رەسەيدە تۋىپ، امەريكادا وسكەن قازاق - لۋيس ازامات البەرتيني
رەسەيدىڭ ۆورونەج قالاسىنداعى بالالار ۇيىندە بولعان لۋيس ازامات البەرتينيدى 1991-جىلى ءۇش جاسىندا يتاليالىق ەرلى-زايىپتى اسىراپ الىپ، مۇحيت اسىرىپ الىپ كەتكەن.
امەريكانىڭ ميچيگان شتاتىندا وسكەن ول كوللەدجدىڭ سوڭعى كۋرسىندا قازاقستانعا قىزىعۋشىلىعى ارتىپ، الماتىعا ەكى اپتاعا قىدىرىپ كەلگەن. كەيىن «دۇرىسى، بارىپ تۇرىپ كورەيىن. زەرتتەيىن» دەگەن ول ارنايى باعدارلاما ارقىلى الماتىعا تاعىلىمداماعا بارىپ، ارتىنشا جەكە كاسىپ اشىپ، ءتورت جىلعا جۋىق سوندا تۇرعان. قازىر امەريكادا جۇرسە دە، «قازاقستانمەن بايلانىسىم ۇزىلمەيدى» دەپ اعىنان جارىلعان لۋيس ازاماتقا حابارلاسىپ، سۇحباتتاسقان ەدىك.
- 2000 -جىلدارى امەريكالىقتار اسىراپ العان قازاقتار قازاقستاندا تۋىپ-وسكەن. ءبىراق ءسىزدى رەسەيدىڭ ۆورونەج قالاسىنان اسىراپ الدى دەگەندى ەستىگەندە تاڭعالدىم. ءسىز سوندا ۆورونەج قالاسىندا دۇنيەگە كەلدىڭىز بە، الدە اتا-اناڭىزبەن بىرگە سوندا قازاقستاننان كوشىپ باردىڭىزدار ما؟
- ورىندى سۇراق. مەن 34 جاستامىن. وتىز ءتورت جىل بۇرىن شەتەلدىكتەردىڭ قازاق بالالارىن قامقورلىعىنا الۋى سيرەك بولاتىن. ءتىپتى، رەسەيدىڭ وزىندە از بولاتىن. ءبىر جىلدا ەكى نەمەسە ءۇش- اق بالانى اسىراپ الۋعا رۇقسات بەرەتىن. قازىر، البەتتە، ءبارى باسقاشا. بەينەلەپ ايتسام، مەن امەريكاداعى قازاق اۋىلىنىڭ ءبىر بولىگىمىن (كۇلىپ).
مۇندا ءوزىڭىز ايتقانداي 2000 -جىلدارى اسىراپ الىنعان بالالار جەتەرلىك. ولارعا اعالىق اقىلىمدى ايتىپ، وقۋىنا كومەكتەسىپ، قولداپ وتىرامىن. مەنتور سەكىلدىمىن. ەڭ ۇلكەنى - جيىرما بەستە، ەڭ كەنجەسى جيىرما ۇشتە بولار. مەن سەكىلدى جاسى وتىزدان اسقانداردى كەزدەستىرمەدىم. ءوز حيكايامدى باياندايتىن بولسام، تۋعان اتا- انام - قازاقستان ازاماتتارى. ەكەۋى دە - قازاق. بالا تۋعاندا بەرىلەتىن، ىشىندە ءتىپتى اتا- اناڭنىڭ ۇلتى كىم ەكەنى جازىلىپ تۇراتىن قۇجات قالاي اتالاتىن ەدى سىزدەردە؟ ۇمىتىپ تۇرمىن. سىرتى - جاسىل.
- تۋۋ تۋرالى كۋالىك.
- ءيا، سول تۋۋ تۋرالى كۋالىگىمدە ەكەۋى دە قازاق دەپ جازىلعان. جاڭىلىسپاسام، تۋعان اكەم - پاۆلوداردان، ال انام وڭتۇستىك قازاقستان وبلىسىندا تۋىپ-وسكەن. اكەممەن تانىسىپ، ارتىنشا كوڭىل جاراستىرعان انام پاۆلودارعا ونىمەن بىرگە ەرىپ بارىپ، سوندا وتباسىن قۇرسا كەرەك. سوسىن تۇرمىس سالتىمىزدى جاقسارتامىز دەپ رەسەيگە قونىس اۋدارعان.
توقسانىنشى جىلدارى رەسەيگە جۇمىس ىزدەپ بارعان قازاقتار كوپ بولعان عوي. سول سەكىلدى ولار دا ءناپاقا تابۋ ءۇشىن ۆورونەج قالاسىنا تۇراقتاعان. مەن سوندا دۇنيەگە كەلدىم. سوسىن ولاردىڭ جاعدايى كۇرت ناشارلاپ، اسىراپ-باعۋعا شاماسى جەتپەگەندىكتەن مەنى بالالار ۇيىنە وتكىزۋدى ۇيعارعان. سودان سوڭ مەنى ءۇش جاسىمدا نيۋ-يوركتە تۇراتىن يتاليالىق جۇپ اسىراپ الدى. مەنەن بولەك، ولار جاننا ەسىمدى قارىنداسىمدى دا قاناتتارىنىڭ استىنا الۋدى ءجون ساناعان.
ونىڭ ۇلتى دا - قازاق. تەك ول سانكت-پەتەربۋرگتە تۋعان. مەن ا ق ش-تىڭ ميچيگان شتاتىندا ءوستىم. جاقسى مەكتەپتە ءبىلىم الدىم. جوعارى سىنىپتاردا كوزىلدىرىك كيىپ جۇرەتىندىكتەن، ازيالىق ءتۇر-سيپاتىمدى مەڭزەپ، كوڭىل كۇيىمدى تۇسىرگىسى كەلگەندەر دە بولدى. الايدا اناۋ ايتقانداي بۋلليڭ كوردىم دەپ ايتا المايمىن. مەكتەپ بىتىرگەن سوڭ، ميچيگان ۋنيۆەرسيتەتىندە وقۋعا ءتۇسىپ، ەكونوميكا جانە ورتالىق ازيا ەلدەرىنىڭ تاريحىن زەرتتەدىم.
- ۇلتىڭىز قازاق ەكەنىن سول تۋۋ تۋرالى كۋالىكتەن بىلگەن بولارسىز؟
- جوق. مەن وقۋشى كەزىمدە بۇل تۋرالى ءتىپتى دە ويلانبادىم. اتا-انام دا كينوداعىداي وتىرعىزىپ قويىپ، قاس-قاباعىما قاراپ «بالام، ءبىز سەنى اسىراپ العانبىز» دەپ تە ايتپادى. ولار ماعان ەشقاشان مەنى اسىراپ العانى تۋرالى ءتىس جارمادى. دەيتۇرعانمەن، مەن ولاردان وزگەشە ەكەنىمدى ءبىلىپ ءوستىم. مەن قازاق ۇلتى، قازاقستان ەلى تۋرالى كوللەدجدىڭ سوڭعى كۋرسىنا دەيىن ەش ويلامادىم.
رەسەيدە تۋعان سوڭ، ءوزىمدى ورىسپىن دەپ ويلادىم (كۇلىپ). رەسەيلىك جانە ورىس سوزدەرىنىڭ ماعىناسىن كەيىن ءتۇسىندىم عوي (كۇلىپ). اڭعال بولدىم، كوپ ەشتەڭە بىلمەدىم. جاز ايلارىندا ماسكەۋ مەن سانكت-پەتەربۋرگ قالالارىنا بارىپ، الماسۋ باعدارلاماسى بويىنشا ءبىلىم الدىم. ءتىل ۇيرەندىم، ەكونوميكاسى مەن تاريحىن وقىدىم. ونداعىلار مەنى امەريكالىق دەپ ەسەپتەگەن جوق. «سەن قازاقستان نەمەسە قىرعىزستاننان بولۋىڭ كەرەك» دەدى. سول كەزدە قازاقستان تۋرالى ويلانا باستادىم. سول جىلدارى ميچيگان ۋنيۆەرسيتەتىندە «بولاشاق» باعدارلاماسىمەن وقىپ جاتقان، وزىممەن اتتاس ازامات ەسىمدى بالامەن تانىسىپ، اينىماس دوسقا اينالدىق. جاقىندا ونىڭ ۇيلەنۋ تويىنا بارىپ قايتتىم. 2012 -جىلى ماسكەۋدە جازعى وقۋىم اياقتالعان كەزدە ازامات ماعان حابارلاسىپ «ماسكەۋدەن ارى الماتىعا بارىپ، تاريحي وتانىڭدى كورۋىڭ كەرەك. بار، كور، تانى، ءبىل» دەپ اقىلىن ايتتى. ءسويتىپ، ماسكەۋدەن ارى الماتىعا بارىپ، بولەك الەمگە ەنىپ كەتتىم. وزىمە ۇقسايتىن ادامداردى كوردىم، ءوزىمدى جايلى سەزىندىم. امەريكادا ءبىزدى ءتۇر- الپەتىمىزگە قاراپ، كارىس، جاپون نەمەسە قىتاي دەپ ويلايدى. قازاق دەپ ەشكىم ايتپايدى. العاش رەت الماتى كوشەلەرىندە قاۋمالاعان قازاقتاردىڭ ورتاسىنا شىققاندا ءبىرىنشى ويىما كەلگەن نارسە: مەن - قازاقپىن. «مىناۋ وزبەكستاننان عوي»، «مىناۋ تاجىكستاننان ەمەس پە؟» دەپ ەشكىم كەلىپ ساعان ايتپايدى.
- امەريكالىقتار اسىراپ العان ءبىر-ەكى قازاقتىڭ قازاقستانعا ءبىرىنشى رەت كەلگەندە ءسىز سەكىلدى «اينالامداعىلاردىڭ ءبارى نەگە ماعان ۇقسايدى؟» دەپ تاڭدانىپ، توبەسى كوككە ءبىر ەلى جەتپەي قالعان كەزدەرىنە كۋا بولعانبىز.
- ءيا. كەرەمەت سەزىم. مەن دە سولاي قۋاندىم. ءبارى كەرەمەت. ءبارى تۇسىنىكتى. ءارى ەسىمىم ازامات تا - ەلدە كوپ تارالعان ەسىمدەردىڭ ءبىرى. ماعان ءبارى ۇنادى. ەت تاعامى بۇرىننان ۇنايتىندىقتان مانتى، قۋىرداق، قازاقشا ەت تاعامدارىن ءسۇيسىنىپ جەدىم. جىلقى ەتىنىڭ ءدامى ۇنادى. ول كەزدە ەكى اپتا عانا بولدىم. سودان سوڭ امەريكاعا قايتىپ، چيكاگو قالاسىندا بىرنەشە جىل جۇمىس ىستەدىم. سوسىن 2015 -جىلى قازاقستانعا تۋريست رەتىندە ەمەس، وندا ءبىراز جۇمىس ىستەپ، تۇرىپ كورەيىن دەپ شەشتىم. قىدىرىپ بارساڭ، كوپ نارسەنى بايىبىنا بارىپ تۇسىنە المايسىڭ. ال مەن ءبارىن تەرەڭىرەك زەرتتەگىم كەلدى. ءسويتىپ، Princeton in Asia باعدارلاماسى بويىنشا قۇجات تاپسىرىپ، اقىرىندا الماتىداعى كيمەپ ۋنيۆەرسيتەتىنە ءبىر جىلعا تاعىلىمدامادان وتۋگە جىبەرىلدىم. وندا ءبىر جىل جۇمىس ىستەگەن سوڭ، قازاقستان مەن امەريكا اراسىنداعى ءىت سالاسىنا نازارىم اۋىپ، جاڭا تەحنولوگيالارعا دەن قويا باستادىم. كاسىپپەن اينالىسامىن دەپ، الماتىدا تاعى ءۇش جىلعا جۋىق تۇردىم.
- سودان سوڭ امەريكاعا ورالۋعا نە تۇرتكى بولدى؟
- 2019 -جىلى اتا-انامنىڭ قاسىندا بولايىن، قارايلاسايىن دەپ امەريكاعا قايتتىم. الايدا مەن قازاقستانعا جىلىنا ەكى رەت بارامىن. وندا جەكە كاسىبىم بار. كونسالتينگ جانە كرەمني القابى مەن قازاقستان اراسىندا جول جالعايتىن IT جوبالارىم بار. مەن بۇل جۇمىستى 2017 -جىلى IT ەكسپورتىنا سۇرانىس جوق كەزدە باستادىم. ول ۋاقىتتا بىلىكتى مامان جوقتىڭ قاسى. كەيىن قارىشتاپ، ەلدە وقىعان- توقىعان IT ماماندار ءىرى الپاۋىت كومپانيالارعا جۇمىسقا كىردى. از ۋاقىت ىشىندە وسىنداي پروگرەسس بولعانىنا قۋانىشتىمىن.
- قازاقستاندا تۇرعان ءتورت جىل ىشىندە سىزگە ەڭ باستى ۇناعان نارسە نە؟
- قوناقجايلىلىق. مەن كەزدەستىرگەن ءاربىر ادام قۇشاعىن اشىپ، استى-ۇستىڭە تۇسۋگە دايىن تۇرادى. مىسالى، امەريكادا تۇراتىن دوستارىڭا «تاڭعى تورتتە اۋەجايدان كۇتىپ الاسىڭ با؟» دەسەڭ، ەشكىم كەلىسە قويماس. ال مەن قازاقستانعا كەلەر كەزدە، ءبىر دوسىما عانا جازعان ەدىم، ءاپ-ساتتە ون ادام حابارلاسىپ، اۋەجايدان كۇتىپ الاتىنىن ايتقاندا اڭ-تاڭ بولدىم. بۇل - دوستىقتىڭ جوعارى دەڭگەيى. بۇل - مەن ءۇشىن ماڭىزدى.
- بىزدە «قوناقجايلىلىق قانىمىزعا ءسىڭىپ كەتكەن» دەگەندى ءجيى ايتادى.
- تولىعىمەن كەلىسەمىن. قازاقستاندا كوپ وتباسى نەمەسە دوستار ءبىر ۇيدە جينالىپ، ەت جەپ، سورپا، شاي ءىشىپ، ءتورت-بەس ساعات اڭگىمەلەسىپ، شۇيىركەلەسكەندى قۇپ كورەدى ەكەن. ماعان بۇل ءداستۇر ۇناپ قالدى. قازاق دوستارىممەن كوپ اڭگىمەلەسىپ، كوپ كەزدەسەتىندى شىعاردىق. ال الماتىدا دوستارىمىزدىڭ ۇيىنە، قالا بەردى، قالا سىرتىنداعى ساياجايلارىنا بارىپ، اڭگىمە-دۇكەن قۇرىپ، كەرەمەت كەشتەر وتكىزدىك. عاجاپ سەزىم. مۇندايدا وتباسىلىق قۇندىلىق، ۇرپاقتار اراسىنداعى ساباقتاستىق بارىنەن بيىك تۇراتىنىن بايقايسىڭ.
مەن شىمكەنتتە دوسىمنىڭ شاقىرۋىمەن ۇيلەنۋ تويعا دا باردىم. قىزىق بولعاندا، قاتەلەسىپ، باسقا تويعا كىرىپ كەتىپپىن. ىشتەگى قوناقتاردىڭ بىرەۋى قولىما شامپان ۇستاتقان سوڭ، وسى ءۇي بولار دەپ بولمەگە كىرسەم، دوسىم ەمەس ەكەن (كۇلىپ). سوسىن وعان حابارلاسسام، ول تۋرا مەن كىرگەن ۇيگە قاراما-قارسى ۇيدەگى تويعا كىرۋىم كەرەك ەكەنىن ايتتى. سوندا بايقاعانىم، ءبىر كوشەدە قاتار تىزىلگەن بىرنەشە ۇيدە توي بولىپ جاتىر. ءتىپتى، ەرتەسى دە توي وتكىزىلىپ جاتىر. كۇن سايىن توي. ادام سانىنىڭ كوپتىگىنەن بۇرىن قازاقتىڭ تويلارى وتە قىزىقتى ءارى كوڭىلدى وتەدى. اسابانىڭ باسقارۋى، ويىندار، بيشىلەر، ۇلتتىق تاعامداردى تانىستىرۋ، ءبارى، ءبارى مەنى تاڭ- تاماشا ەتتى.
- دەيتۇرعانمەن، «مىنا جەرى قىزىق ەكەن. بىزدە ولاي ەمەس» دەگەن كەزدەر بولعان شىعار؟
- البەتتە، بولدى. امەريكادا جۇمىس پروتسەسىن باسقارۋ جۇيەسى وزگەشە. ال قازاقستاندا ءتىپتى باسقاشا. ك ي پ ە پ-تە جۇمىس ىستەگەندە بارلىق شەشىم باس ديرەكتوردىڭ قاراۋىنان وتەتىنىن ءبىلدىم. سەن وعان ءتىپتى قارسى شىعا المايسىڭ.
اسىرەسە، ۇلكەن كومپانيالاردا ۇزىن ءتىزىمى بار ديرەكتورلار كەڭەسى بولادى. سەن ءتىپتى كەيدە نەگىزگى ديرەكتوردىڭ كىم ەكەنىن بىلمەيسىڭ. مەن مۇنى جامان دەمەيمىن، تەك وزگەشە. مىسالى، Google كومپانياسىندا سەنىڭ جۇمىسىڭا جاۋاپتى ماماننىڭ ايتقانى - زاڭ. ول - ءنومىرى ءبىرىنشى ادام. ونىڭ ارتىندا ەشقانداي ورىنباسار نەمەسە كەڭەسشى بولمايدى. ال قازاقستاندا ءتىپتى ورتا بۋىن (middle management) باسشىسىنىڭ قولىندا بيلىگى جوق. ال امەريكادا ول مامان بارىنە جاۋاپتى، بيلىگى بار.
سوسىن مەن «قازاقتار جالقاۋ» دەگەن ستەرەوتيپتى ۇناتپايمىن. وسى جىلدار ىشىندە جالقاۋ ەشكىمدى كورمەدىم. تەك كوپ مىقتى ماماننىڭ كوزىندە جالىن جوق. موتيۆاتسيا بايقالمايدى. امەريكادا ءبىر كومپانيادا ىستەسەڭ، ساتى بويىنشا دامۋعا ۇلكەن مۇمكىندىك بار. باسىندا تالداۋشى، سوسىن مەنەدجەر، ودان سوڭ اعا مەنەدجەر سەكىلدى لاۋازىمىڭ جوعارىلاي بەرەدى. جولىڭ انىق. ال قازاقستاندا بۇل جاعى باسقاشا ەكەن.
ءتىپتى، سول «باسپالداقپەن» كوتەرىلىپ كەلە جاتقان ماماندى باكە، ساكەسى بار، بايلانىسى نەمەسە تۋىستىق قارىم-قاتىناسى بار بازبىرەۋلەر جولدان تايدىرىپ، مۇلدە باسقا ماماندى تاعايىنداي سالادى. سوندا الگى مامان سونشاما جىل نە ءۇشىن ايانباي ەڭبەك ەتەدى؟ البەتتە، ول دا ءوسىپ- ءونىپ، جيناعان تاجىريبەسىنە ساي لاۋازىم اتقارعىسى كەلەدى عوي. سودان سوڭ 40 جاستان اسقان، كەڭەس زامانىندا تاربيەلەنگەن كەيبىر عالىمدار سىني ويلاۋ، جاڭا فاكتىلەرمەن جۇمىس ىستەۋدەن بەيحابار. ال بۇل - يننوۆاتسيا سالاسىندا ەڭبەك ەتەتىندەر ءۇشىن باعا جەتپەس قابىلەت. ال ءبىراق جالىنداپ تۇرعان جاستاردىڭ ويى ۇشقىر، زەيىندى ءارى العىر.
- ءسوزدىڭ شىنى كەرەك، سۇحباتقا كەلىسەردە ءسىزدىڭ قازاقستاندا جوبالارىڭىز بار دەپ ويلاماپپىن. تەك قازاقستاننان نە ءۇشىن كەتكەنىڭىزدى بىلگىمىز كەلىپ، ءوز حيكاياڭىزدى ءوز اۋىزىڭىزدان ەستۋ ءۇشىن حابارلاسقان ەدىك.
- مەن «قازاقستان» دەگەن كىتاپتىڭ پاراعىن اشقان كەزدە جيىرما ەكىدە ەدىم. ول كەزدە «قازاقستاننان نە الا الامىن؟»، «نە ۇيرەنسەم بولادى؟» دەپ ويلايتىنمىن. ال قازىر 34 جاسىمدا «مەن قازاقستانعا نە بەرە الامىن؟» دەپ ويلانامىن. مەنىڭ ءبىلىمىم، تاجىريبەم، زەرتتەۋىم كادەگە جارايتىنىن بىلەمىن. سول ءۇشىن قازاقستاندا جوبا جۇرگىزىپ جاتىرمىن. قازاقستاندا اقىلدى ادامدار، جاڭا مۇمكىندىك كوپ.
شەتەلدىك ينۆەستورلار قازاقستان مەن ورتالىق ازياعا قىزىعادى. ولاردى قازاقستانعا شاقىرۋعا كوپ مۇمكىندىك بار. ءىت- دى جەتىك مەڭگەرگەن قازاقتاردى سىرتقا جىبەرگەننەن گورى، وسىندا ينۆەستورلاردى شاقىرىپ، بىرلەسىپ جۇمىس ىستەگەن الدەقايدا تيىمدىرەك.
ۇكىمەت جاقسى جۇمىس ىستەپ جاتقانى بىلىنەدى. دەگەنمەن ەل اراسىندا شەتەلدىكتەر ءبىزدى قايتسىن، الماتى، استانا نەمەسە شىمكەنت كرەمنيي القابى بولا المايتىن شىعار دەپ ويلايتىندار تابىلار. الايدا سىزگە وتىرىك، ماعان شىن، قازاقستانعا قىزىعاتىن مىقتى ماماندار جەتەرلىك. قازاقستانعا كەلىپ، تۇمسا تابيعاتىنا تامسانعاندارى ءوز الدىنا، قالالارداعى ءومىر ءسۇرۋ ساپاسىنا قىزىققاندار، جوعارىدا ايتقانداي ەلدىڭ الەۋەتى مەن مۇمكىندىگىن بايقاپ، تاڭىرقاعاندار جەتىپ ارتىلادى. مەن الماتىدا تۇرعان كەزدە كوپ شەتەلدىك دوسىمدى قوناق قىلدىم.
ولار تاۋى مەن باۋىنا تامسانعان الماتىنى الەمدەگى ەڭ بىرەگەي قالالاردىڭ ءبىرى دەپ باعالادى. ينفراقۇرىلىمى دا كوڭىلىنەن شىقتى. كەپتەلىس كوپ بولسا دا، كوپ مۇمكىندىك بار ەكەنىنە كوز جەتتى. ولار الماتىدا تۇراتىن امەريكالىقتار نەمەسە ەۋروپالىقتارمەن ەمەس، جەرگىلىكتى تۇرعىندارمەن جۇمىس ىستەگىسى كەلەدى. تاعى ءبىر ايتا كەتەرلىگى، مۇندا كوپ حابپەن بايلانىس ورناتۋعا بولادى. جالپىلاما ايتسام، قازاقستاننىڭ پروفايلىن دامىتۋعا مۇمكىندىك جەتەرلىك.
شەتەلدىكتەردى «تاۋ مەن تابيعاتتى كورىڭىزدەر» دەپ قانا ەمەس، بولاشاقتا سينگاپۋر، دۋباي سەكىلدى ىسكەرلەر الەمىنە اينالاتىنداي الەۋەتى بار قولايلى ورىن دەپ شاقىرۋىمىز كەرەك. شەتەلدىكتەردى تارتساق، ينۆەستورلاردى تاپساق، ەكونوميكا دا ىلگەرىلەيدى. مىقتى ماماندار تارتىلادى، جەرگىلىكتى نارىق دامي تۇسەدى. تيىسىنشە، جالاقى دا وسەدى.
- قازىر امەريكادا جۇرسەڭىز دە، تاريحي وتانىڭىزبەن اراداعى بايلانىس ەشقاشان ۇزىلمەيتىنىنە قۋانىشتىمىز.
- مەن قازاقستانمەن تىعىز بايلانىستامىن. ماعان قازاقستان ۇنايدى. وندا كوپ دوسىم تۇرادى. قىزىقتى جوبالارىم دا كوپ. شەتەلدە تۇراتىن قازاقتار قازاقستان تۋرالى ايتۋدان شارشامايمىز. اراسىندا قازاقستانعا ورالىپ، ەلدىڭ دامۋىنا ۇلەسىن قوسىپ جاتقاندار دا بار. جوعارىدا ايتتىم عوي، بىزدە اقىلدى بالالار كوپ. مۇنداي بالالاردىڭ ەلدىڭ ىرگەسىن كوتەرۋگە اتسالىسقىسى كەلەتىنى كوڭىل قۋانتادى. مەن 2012 -جىلى قازاقستانعا العاش رەت كەلگەندە ساپالى قىزمەت كورسەتەتىن بانك، كارشەرينگ (اۆتوكولىكتى جالعا الۋ قىزمەتى) بولماعان.
ءتىپتى، ينتەرنەت ساپاسى دا ونشا ەمەس ەدى. تاعام تۇرلەرى، جاقسى مەيرامحانالار دا از بولاتىن. ال قازىر ءبارى وزگەرىپ سالا بەردى. ون جىل ىشىندە وسىنشاما دەڭگەيدە دامىعانىنا اڭ- تاڭمىن. اسىرەسە، الماتى - وتە زاماناۋي قالا. الماتى مەن استانادان بولەك، قاراعاندى، تاراز، شىمكەنت، كوكشەتاۋ، كوكشەتاۋ جانە تالدىقورعان قالالارىندا بولدىم. ءار قالانىڭ وزىندىك كولوريتى بار. ءاربىرىنىڭ وزگەشە ءبىر قىرى بار. ماعان قاتتى ۇنادى.
- سوڭعى سۇراعىما جاۋاپ بەرمەسەڭىز دە بولادى. دەگەنمەن وسى كۇنگە دەيىن بيولوگيالىق اتا- اناڭىزدى ىزدەستىرۋ تۋرالى وي مازالامادى ما؟
- جوق. مەنى باعىپ-قاققان كەرەمەت اتا-انام بار. بالانى تۋۋ وڭاي. الايدا ونى تاربيەلەۋ، ءوسىرىپ- جەتكىزۋ - قيىننىڭ قيىنى. مەنى اسىراپ العان اتا-انام ماعان تاربيە، مۇمكىندىك بەردى. ماعان بار عۇمىرى مەن قاراجاتىن سارپ ەتتى. بەتىمنەن قاقپاي، بەلىمدى بۋىپ ءوسىردى. انام مەن قازاقستاندا تۇرعاندا كەلىپ كەتكەن. قاتتى ۇناتتى. ولار «تاريحي وتانىما بارامىن» دەگەنىمدە «بۇل - ومىردە ءبىر-اق رەت بەرىلەتىن مۇمكىندىك. بار، كور، تۇر» دەپ قولداپ، ىستىق لەبىزىن ايتتى. ال ماعان قازاقستان الەمىن اشقان دوسىم ازاماتتىڭ اناسىن قازاقستانداعى انام ءارى ەڭ جاقىن جان دەپ ەسەپتەيمىن. ول كىسى مەنى ۇنەمى تاماققا شاقىرىپ، وتباسىندا وتەتىن ءار مەيرامنان قالدىرمايدى. بارعان سايىن استى-ۇستىمە ءتۇسىپ، شىر-پىر بولىپ، كۇتىپ الادى. مەن ول وتباسىنىڭ ءبىر بولىگى سەكىلدىمىن. سوندىقتان مەن قازاقستاندا وتباسىم بار دەپ ەسەپتەيمىن.
- اڭگىمەڭىزگە راحمەت! ىسكە ءسات!
سۇحباتتاسقان
ءاليا تىلەۋجان قىزى
