قىتايدا جاساندى جاڭبىر جاۋدىرۋ بويىنشا ەكسپەريمەنت جۇرگىزىلدى
استانا. KAZINFORM - قىتاي عالىمدارى شىڭجاڭ-ۇيعىر ايماعىندا درونداردىڭ كومەگىمەن جاساندى جاڭبىر جاۋدىردى، دەپ حابارلايدى ەكوسفەرا.
كۇمىس يوديدىنىڭ كومەگىمەن ولار 70000 تەكشە مەتر جاڭبىر جاۋعىزدى، بۇل شامامەن 30 وليمپيادالىق ءجۇزۋ باسسەينىنە تەڭ.
ەكسپەريمەنت تيان-شان تاۋلارىنىڭ ەتەگىندەگى بايانبۇلاق جايلاۋىندا ەكى ءتۇرلى درونداردى قولدانۋ ارقىلى جۇرگىزىلگەنى اتاپ ءوتىلدى. ولار 5000 مەتر بيىكتىكتە قوزعالىپ، ءارقايسىسى 125 گراممنان كۇمىس يوديد ۇنتاقتارىن شاشادى. جالپى شىعىن 997 گرامم، بۇركۋ جىلدامدىعى سەكۋندىنا 28 گرامم بولدى.
حيميالىق زاتتىڭ از مولشەرىنە قاراماستان، ەكسپەريمەنت كۇتكەننەن جوعارى ناتيجە بەردى: 8000 شارشى شاقىرىم اۋماقتا قوسىمشا جاۋىن- شاشىن بايقالدى. عالىمدار بۇعان بۇلت قاباتتارىن ءدال وڭدەۋ ارقىلى قول جەتكىزىلگەنىن ايتادى - بۇل بۇرىن تەحنيكالىق تۇرعىدان قيىن دەپ سانالعان نارسە.
تاجىريبەنى قىتاي مەتەورولوگيالىق باسقارماسىنىڭ بۇلتتى تۇندىرۋ جانە اۋا رايىن وزگەرتۋ فيزيكاسى زەرتحاناسى مەن شىڭجاڭ اۋا رايىن وزگەرتۋ باسقارماسى جۇرگىزدى. ناتيجەلەر ءۇش جولمەن باعالاندى: جاڭبىر تامشىلارىن ولشەۋ، 50 جىلدىق كليماتتىق ستاتيستيكانى تالداۋ جانە مودەلدەۋ. بارلىق ادىستەر جاۋىن- شاشىننىڭ 3,8-4,3 پايىزعا ارتقانىن كورسەتتى.
كۇمىس يوديدىمەن بۇلتتارعا اسەر ەتۋ تەحنولوگياسى XX عاسىردىڭ ورتاسىنان بەرى بار، ءبىراق درونداردى پايدالانۋ دالدىكتى ارتتىرىپ، ەكولوگيالىق قاۋىپتەردى ازايتتى. زەرتتەۋ اۆتورلارىنىڭ ءبىرى لي بيننىڭ ايتۋىنشا، ەكسپەريمەنت بۇل تەحنولوگيانىڭ قۇرعاقشىلىقپەن كۇرەسۋدە جانە كليماتتىڭ وزگەرۋىنە بەيىمدەلۋدە ۇلكەن مۇمكىندىكتەرى بار ەكەنىن كورسەتتى.
شىڭجاڭ ايماعىنداعى جاۋىن-شاشىننىڭ جىلدىق مولشەرى نەبارى 150 ميلليمەتر ەكەنىن ەسكەرسەك، بۇل تەحنولوگيا سۋ جانە ازىق- تۇلىك قاۋىپسىزدىگىن قامتاماسىز ەتۋدە ماڭىزدى قۇرال بولا الادى.
ەسكە سالا كەتەيىك، قىتايدىڭ ينتەللەكتۋالدى ءبىلىم پلاتفورماسى رەكورد جاڭارتتى.
