قوجا احمەت ياساۋي كەسەنەسىنە وق اتىلعانىن بىلەسىز بە
تۇركىستان. KAZINFORM - قوجا احمەت ياساۋي كەسەنەسى - قازاق حالقىنىڭ رۋحاني تىرەگى، ورتالىق ازياداعى تەڭدەسى جوق ساۋلەت تۋىندىسى. الايدا بۇل ۇلى مۇرا ىشىندە كوپشىلىك بىلە بەرمەيتىن تاريحي سىر جاسىرىن.
كەسەنە ىشىندەگى سولتۇستىك-باتىس بۇرىشىنا زەر سالساڭىز، ءبىر باعانانىڭ باسقالاردان ءسال قيسايىپ تۇرعانىن بايقايسىز.
بۇل - كەزدەيسوق قۇرىلىس اقاۋى ەمەس، زەڭبىرەك وعىنان زاقىم كورگەن تاريحي جادىگەر.
- 1864 -جىلى رەسەي يمپەرياسى ورتا ازياعا شابۋىلىن كۇشەيتىپ، گەنەرال ۆەريەۆكين باسقارعان اسكەر تۇركىستان قالاسىنا بەت الدى. قۇرامىندا مىڭنان استام جاۋىنگەر، ونداعان زەڭبىرەك پەن مورتيرى بار جاساق قالانى قورشاپ، ارتيللەريالىق شابۋىل باستادى. تۇركىستاندى قوقان حاندىعى يەلىگىندەگى بەكىنىس رەتىندە سىزدىق سۇلتان باستاعان جاساق قورعادى، - دەيدى «ازىرەت سۇلتان» ۇلتتىق تاريحي-مادەني قورىق-مۋزەيىنىڭ ەكسكۋرسيا جەتەكشىسى احاتبەك باۋبەكوۆ.
مۋزەي قىزمەتكەرلەرىنىڭ ايتۋىنشا، 9 -ماۋسىمدا باستالعان زەڭبىرەكپەن اتقىلاۋ كەزىندە قالانىڭ ىشكى اۋداندارىنا قاتتى زاقىم كەلگەن.
وسى شابۋىلدىڭ ءبىر سناريادى قوجا احمەت ياساۋي كەسەنەسىنىڭ ماڭىنا ءتۇسىپ، ونىڭ قۇرىلىمىنا زيان كەلتىرگەن. كەسەنەدەگى قيسايعان باعانا - سول زۇلماتتىڭ تاسقا تۇسكەن ءىزى.
- كەسەنە كەيىن بىرنەشە مارتە جوندەۋدەن ءوتتى. ءبىراق قيسايعان باعانا ارنايى ساقتالىپ قالدى. 1910 -جىلى وعان ءتورت تىرەۋ قويىلعان. بۇگىندە ول - تاريحي وقيعانىڭ ناقتى دالەلى، - دەيدى احاتبەك باۋبەكوۆ.
تاريحشىلار بۇل وقيعانى تۇركىستاننىڭ رەسەي يمپەرياسى قۇرامىنا ءوتۋ كەزەڭىمەن بايلانىستىرادى.
12- ماۋسىمدا قالا بيلەۋشىسى تاشكەنتكە قاشىپ، 13- ماۋسىمدا قالا تۇرعىندارى اق جالاۋ كوتەرىپ، كەلىسسوزگە شىققان. وسىلايشا تۇركىستان يمپەريا قاراۋىنا ءوتتى.
ۋاقىتشا شاريعات زاڭدارى ساقتالعانىمەن، 1867 -جىلعى اكىمشىلىك رەفورما مەن 1886 -جىلعى زاڭنان كەيىن قالانىڭ قۇرىلىمى تۇگەلدەي وزگەردى.
- بۇل باعانا - جاي ءبىر ارحيتەكتۋرالىق ەلەمەنت ەمەس. بۇل - ۇلتتىڭ ءجۇرىپ وتكەن جولىنىڭ بەلگىسى. كەسەنەگە تيگەن وق - قازاق رۋحىنا تيگەن وق. ال ونى كورۋ ارقىلى ءسىز تەك ەسكەرتكىشكە ەمەس، تاريحي جادىعا كوز سالاسىز. قوجا احمەت ياساۋي كەسەنەسىنە بارعان ءار ادام قيسايعان باعاناعا نازار اۋدارسا، تاريحتىڭ ءۇنىن تىڭداعان بولار ەدى. بۇل - وتكەننىڭ وشپەس ءىزى، رۋحتىڭ سىنالعان ساتىنەن قالعان بەلگى، - دەيدى احاتبەك باۋبەكوۆ.
ايتا كەتەيىك، بۇدان بۇرىن قوجا احمەت ياساۋي كەسەنەسىنىڭ قۇرىلىسى نەلىكتەن بىتپەي قالعانىن جازعان بولاتىنبىز.
اۆتور
قايرات زاينيشيەۆ
