قىتايدا ورشىگەن چيكۋنگۋنيا ەپيدەمياسىنان قاۋىپ بار ما؟
استانا. KAZINFORM - قىتايدىڭ وڭتۇستىگىندە چيكۋنگۋنيا ۆيرۋسىنىڭ (ماسا ارقىلى تارالاتىن بەزگەك ءتۇرى) ءورشۋى تىركەلدى. جەرگىلىكتى بيلىكتىڭ مالىمەتىنشە، گۋاندۋن پروۆينتسياسىندا شامامەن 3 مىڭ ادام اۋرۋ جۇقتىرعان.
ينفەكسيا شىلدە ايىنىڭ باسىندا ءۇندى مۇحيتى جاعالاۋىنان كەلىپ، تەز تارالىپ جاتىر، دەپ حابارلايدى El.kz ينتەرنەت پورتالى.
چيكۋنگۋنيا ۆيرۋسىنان ورتا ازيا ەلدەرىنە قاۋىپ بار-جوعىن «گازەتا. Ru» سايتىنا پەرم پوليتەحىنىڭ «حيميا جانە بيوتەحنولوگيا» كافەدراسىنىڭ اعا عىلىمي قىزمەتكەرى، مەديتسينا عىلىمدارىنىڭ كانديداتى ۆالەري ليتۆينوۆ ايتىپ بەردى.
چيكۋنگۋنيا شامامەن 300-500 جىل بۇرىن افريكادا اعاش ماسالارى مەن مايمىلدار اراسىندا پايدا بولىپ، كەيىن ازيا ەلدەرىنە تارادى. ول ادامدارعا Aedes تۇقىمداس ماسالار - سارىبەزگەك جانە ازيالىق جولبارىس ماسالارى ارقىلى جۇعادى. بۇل جاندىكتەر افريكا، ازيا، امەريكا جانە وڭتۇستىك ەۋروپادا تارالعان، ال جاھاندىق جىلىنۋ ولاردىڭ مەكەندەۋ اۋماعىن كەڭەيتۋدە.
ۆيرۋس ادامعا ماسانىڭ شاعۋى ارقىلى ەنەدى، قانعا تەز تارالىپ، ومىرگە قاۋىپتى تسيتوكيندىك داۋىل تۋدىرۋى مۇمكىن - بۇل يممۋندىق جۇيەنىڭ شامادان تىس رەاكسياسى، ول ادام تىندەرىن زاقىمدايدى. كوبىنە بۋىندار مەن جۇيكە جۇيەسى زارداپ شەگەدى. ينكۋباتسيالىق كەزەڭى - 1-12 كۇن، ال جەدەل كەزەڭى ءۇش اپتاعا دەيىن سوزىلادى. بەلگىلەرى: جوعارى قىزبا، باس اۋرۋى، بۇلشىقەت پەن بۋىن اۋرۋى، اسقازان-ىشەك جولدارى، جۇرەك جانە جۇيكە جۇيەسىنىڭ بۇزىلىستارى بولۋى مۇمكىن.
نەگىزگى قاۋىپ - سوزىلمالى اۋرۋلاردىڭ، اسىرەسە جۇرەك اۋرۋلارىنىڭ اسقىنۋى جانە ميدىڭ زاقىمدانۋى. ءولىم-ءجىتىم سيرەك كەزدەسەدى جانە ادەتتە قاتار جۇرەتىن اۋىر اۋرۋلارمەن بايلانىستى: ءولىم كوپ تىركەلمەيدى.
چيكۋنگۋنيادان مەديتسينالىق ماسكا قورعاي المايدى، ويتكەنى ۆيرۋس اۋا-تامشى جولىمەن بەرىلمەيدى. قورعانۋ تەك ماسالارمەن كۇرەس ارقىلى مۇمكىن. پەرسپەكتيۆالى ادىستەردىڭ ءبىرى - جاندىكتەردى ۆيرۋستىڭ كوبەيۋىن بوگەيتىن ارنايى باكتەريالارمەن جۇقتىرۋ.
چيكۋنگۋنياعا قارسى ۆاكتسينا 2023-جىلى ا ق ش- تا ماقۇلدانعان، باسقا ەلدەردە دە زەرتتەۋلەر جالعاسۋدا. ليتۆينوۆتىڭ ايتۋىنشا، پاندەميا تەك تاسىمالداۋشى ماسالاردىڭ تارالۋ اۋماعى كەڭەيىپ، ولار سۋىق كليماتقا بەيىمدەلگەن جاعدايدا بولۋى مۇمكىن، ال بۇل ازىرگە وتە تومەن ىقتيمال.
ساراپشى سونداي-اق چيكۋنگۋنيا ۆيرۋسى تەوريالىق تۇرعىدا COVID-19 سەكىلدى زەرتحانادا جاسالىپ نەمەسە وزگەرتىلىپ، بيولوگيالىق قارۋ رەتىندە قولدانىلۋى مۇمكىن ەكەنىن اتاپ ءوتتى، سەبەبى ول دەنساۋلىق ساقتاۋ جۇيەسىن شامادان تىس جۇكتەي الادى.
