قىتاي «ۇلى كۇن قابىرعاسىن» سالىپ جاتىر

استانا. قازاقپارات- قازىردە الەم ەلدەرى ەكولوگيالىق داعدارىس كەزەڭىندە. قورشاعان ورتانىڭ لاستانۋى، جاھاندىق جىلىنۋ، رەسۋرستاردىڭ سارقىلۋى، تابيعي اپاتتار سىندى ەكولوگيالىق ماسەلەلەر كۇن تارتىبىنەن تۇسپەي تۇر. بۇل رەتتە ءبىرقاتار ەل جاسىل ەكونوميكاعا كوشۋدى باستاپ كەتتى.

жасыл энергетка
Фото: Қызылорда облысы әкімдігі

ءيا، ادامزات تىرشىلىگى مۇناي مەن گازعا ەمەس، بالامالى قۋات كوزدەرىنە نەگىزدەلگەن زامانعا كەلە جاتىر. بۇل رەتتە، الەم ەلدەرى ەكولوگيا مەن ەكونوميكا ماسەلەسىن قالاي رەتتەپ وتىر؟

گەرمانيادا كومىر ءوندىرىسى تومەندەدى

قازىردە ەۋروپانىڭ ءبىرقاتار ەلى كومىردى مۇلدەم پايدالانبايدى. تۇرعىندار سۋدان، جەل مەن كۇننەن كەلگەن جارىقتى تۇتىنىپ وتىر. قازىردە گەرمانياداعى تۇتىنىلاتىن ەنەرگيانىڭ 60 پايىزدان استامى بالامالى قۋات كوزدەرىنەن الىنادى. بىلتىر جالپى ەلەكتر ەنەرگياسىن ءوندىرۋدىڭ %14 كۇننەن، %33,3 جەلدەن الىنعان. كورسەتكىش 2023 -جىلمەن سالىستىرعاندا %4,4 - عا كوپ.

ال، Energy Charts مالىمەتتەرى بويىنشا، بىلتىر گەرمانيادا كومىر ەلەكتر ستانسيالارىنىڭ ءوندىرىسى كۇرت تومەندەگەن. قوڭىر كومىر %8,4 - عا، ال كومىر %27,6 - عا كەمىدى. ءسويتىپ، كومىرقىشقىل گازى شىعارىندىلارىن ازايتۋ ۇدەرىسى 152 ميلليون تونناعا دەيىن قىسقارعان. 1990 -جىلمەن سالىستىرار بولساق، %58- عا تومەندەگەن.

ەلەكتر ەنەرگياسىنىڭ تەپە-تەڭدىگىندەگى تازا ەنەرگيانىڭ ۇلەسى ءوسىپ كەلە جاتقانىن كورۋ قۋانتادى. ءبىراق بۇل حالىقارالىق ەنەرگەتيكالىق جانە كليماتتىق ماقساتتارعا جەتۋ ءۇشىن الدەقايدا جىلدام قارقىنمەن ءجۇرۋى كەرەك.

كەيسۋكە ساداموري، حالىقارالىق ەنەرگەتيكالىق اگەنتتىكتىڭ قاۋىپسىزدىك جونىندەگى ديرەكتورى:

گەرمانيا كومىر ءوندىرۋدى ازايتقانمەن، الەم بويىنشا ەلەكتر ەنەرگياسىنىڭ ەڭ ۇلكەن ءارى نەگىزگى كوزى - كومىر بولىپ قالا بەرمەك. OurWorldInData دەرەكتەرىنە سۇيەنسەك، دۇنيە جۇزىندە بىلتىر ءتۇرلى كوزدەردەن 29479 تۆت/ساع ەلەكتر ەنەرگياسى وندىرىلگەن. ونىڭ %35,51- ى - كومىردەن، 22,47 - گازدان، 14,28 - گيدرو ەنەرگەتيكا، 9,11 - يادرولىق ەنەرگەتيكا، 7,82 - جەلدەن، 5,53 كۇننەن جانە %2,67- ى مۇنايدان الىنعان.

2028 -جىلدىڭ سوڭىنا دەيىن الەمدىك جاسىل قۋاتتىڭ 60 پايىزى قىتايدىڭ ۇلەسىنە تيمەك.

قىتاي ەلى ەۋروپالىق وداققا قاراعاندا ءتورت ەسە، ا ق ش- قا قاراعاندا بەس ەسە كوپ جاڭارتىلاتىن قۋاتتى ىسكە قوسۋدى كوزدەپ وتىر. وعان دالەل قىتايدىڭ كوبۋچي شولىندە سالىنىپ جاتقان «ۇلى كۇن قورعانى» جوباسى. بۇل مىڭداعان فوتوەلەكترلىك كۇن پانەلدەرىنەن تۇراتىن اۋقىمدى جوبا. ونىڭ قۇرىلىسى جوسپار بويىنشا كەلەسى ونجىلدىقتىڭ باسىندا اياقتالۋعا ءتيىس. ماكسيمالدى قۋاتى 100 گيگاۆاتقا تەڭ.

ازىرگە قىتاي بيلىگىنىڭ مالىمەتى بويىنشا، 5,4 گيگاۆاتت ەنەرگيا وندىرىگەن. كۇن ەلەكتر ستانسياسىنىڭ ۇزىندىعى 400، ەنى 5 شاقىرىم. بۇل جوبانىڭ ەكولوگيا سالاسىنا دا اسەرى بار.

مامانداردىڭ ايتۋىنا قاراعاندا، كۇن پانەلدەرى توپىراق ەروزياسىن ازايتادى. بۇل حۋاڭحى وزەنىنە تۇسەتىن شوگىندىلەردى ازايتادى دەيدى.

سيتاتا: كۇن پانەلدەرى جەرگە كولەڭكە ءتۇسىرىپ، بۋلانۋدى باسەڭدەتەدى. سول ارقىلى شوپتەر مەن باسقا دا وسىمدىكتەردى وسىرۋگە بولادى. قىتايدىڭ باسقا ايماقتارىندا ورناتىلعان كۇن ستانسيالارى شولدەردىڭ كوگالدانۋىنا مۇمكىندىك بەرگەن بولاتىن.

لي كاي، «داللاد باننەر» ەنەرگەتيكالىق بيۋروسى كەڭسەسىنىڭ ديرەكتورى:

- الەمدە ەنەرگيا تاپشى قازىر الەمدە 700 ميلليون ادام جارىقسىز وتىر. ونىڭ 80 پايىزى افريكالىقتار. جالپى وسىعان دەيىن الەمدىك ساراپشىلار ادامزات ەنەرگيا تاپشىلىعىن سەزەدى دەپ بولجاعان بولاتىن. قوعامدا ءومىر ءسۇرۋ جاعدايى جاقسارعان سايىن، ەلەكتر ەنەرگياسىنا دەگەن سۇرانىستىڭ ارتا تۇسەتىنى بەلگىلى. ياعني ەلەكتر قۋاتىن ەسەلەپ وندىرسەك تە، ادامنىڭ قاجەتتىلىگىن قامتاماسىز ەتۋ مۇمكىن ەمەس.

بىلتىر يلون ماسك تە دابىل قاقتى. جاساندى ينتەللەكت جىلدام دامىعان سايىن ۇلكەن دەرەكتەردى ساقتاپ، وڭدەيتىن ورتالىقتارعا سۇرانىس ارتىپ جاتىر. كەلەشەكتە ەلەكتر ەنەرگياسى تاپشىلىعىنان بۇل نىساندار دۇرىس ىستەمەي قالۋى مۇمكىن دەگەن قاۋىپ بار. قازىردە الەمدە 7 مىڭداي دەرەكتەردى وڭدەۋ ورتالىعى بار. ولاردىڭ جۇمىس ىستەۋى ءۇشىن كوپ ەلەكتر ەنەرگياسى قاجەت. كورسەتكىش جىلىنا ءبىر مىڭ تەرراۆاتت- ساعاتقا دەيىن جەتۋى مۇمكىن. بۇل 2026 -جىلعا جاسالىنىپ وتىرعان بولجام. ءبىراق قازىردىڭ وزىندە ەۋروپانىڭ كەيبىر ەلدەرىندە دەرەكتەردى وڭدەۋ ورتالىقتارى ءۇشىن قاجەتتى ەلەكتر ەنەرگياسى تاپشى.

24.kz

سوڭعى جاڭالىقتار