانىستى ساعات سايىن قالىپتاسادى، — دەلىنگەن ۆەدومستۆو تۇسىندىرمەسىندە.

مينيسترلىك كۇندەلىكتى كەستەدە ەلەكتر ەنەرگياسىن تۇتىنۋدىڭ ەڭ جوعارى ساعاتتارى بارىنا توقتالادى.

— ول — ازاماتتاردىڭ ومىرلىك تسيكلىمەن بايلانىستى تاڭەرتەڭگى جانە كەشكى ساعاتتار. تاڭەرتەڭگى ويانۋ جانە ادامداردىڭ جۇمىستان ورالۋى كەزىندە تىرشىلىك پروتسەستەرىنىڭ جاندانۋىنا بايلانىستى تۇتىنۋ كۇرت ارتادى. ەڭ جوعارى جۇكتەمەلەر سول دەڭگەيدە قالدى. جالعىز وزگەرىس — كەشكى تۇتىنۋ قارقىنىنىڭ ارتۋى ادەتتەگىدەن ەرتەرەك باستالاتىن بولدى، — دەيدى ماماندار.

ەنەرگەتيكا مينيسترلىگى ەلەكتر ەنەرگياسىن تۇتىنۋ كورسەتكىشى جىل سايىنعى ءوسۋ ۇردىسىنە ساي ەكەنىن ايتادى.

— جالپى ەل ەكونوميكاسىنىڭ ءوسۋ قارقىنى جانە حالىق سانىنىڭ ارتۋى اياسىندا ەلەكتر ەنەرگياسىن تۇتىنۋدىڭ جانە ەڭ جوعارى جۇكتەمەلەردىڭ جىل سايىنعى ءوسۋ ءۇردىسى بايقالادى، — دەلىنگەن ۆەدومستۆو جاۋابىندا.

ۇكىمەت «شەشىم ناقتى» دەيدى

پرەمەر-مينيستر ولجاس بەكتەنوۆ ەلىمىزدە ۋاقىت بەلدەۋىن اۋىستىرۋ تۋرالى شەشىم عىلىمي زەرتتەۋلەرگە سۇيەنە وتىرىپ جاسالعانىن، ونىڭ تابيعاتتىڭ بارلىق زاڭدىلىقتارىنا ساي ەكەنىن ايتقان ەدى.

— شەشىم قازاقستاندا عانا ەمەس، شەتەلدەردە دە جۇرگىزىلگەن وتە تەرەڭ عىلىمي زەرتتەۋلەر نەگىزىندە قابىلداندى. 2017-جىلى امەريكالىق عالىمدار توبى ادامنىڭ تسيركادتىق ىرعاعىن زەرتتەگەنى ءۇشىن نوبەل سىيلىعىمەن ماراپاتتالدى. بۇل زەرتتەۋدە عالىمدار تابيعي ۋاقىتتا ءومىر سۇرگەن كەزدە ادام ءۇشىن ەڭ جاقسى جانە پايدالى ەكەنىن دالەلدەدى. سوندىقتان قازىر الەمنىڭ پروگرەسسيۆتى ەلدەرى تابيعي ۋاقىت بەلدەۋىنە كوشۋگە ۇمتىلىپ جاتىر. قازاقستان ءۇشىن تابيعي ۋاقىت بەلدەۋى — ءبىز قازىر ءومىر ءسۇرىپ جاتقان utc+5. بۇرىن وزدەرىڭىز بىلەتىندەي، ءبىز utc+6 بەلدەۋىندە بولدىق. كەزىندە ەلىمىز ديرەكتيۆالىق تارتىپتە ءبىز ءۇشىن تابيعي ەمەس بەلدەۋگە اۋىستىرىلدى، — دەگەن ەدى ۇكىمەت باسشىسى.

ەندى ۋاقىتتى كۇن تسيكلىنە سايكەس كەلتىرىپ وتىرمىز.

— مەن ءبىرىڭعاي ۋاقىت بەلدەۋىنە اۋىسۋ كەيبىر ادامدارعا ىڭعايسىزدىق تۋدىرۋى مۇمكىن ەكەنىن تۇسىنەمىن. اعزا بىرتىندەپ ۇيرەنەدى. وسىنداي شەشىم قابىلداندى. ەگەر وڭىرلەردە قانداي دا ءبىر قولايسىزدىقتار بولسا، ءبىزدىڭ ەڭبەك زاڭنامامىز مۇمكىندىك بەرەتىن ينفراقۇرىلىمدى، جارىقتاندىرۋدى، ىڭعايلى كەستەنى ۇيىمداستىرۋ ارقىلى جۇمىس ىستەۋ قاجەت. وسى ماسەلەلەردىڭ بارلىعىن ءارى قاراي شەشەتىن بولامىز، — دەدى ولجاس بەكتەنوۆ.

ماسەلە ءالى زەرتتەلەدى

مەملەكەت باسشىسى قاسىم-جومارت توقايەۆ 3-قاڭتار كۇنى «انا ءتىلى» گازەتىنە بەرگەن سۇحباتىندا ءبىرىڭعاي ۋاقىت بەلدەۋىنە قاتىستى پىكىرىن ءبىلدىردى.

«قوعامدا ءبىرىڭعاي ۋاقىت بەلدەۋى تۋرالى ءتۇرلى پىكىر بار. بۇل جونىندە نە ايتار ەدىڭىز؟» — دەگەن سۇراق قويىلدى.

پرەزيدەنت ساۋالعا بىلاي دەپ جاۋاپ بەرگەن ەدى:

— ارينە، مەن جاعدايدى كورىپ- ءبىلىپ وتىرمىن. ۇكىمەت ءوز شەشىمىنىڭ ورىندى ەكەنىنە سەنىمدى جانە قازاقستان ءبىر ۋاقىت بەلدەۋىندە بولۋى قاجەت دەپ سانايدى. ۋاقىتتى دۇرىس پايدالانۋ تۋرالى بارسەلونا دەكلاراتسياسىندا ءارتۇرلى ۋاقىت بەلدەۋىن ەنگىزۋگە، ونى قىسقى جانە جازعى ۋاقىتقا اۋىستىرۋعا اۋەس بولماۋ قاجەتتىگى ايتىلعان. دەگەنمەن ازاماتتارىمىز ءوتىنىش ءبىلدىرىپ جاتىر. ۇكىمەتتىڭ شەشىمىنە قاتىستى اشىق تالقىلاۋلار جاندانا ءتۇستى. مەنىڭشە، قوعامدا كوزقاراس قايشىلىعىن تۋدىراتىن مۇنداي ماسەلەلەردى مۇقيات تالقىلاۋ قاجەت. سوندىقتان پارلامەنتتە عالىمداردىڭ، ساراپشىلاردىڭ جانە ايماق وكىلدەرىنىڭ قاتىسۋىمەن قوعامدىق تىڭداۋ ءوتتى. تاراپتار ۋاقىت بەلدەۋىن اۋىستىرۋدىڭ ەل ەكونوميكاسىنا جانە ازاماتتاردىڭ تۇرمىسىنا اسەرى جونىندەگى بارلىق پىكىردى ەسكەرە وتىرىپ، 1-ناۋرىزعا دەيىن جان-جاقتى زەرتتەۋ جۇرگىزۋگە ۋاعدالاستى. سودان كەيىن ناقتى ۇسىنىستار ازىرلەنەدى. پارلامەنت پەن ۇكىمەت بۇل ماسەلەنى بايىپپەن زەردەلەپ، ورتاق ءارى دۇرىس شەشىمگە كەلەتىنىنە سەنىمدىمىن.

ءبارى «بارسەلونا دەكلاراتسياسىنان» باستالعان…

قوعام پىكىرىنە قۇلاق اسساق، كوزقاراس ەكىگە جارىلادى. اسىرەسە، ەلدىڭ شىعىس وڭىرىندەگى ەل قىستا ساعات 15:00 شاماسىندا اقشام كىرىپ، قاراڭعى تۇسە باستايتىنىن جارىسا جازدى. الەۋمەتتىك جەلىلەردە كاتونقاراي، زايسان، تارباعاتاي تۇرعىندارىنىڭ كوكجيەكتىڭ القىزىل سۋرەتىن سالىپ، جازبا جاريالاپ، نارازىلىعىن ءبىلدىرىپ جاتقانىن ءالى دە جيى كەزىكتىرەمىز. بىرەن-ساران بولسا دا، ەل ىشىنەن قان قىسىمى تۇراقتالىپ، ۇيقىسى جاقسارعان ادامداردىڭ دا پىكىرى ۇشىراسىپ قالىپ جاتادى.

ال كاسىپكەرلەردىڭ شاعىمى قانشالىقتى ورىندى؟ بالكىم، وعان دا ارنايى زەرتتەۋلەر جۇرگىزىلۋى كەرەك شىعار. ۋاقىت بەلدەۋىن وزگەرتۋدىڭ شىنىمەن ەكونوميكاعا كەرى اسەرى بار ما؟ الدە بۇل ۇيرەنىسە الماي جاتقان بىرەر ازاماتتىڭ ۇرەيى عانا ما؟ ! بۇل ماسەلە الداعى وتەتىن تالقىلاۋلاردا نازاردان تىس قالماۋى ءتيىس.

ۇكىمەت پەن پارلامەنت 1 ناۋرىزدا قانداي شەشىمگە كەلەتىنى ازىرشە بەيمالىم.

ايتپاقشى، 2017-جىلى امەريكالىق عالىمدار توبى ادامنىڭ تسيركادتىق ىرعاعىن زەرتتەگەنى ءۇشىن نوبەل سىيلىعىمەن ماراپاتتالعانى ايتىلدى. بۇل زەرتتەۋ تابيعي ۋاقىتقا سايكەس ءومىر ءسۇرۋدىڭ وتە پايدالى ەكەنىن كورسەتتى. وسى جۇمىستىڭ جانە باسقا دا عىلىمي زەرتتەۋلەردىڭ نەگىزىندە 2022-جىلى 80 نەن استام ەلدىڭ عالىمدارى مەن مەملەكەت قايراتكەرلەرى قول قويعان بارسەلونا دەكلاراتسياسى قابىلداندى. ءبىزدىڭ ەلدە ءبىر ۋاقىت بەلدەۋىنىڭ بەلگىلەنۋى وسى قۇجاتپەن تىكەلەي بايلانىستى.

سوڭعى جاڭالىقتار