قىتاي دامۋشى ەلدەرگە نەسيەنى دوللارمەن ەمەس، يۋانمەن بەرە باستادى

استانا. قازاقپارات - قىتاي دامۋشى ەلدەرگە نەسيەنى دوللارمەن ەمەس، يۋانمەن بەرە باستادى. امەريكالىق بلۋمبەرگ باسىلىمى وسىلاي دەپ جازدى. ءبىراق مۇنىڭ ءتيىمدى تۇسىمەن قاتار شىعىنى دا شاش ەتەكتەن. ءبىراق بۇعان اسىپ-ساسىپ جاتقان قىتاي جوق.

 اسىقپاعان اربامەن قويان الادى دەگەن سىڭايدا. ال ساراپشىلار بۇل وزگەرىس كەلە-كەلە قىتايدىڭ ساياسي عانا ەمەس، ەكونوميكالىق ىقپالىن دا ارتتىرادى، دەيدى. ءسويتىپ، يۋان دوللاردىڭ ورنىن باسۋى مۇمكىن بە؟ قارجىگەرلەر نە دەيدى؟

 كەيىنگى 25 جىلدا حالىقارالىق رەزەرۆتەگى دوللاردىڭ ۇلەسى ەداۋىر ازايدى. ماسەلەن، 2000 -جىلى ونىڭ كولەمى 70 پايىزدان اساتىن. ال قازىر 57 پايىزعا دا جەتپەيدى. بۇل الەمدە دوللارسىزدانۋ ۇدەرىسى قارقىن الا باستاعانىن كورسەتسە كەرەك. ماسەلەن، جىل باسىنان بەرى ا ق ش- تىڭ ۇلتتىق ۆاليۋتاسى 9 پايىز قۇنسىزداندى. ال يۋاننىڭ قۇنى كەرسىنشە 2 پايىز نىعايدى.

 بلۋمبەرگ باسىلىمىنىڭ مالىمەتىنە قاراعاندا، قازىر جاھان جۇرتى يۋانمەن كۇنىنە 817 ميلليارد دوللارعا ساۋدا جاسايدى. ءسويتىپ ول الەمدەگى كوپ قولدانىلاتىن 5 ۆاليۋتانىڭ قاتارىنا كىردى. كەيىنگى كەزدە مۇناي نارىعىنىڭ ءىرى ويىنشىلارى دا دوللارسىز ساۋداعا كوشە باستادى. ولاردىڭ قاتارىندا ساۋد ارابياسى، برازيليا جانە ءۇندىستان بار. تاقاۋدا نيۋ-دەلي رەسەيلىك مۇنايدى يۋانمەن ساتىپ الدى.

 بۇل ارادا سانكسيانىڭ قۇرساۋىندا قالعان رەسەيدىڭ قازىرگى جاعدايى قىتايعا ساباق بولسا كەرەك. ۆاشينگتون ماسكەۋگە دوللارمەن ساۋدا جۇرگىزۋگە شەكتەۋ ەنگىزدى. ءسويتىپ، رەسەيدىڭ وزگە ەلدەرمەن الىس-بەرىسى قيىندادى. قىتايدىڭ دوللاردان ارىلۋعا كىرىسىپ وتىرعانى دا سودان، دەيدى ساراپشىلار.

 ميتۋل كوتەچا، Barclays بانكىنىڭ ازياداعى ۆاليۋتالىق جانە دامۋشى نارىقتار جونىندەگى ماكروستراتەگيا جەتەكشىسى:

 - ا ق ش ساۋدا-ساتتىقتا جانە سانكسيا سالۋدا ءوزىنىڭ قارجىلىق ۇستەمدىگىن اسىرا پايدالانادى. ياعني دوللاردى قىسىم تەتىگى رەتىندە قولدانادى. سوندىقتان كەيىنگى كەزدە كوپ ەل دوللارعا تاۋەلدىلىكتەن ارىلۋعا كۇش سالىپ جاتىر.

 قازىر پرەزيدەنت ترامپتىڭ تۇسىندا قۇراما شتاتتاردىڭ ىشكى جانە سىرتقى ساياساتى تۇراقسىز. مۇحيتتىڭ ارعى جاعىندا داعدارىس باستالا قالسا، جاھاندىق ەكونوميكاعا كەرى اسەر ەتەدى. سوندىقتان قىتايدىڭ ورتالىق بانكى بيىل التىن قورىن ەداۋىر ۇلعايتتى. بۇل يۋانعا تىرەك بولارى ءسوزسىز.

حالىقارالىق ۆاليۋتا رەزەرۆى دوللاردىڭ ۇلەسى

2000 ج - % 71-72 

 2010 ج - %62 

 2025 ج - %56,7 

 دەرەككوز: Bloomberg باسىلىمى

الايدا ينۆەستورلار يۋاندى ازىرگە ەركىن ايىرباستاي المايدى. ويتكەنى قىتايدا كاپيتالعا باقىلاۋ قاتاڭ. يۋاننىڭ دۇنيەجۇزىلىك ۆاليۋتاعا اينالۋىنا باستى كەدەرگىنىڭ ءبىرى وسى، دەيدى ساراپشىلار.

مەتت گەرتكەن، BCA Research كومپانياسىنىڭ باس گەوساياسي ستراتەگى

 قىتايدىڭ ۇلتتىق ۆاليۋتاعا قاتىستى قۇقىقتىق جۇيەسى ا ق ش- پەن سالىستىرعاندا ءالسىز. قۇراما شتاتتاردىڭ نارىعى شەتەلدىك ينۆەستورلارعا اشىق. بەيجىڭ دوللاردىڭ قولدانۋ اياسىن تارىلتۋى ءۇشىن يۋانعا قاتىستى تاۋەكەلدەردى ازايتۋى كەرەك.

كوپ ۆاليۋتالى جۇيە قۇرىلا ما؟

 قازىر جاھاندىق ساۋدا، شيكىزات باعاسى، قارىز، رەزەرۆ - ءبارى ا ق ش ۆاليۋتاسى ارقىلى جۇرگىزىلەدى. ال يۋان بۇل ازىرگە دوللارعا بالاما ەمەس. تەك كوك قاعازدىڭ ىقپالىن تەجەۋگە باعىتتالعان ۆاليۋتا، دەيدى ساراپشىلار. ولاردىڭ ايتۋىنا قاراعاندا، الداعى بىرەر جىلدا دوللار السىرەپ، بىرنەشە ۆاليۋتا قاتار جۇرەدى. ياعني دۇنيە جۇزىندە كوپ ۆاليۋتالى جۇيە قۇرىلادى، دەيدى ساراپشىلار.

 24.kz