قازاقى قارا ءسوزدىڭ جولبارىسى
ءار وقىرماننىڭ ءجيى قايتالاپ وقيتىن سۇيىكتى شىعارماسى بولادى. بالا كەزدە وقىعان كەي دۇنيەنىڭ ادام جانىندا جاتتالىپ قالاتىنى تاعى بار. سۇيىكتى كەيىپكەر دە ادام ءومىرىنىڭ ءبىر بولشەگى. ءبىزدىڭ بۋىن قاليحان ىسقاق، بەردىبەك سوقپاقبايەۆ، سايىن مۇراتبەكوۆ، تاحاۋي احتانوۆ جانە تاعى باسقا قازاق ادەبيەتىنىڭ كلاسسيكتەرىنىڭ شىعارمالارىن ءسۇيسىنىپ وقىدى. ءار جازۋشىنىڭ وزىنە عانا ءتان قولتاڭباسى بار-دى. سول قولتاڭبا ارقىلى قاي جازۋشىنىڭ شىعارماسى ەكەنىن جازباي تانيتىنبىز...
تاحاۋي احتانوۆتىڭ قالعان شىعارمالارى ءبىر توبە دە، مەن ءۇشىن «شىراعىڭ سونبەسىنى» ءبىر توبە. جەكە كىتاپحانامنىڭ تورىندە تۇرعان بۇل رومان ءجيى قايتالاپ وقيتىن، سۇيىكتى كىتاپتارىمنىڭ ءبىرى. سوعىس جىلدارىنداعى ەل باسىندا تۇسكەن ناۋبەتتى وزەك ەتىپ، ءنازيرانىڭ باسىنان كەشكەن وقيعالارى ارقىلى بەرۋگە تىرىسقان. قازاق ەلىنىڭ باسىنان كەشكەن اشارشىلىقتى، ازاپتى جىلداردىڭ كورىنىسىن «شىراعىڭ سونبەسىن» كوركەم سۋرەتتەپ بەرەدى.
بيىل جازۋشىنىڭ 100 جىلدىعى تويلانىپ جاتىر. تۋعان جەرىندە قالامگەردىڭ اتىندا تەاتر فەستيۆالىن وتكىزسە، الماتىدا «تاحاۋي احتانوۆتىڭ شىعارماشىلىق الەمىنە» ارناپ، كونفەرەنتسيا جاسادى. مۇنىڭ ءبارى حالىق جازۋشىسىنا ارنالعان قۇرمەت بولسا كەرەك.
قالامگەرمەن بىرگە جۇرگەن، ونىڭ كوزىن كورگەن اقىن-جازۋشىلار كوپ ەمەس. كوپشىلىگى «كەلمەستىڭ كەمەسىنە وتىرىپ» كەتىپ قالدى. سوڭىندا قالعان ساناۋلىلاردىڭ قاتارىندا اقىن سەيفوللا وسپان بار. تاحاۋي مۇراسىن جيناقتاپ، زەرتتەپ- زەردەلەپ جۇرگەن جاننىڭ ءبىرى. ءتىپتى، ەستەلىكتەرىن جيناقتاپ، جەكە كىتاپ ەتىپ شىعاردى. سەيفوللا اعا جازۋشىنىڭ جانىندا كوپ ءجۇردى. ول تۋرالى قيماس ەستەلىكتەرى دە جوق ەمەس. اقىن اعا ايتقان ەستەلىكتەردى قاعازعا تۇسىرگەن ەدىك.
ابدوللانى بەردىبەككە تانىستىرعان تاحاۋي
«بەردىبەكپەن دە، تاحاۋيمەن دە تالاي ساپارلاس بولدىق»، - دەيدى سەيفوللا اعا. ءبىرىن-ءبىرى قاتتى قۇرمەت تۇتقان، ءبىرىن-ءبىرى ارداقتاپ، قاستەرلەگەن ازاماتتار عوي. بىردە الماتىعا كەلگەننەن كەيىن ءبىر وڭاشا تۇستا بەردىاعاڭنان تاحاۋي تۋرالى سۇرادىم.
«ول ۇلى كلاسسيك قوي. سوسىن ول جالعىز بولسىن با، اينالاسىندا وزىندەي ادامدار جۇرمەسە، ءسانى كەلمەيدى ەمەس پە؟ مەنىڭ ول جايلى سىر شەرتۋگە ءتىلىم جەتپەيدى-اۋ دەيمىن. ونىڭ ۇستىنە، شىندىعىن ايتۋ كەرەك. ونداي كەڭىستىك ءبىزدىڭ ارامىزدا جوقتىڭ قاسى، - دەدى دە، - مەن ساعان ءبىر قىزىق اڭگىمە ايتىپ بەرەيىن. ول كەزدە وسى تاحاۋي «قازاق فيلمدە! باس رەداكتور، مەن بولسام وسى جازۋشىلار وداعىندا پروزا جاعىنداعى كەڭەسشى بولىپ قىزمەت اتقاراتىنمىن.
ول قاشان بولسىن، باستىقتىعى مەن جازۋىن قوسا الىپ جۇرگەن جان. ءبىر كۇنى بىزگە سوقتى. مەن كۇندەلىكتى جۇمىسىمدى تۇرتىنىكتەپ وتىرعانمىن. ول مەنى شامالى سوزگە تارتقىسى كەلىپ ەدى، مەنىڭ قولىم بوساي قويمادى. سوسىن ءسال تۇردى دا:
- ءاي، بەردىبەك، وسى سەنىڭ جالاقىڭ قانشا؟ - دەدى. مەن ءوزىمنىڭ قانشا الىپ جۇرگەنىمدى ايتتىم. سول مەزەت تاحاۋي قولىن ءبىر سىلتەپ، ءاي-ءشاي جوق:
- سەن مەنىڭ قاراۋىما كەل. وسى جەردەن الاتىنىڭدى ەكى-ءۇش ەسە ەتىپ بەرەم، بولا ما؟ - دەدى. مەن كۇيبەڭدەپ قالدىم. ەكى ويلى بولىپ، كۇيبەڭدەپ قالعانىمدى بىردەن بايقاپ، قىر سوڭىما ءتۇستى. سودان نە كەرەك، قاتارىنان ءۇش كۇن كەلىپ، كوندىرىپ الدى دا كەتتى. سونىمەن، مەن كينوستۋديادان ءبىر-اق شىقتىم. جالاقىم شىنىندا دا ەكى- ءۇش ەسە كوپ بولدى. بۇل جونىندە اقتاقاش سوزىندە تۇردى.
قىسقاسى، ماعان «ءاي دەيتىن اجە، قوي دەيتىن قوجا» جوق، ءبىر عاجاپ ەركىندىككە شىقتىم دەيسىڭ. تاعى ءبىر كۇنى جۇمىس ورنىمدا وتىر ەدىم. باستىعىم اقتاقاش تا وتىرعان، كەنەت بىرەۋ حابارلاسىپ، تاحاڭمەن سويلەسىپ ەدى. ول: «ءوزىڭ كەلسەڭشى، مىنا بەردىبەك تە وتىر. نە نارسەنى دە شەشۋگە بولادى عوي»، - دەپ ترۋبكاسىن قويدى دا:
- بەردىبەك، سەن وسى، انا بالالارعا ارنالعان شىعارمالارىڭدى كينوعا بەيىمدەسەڭ قالاي بولار ەكەن؟ - دەدى. - مەن جاڭا اناۋ ابدوللا دەگەن رەجيسسەردى شاقىرىپ ەدىم. كينو جاعىنان ول ۇلكەن تالانت. ول ساعان ناعىز تاپتىرمايتىن ادام، - دەگەنىنشە، ەكى مۇرتى ەدىرەيىپ ابدوللا دا جەتىپ كەلدى.
تاحاڭ ءاي-ءشاي جوق ابدوللاعا: - مىنا كىسىنىڭ ۇلكەن جازۋشى ەكەنىن بىلەسىڭ عوي، - دەيدى. ول دا: - ءيا، ءيا، - دەپ جاتىر قالباقتاپ. تاحاڭ شامالى اڭىرىپ قالدى دا، ابدوللاعا ءبىر قاراپ، ماعان ءبىر قاراپ:
- وسى سەندەر تىزە قوسىپ جۇمىس ىستەسەڭدەر قايتەدى؟ - دەپ جاۋاپ كۇتكەندەي بىزگە تاعى الما-كەزەك قارادى. الدىمەن ابدوللا جاۋاپ بەردى:
- بۇل كىسىنىڭ «مەنىڭ اتىم قوجاسىن» ءوزىم دە كوپتەن بەرى مەجەلەپ ءجۇر ەدىم. ەندى بۇل كىسىنىڭ ءوزى كەلىسسە؟ - دەپ ماعان قارادى.
- بۇرىن-سوڭدى سەناري جازىپ كورمەگەنمىن، - دەپ ەدىم.
اقتاقاش:
- جازىپ كورمەسەڭ، جازاسىڭ. انا الدىڭداعى سەناريلەردىڭ قايسىسىنىڭ جاقسى، قايسىسىنىڭ جامان ەكەنىن كورىپ وتىرعان جوقسىڭ با؟ ونىڭ ۇستىنە، مىنا ابدوللاداي ءىس-تاجىريبەسى ىسىلعان اداممەن بىرىگىپ جاسايتىن بولساڭدار، بۇل قادامدارىڭ ءساتسىز بولماس. ءاۋمين، - دەدى دە:
- جۇرىڭدەر، مىنا ىستەرىڭنىڭ وڭعا باسۋىنا دەپ تازا اۋادا سىرا-پىرا ءىشىپ قايتايىق، - دەگەنى. ودان كەيىنگى ءىستى اقتاقاش زاڭداستىرىپ بەردى دە، ابەكەڭ ەكەۋمىز كىرىسىپ كەتتىك. شىندىعى كەرەك، مەنىكى تەك، كوبىنەسە ابەكەڭدى تىڭداۋ بولدى. بىلاي ەت دەسە، بىلاي ەتەم، ولاي ەت دەسە، ولاي ەتەم. ءبارىبىر ابدوللاعا ءتورت اياعى تەڭ دۇنيە بەرۋگە جارامادىم. سوعان شىدامادى ما بىلمەيمىن، ءبىر كۇنى سەناريدى قولىمنان الىپ الدى دا، ابەكەڭنىڭ ءوزى كىرىسىپ كەتتى. ءبىراق مەنى اۆتورلىقتان الىپ تاستاعان جوق. ول دا ءبىر ەرەكشە ازامات ەكەن. كوپ ۇزاماي باس-اياعى جۇپ-جۇمىر «مەنىڭ اتىم قوجا» اتتى فيلم مەنىڭ اتىمدى بارشا الەمگە جايدى. ارينە، وعان سەبەپشى بولعان دەپ الدىمەن ءوزىمنىڭ اقتاقاشىمدى ايتار ەدىم. ودان كەيىن قۇداي مەنىڭ باعىما ابدوللانى تاپ كەلتىرگەنىن قاراساڭىزشى. ودان كەيىن دە ابدوللانىڭ مارتتىگىمەن «بالالىق شاققا ساياحات»، «جۇيرىك بولساڭ وزىپ كور» تاعى-تاعىلارىنا ۇلاسىپ جۇرە بەردى.
ءسويتىپ، مەنىڭ جازۋشىلار وداعىندا وتەتىن بار ومىرىمە وزگەرىس ەنگىزىپ، ءوزىمنىڭ اقتاقاشىم اق جولعا الىپ شىققان. ول كىسىگە ايتار العىسىم دا شەك جوق. سوندىقتان دا مەن ۇنەمى اقتاقاشتاي باستىقتىڭ قول استىندا ىستەگەننەن ارتىق جۇماق جوق دەپ ەلگە ايتىپ جۇرەم. وعان دەگەن بار العىسىم شەكسىز.
ال ابدوللانىڭ كينوگەرلىگىنە ەشكىمنىڭ ورەسى جەتە قويماس دەپ ويلايمىن. الدىڭعى كەزدە ونىڭ تالابىنا مەن دە شىداس بەرە قويماي، سول ماڭداعى بىلگىشسىماقتاردىڭ سوزىنە ەرە جازداعانىم دا بار. ءبىراق ول ءوزىن-ءوزى «مەنىڭ اتىم قوجا» فيلمىمەن دالەلدەپ شىققاندا، ول كىسىنىڭ ۇلكەن قاسيەتىن سوندا عانا ۇقتىم» دەپ ءبىراز شەرىن تارقاتقانداي بولعان بەردىبەك اعامىز»، - دەيدى سەيفوللا اعا.
احتانوۆتىڭ ءىزىن جالعاعان...
دۋلات احتانوۆ - ءتورت بالانىڭ كەنجەسى. ءۇيدىڭ ۇلكەنى نۇرلان، ودان كەيىن ەكى قىز - رەزەدا مەن ءاسيا بار. دۋلات اعا ۇزاق جىل وپەراتور بولىپ جۇمىس ىستەگەن. الماتىدا تۇراتىن دۋلات اعامەن تەلەفون ارقىلى تىلدەستىك.
اكەمدى ەسكە السام، ارتتا قالعان بالالىق شاققا ەنىپ كەتەمىن. مەن ءۇيدىڭ كەنجەسى بولدىم. ءبىزدىڭ وتباسى ورتالىقتان قاشىق تۇردى. ۇزاق جىلدار بويى جەكە ۇيلەردە كوشىپ-قونىپ جۇردىك. ءبىر كۇنى اكەمە ءتورت بولمەلى پاتەر بەردى. سول ۇلكەن شاڭىراقتا مەن ومىرگە كەلىپپىن. مەن ومىرگە كەلگەندە اكەمنىڭ جاسى قىرىقتان اسقان كەزى. ورتا جاسقا كەلگەندە كورگەن كەنجەسى بولعان سوڭ با، مەنى ايرىقشا ەركەلەتتى. قايدا قوناققا بارسا دا، جانىنان تاستامايتىن. ۇلكەن-ۇلكەن اقىن-جازۋشىلاردىڭ ۇيىندە بىرگە قوناقتا بولدىم. قازاق ادەبيەتىنىڭ كلاسسيكتەرىنىڭ بارلىعىنىڭ دەرلىك كوزىن كوردىك دەسەم، قاتەلەسپەيمىن. كىشكەنتاي بالاعا ۇلكەندەردىڭ اراسىندا قوناق بولۋ - ءىش پىستىراتىن، كوڭىلسىز بولسا دا، ول كىسىلەردىڭ تاعىلىمىن ەستىپ ءوسۋدىڭ باقىتى بولەك ەدى.
اكەم جازۋ ۇستەلىنە وتىرعان كەزدە قاسىنا بارساڭ، بۇرىلىپ، باسىڭنان سيپايتىن. ال سول ساتتەردە شىعارماشىلىق اتتى جۇمباق سيقىردىڭ كۋاسى بولاسىڭ، ول سەزىمدى سوزبەن جەتكىزۋ مۇمكىن ەمەس. قانشاما جىل وتسە دە، سول ءبىر ءتاتتى سەزىم بۇرىنعىداي جۇرەك تۇكپىرىندە قالدى. ەسكە تۇسسە، جانىم جادىراپ، جۇرەگىم جىلىپ كەتەدى.
اكەم وتە كوپشىل ادام ەدى. ەشكىمدى جاتىرقامايتىن، اشىق-جارقىن، كوپشىلىكپەن ارالاسقاندى جاقسى كورەتىن. كوشەدە بىرەۋدى كورىپ قالسا دا، ەمەن-جارقىن اڭگىمەلەسىپ، سويلەسىپ كەتەتىن. «اكە، ول ءسىزدىڭ دوسىڭىز با؟» دەپ سۇراساڭ، كىم ەكەنىن ءوزى دە بىلمەيتىن ساتتەرى بولاتىن.
اكەم العاش اقىن بولامىن دەپ، ولەڭ جازىپ باستاعان. بالا كەزىندە جازعان ولەڭدەرى دە بار. كەيىن پروزاعا كوشىپ كەتتى. العاش اۋىلدان الماتىعا كەلگەنىندە ءتىپتى ورىس ءتىلىن بىلمەگەن ەكەن. 1940 -جىلى قازاق مەملەكەتتىك پەداگوگيكا ينستيتۋتىنا وقۋعا تۇسەدى. ورىس ءتىلىن ەندى ۇيرەنىپ، ورىس جانە الەم كلاسسيكتەرىنىڭ شىعارمالارىن وقىپ، اۋدارما ىسىمەن اينالىسا باستاعان كەزىندە سوعىس باستالىپ كەتەدى. ول جىلدارى ستۋدەنتتەردى سوعىسقا الماسا دا، ءوزى سۇرانىپ، مايدانعا اتتانادى. كەيىن ءبىز ول كىسىدەن سۇراعانىمىزدا: «تولستويدىڭ «سوعىس جانە بەيبىتشىلىگىن» وقىعان ادامنىڭ سوعىسقا بارماعانى ۇيات بولار ەدى» دەپ ايتىپ ەدى. جالپى، اكەم سوعىس جىلدارى تۋرالى، باستان كەشكەن قيىندىقتارى تۋرالى اڭگىمەلەگەندى ۇناتپايتىن. ءوزىنىڭ دە ايتقانى بار: «جاستىعىمنىڭ مايداندا وتكەنىن بىلەسىڭدەر. مايدان ادامدى تازالىققا، ادىلدىككە، تارتىپكە ۇيرەتەدى. مەنىڭ ىشتەي ءبىر شۇكىرشىلىك قىلاتىنىم - وسى قاسيەتتەر وزىمدە دە، مايدانداس دوستارىمنىڭ بويىنان دا تابىلادى» دەگەن ەدى.
اكەم اسكەري قىزمەتتەن 1948 -جىلى عانا بوسادى. مايداننان كەلگەننەن كەيىن ءبىراز ۋاقىت ادەبي اۋدارمامەن اينالىسقان. الەم ادەبيەتىن، ورىس ادەبيەتى كلاسسيكتەرىن اۋدارا باستادى. سوسىن ادەبي سىن جانرىنا دا قالام تارتتى. ويتكەنى وتباسىن اسىراۋ قاجەت بولدى. ول كەزدە ۇلكەن اعام نۇرلان ومىرگە كەلگەن. ءبىرقاتار شىعارمالاردى ورىس تىلىنەن قازاق تىلىنە اۋدارا باستادى. ولاردىڭ قاتارىندا الەكسەي تولستويدىڭ دا شىعارمالارى بولدى. ءوزى وقىعان شىعارمالارى تۋرالى سىن جانرىندا ماقالالار جازىپ، ونىسى ادەبي گازەتتەردە، جۋرنالداردا جارىق كورە باستادى. ءسويتىپ ءجۇرىپ ويلانادى عوي: «جۇرتقا سىن ايتقان جاقسى، ءوزىم نە ىستەپ ءجۇرمىن؟ مەن سونداي شىعارما جازا الامىن با؟» دەپ.
ءوزى ءۇش-ءتورت جىل بۇرىن باستاپ قويعان «قاھارلى كۇندەرگە» قايتا ورالادى. بۇل شىعارما اكەمنىڭ ەڭ العاش جازعان روماندارىنىڭ ءبىرى. ءسويتىپ، ونىڭ جازۋشى رەتىندەگى قادامى وسىلاي باستالعان ەدى. ودان كەيىن دە قانشاما شىعارمالار جازدى. دراماتۋرگيا جانرىنا دا ۇزبەي قالام تارتتى. اۋدارمانى دا ورتا جولدان تاستاپ كەتكەن جوق.
«قاھارلى كۇندەر» تۋرالى ءبىر جازباسىندا: «بۇل روماننىڭ جازىلۋى ونشا كوپ ۋاقىت الماعانىمەن، تولعاعى ۇزاق بولدى. ءۇش جىل باستان كەشكەن سوعىس تۋرالى رومان جازۋدى كوپ ويلادىم. 1949 -جىلى باس جاعىن جازىپ، كىرىسىپ تە كەتتىم. ءبىراق جۇمىسىم ونبەدى. شاماسى، كەلەر جىلى بولار، ءابدىجامىل نۇرپەيىسوۆتىڭ «كۋرليانديا» رومانى جارىق كوردى. سونى وقىپ شىعىپ، ويعا قالدىم. شىعارما ءبىراز كەمشىلىگى بولسا دا، ماعان قاتتى ۇنادى. سوندا سول كەزدەگى قازاق جازۋشىلارىنىڭ باسىم بولىگىندە جوق، كادىمگى ءتىرى، جاندى سۋرەت، بۋسانىپ تۇرعان ءومىر بولشەكتەرى بار ەكەن. ال مەنىڭ باستاپ قويعاندارىمنىڭ تۇرعان دارەجەسى ودان الدەقايدا تومەن بولاتىن. سودان وزىمنەن- ءوزىم جەرىدىم دە، جازا باستاعانىمدى تاستاپ كەتتىم. كەيدە بولاشاق شىعارمانى ويلاپ، تولعانىپ جۇرسەم دە، ءۇش- ءتورت جىلعا دەيىن قايتىپ ورالۋعا زاۋقىم سوقپادى. سىن مەن كوركەم اۋدارماعا بەت بۇرىپ كەتتىم» دەيدى.
اكەم ءتۇرلى قىزمەتتەردى اتقارعان. مادەنيەت كوميتەتىندە جاۋاپتى قىزمەتتە جۇمىس ىستەدى، ءتۇرلى باسپالاردا رەداكتور بولدى. كەيىن ءوزىم دە كينو سالاسىندا جۇمىس ىستەپ جۇرگەن كەزىمدە ونىڭ «قازاق فيلمدە» باس رەداكتور بولىپ قىزمەت ىستەگەنىن ءبىلدىم. ول كىسى تۋرالى كينوستۋديادا قىزمەت اتقارعان ارداگەرلەردەن جىلى ەستەلىكتەر ەستىدىم. ەڭ سوڭعى قىزمەتى كىتاپ پالاتاسىنىڭ ديرەكتورى بولدى. سول جەردەن زەينەتكە شىقتى.
ءقازىر نۇرلان مەن رەزەدا جوق. ەكەۋى دە و دۇنيەلىك بولىپ كەتتى. نۇرلان اعامنان ەكى قىز، ءبىر ۇل بار. رەزەدا اپام ءابىلحان قاستەيەۆتىڭ كەلىنى بولدى. ەكى ۇلى بار. داۋرەن مەن ساۋران - قاستەيەۆتىڭ نەمەرەلەرى، ەكەۋى دە تالانتتى سۋرەتشى. ءاسيانىڭ ەكى ۇلى بار، مەنىڭ ەكى قىزىم بار. قىزىم مەرەي اتاسى سەكىلدى سوزگە شەشەن، ەكى تىلگە دە شەبەر، ءبىلىمدى. تاحاۋي احتانوۆتىڭ شوبەرەلەرىنىڭ ءبارى تالانتتى، ءبارى مىقتى دەپ، ماقتانىشپەن ايتا الامىن. وسى جولى اقتوبەدە اكەمىزدىڭ مەرەيتويى وتكەن كەزدە مەرەي ءسوز سويلەپ، اتاسى تۋرالى ادەمى ەستەلىگىن ايتىپ بەردى.
جاساندىلىقتان ادا جازۋشى
جازۋشى دۋلات يسابەكوۆ قالامگەر حاقىندا: «دۇنيەنىڭ باسىنان تاعى ءبىر دۇربەلەڭ ءوتىپ، قازاق حالقى دا سوعىستان قالجىراپ شىقتى. مىنە، ءدال وسى تۇستا قازاق پروزاسىنىڭ كوگىندە كەنەت ەكى جۇلدىز پايدا بولدى. ولار انە- مىنە دەگەنشە، الپامىستاي تەز ەرجەتىپ، ساۋلەسى تەك قازاق جەرىنە عانا ەمەس، باسقا ەلدەرگە دە انىق كورىنە باستاعان جارىق جۇلدىزدارعا اينالا باستادى. ول ەكى جۇلدىز - ءابدىجامىل نۇرپەيىسوۆ پەن تاحاۋي احتانوۆ ەدى» دەپ جازادى.
ول راسىندا قازاق ادەبيەتىندە وزگەشە ءبىر سوقپاق سالدى. ونىڭ «بورانى» دا، «قاھارلى كۇندەرى»، «ماحاببات مۇڭى» دا وقىرمانىنا وي سالدى. سوندىقتان دا بولار، «تاحاۋي احتانوۆ دەگەن ەسىم بۋىنى قاتايىپ، قابىرعاسى كوتەرىلىپ قالعان قازاق ادەبيەتىنىڭ اۋلاسىنا ەركىن ەنىپ، ەركىن ارالاپ جۇرە بەردى» .
ايتقانداي، تاحاۋي احتانوۆ پەن اقىن قۋاندىق شاڭعىتبايەۆ - ءبىر اۋىلدا تۋىپ، بىرگە وسكەن جاندار. ەكەۋىنىڭ بالالىق شاعى دا، جاستىق كەزەڭى دە بىرگە ءوتتى. وتباسى بولىپ تا بىرگە ارالاستى. قۋاندىق اقىننىڭ قالامگەرگە ارناپ جازعان جىرىندا مىناداي ولەڭ جولدارى كەزدەسەدى:
«ەسىڭدە مە قارابۇتاق، تاحاۋي،
ەڭ شەتتەگى ەسمالايعا تاقاۋ ءۇي،
بولمەسىنە ءسابي ارمان سىيمايتىن
سابان مەنەن لايدان سوققان جاتاق ءۇي».
قارابۇتاقتان شىققان كىشكەنتاي تاحاۋي قازاقستاننىڭ حالىق جازۋشىسىنا اينالدى. سوعىس تاقىرىبىن 1957 -جىلى جارىق كورگەن «قاھارلى كۇندەر» رومانىن وزگەشە ورنەكپەن جازدى. 1960 -جىلى «ماحاببات مۇڭى» اتتى اڭگىمە-پوۆەستەر كىتابى شىقتى. بۇل تۋىندى دا كوپشىلىك ىقىلاسىنا بولەندى.
تاحاۋي اقتانوۆ قازاقتىڭ مەملەكەتتىك كوركەم ادەبيەت باسپاسىندا، «قازاقفيلمدە»، «ادەبيەت جانە يسكۋسستۆو» (قازىرگى «جۇلدىز») جۋرنالىندا، جازۋشىلار وداعىنىڭ قاراعاندى بولىمشەسىندە، قازكسر مينيسترلەر سوۆەتىندە ءتۇرلى قىزمەتتەر اتقارادى. «جۇلدىز» جۋرنالىنىڭ باس رەداكتورى بولدى. رەسپۋبليكالىق كىتاپ پالاتاسىندا ديرەكتور بولىپ ەڭبەك ەتتى. قاي قىزمەتتە بولسا دا تۋراسىن ايتىپ، اقيقات جولىنان تايمادى.
ءسوز سوڭىن ءابدىجامىل نۇرپەيىسوۆتىڭ «كوكتەگى قۇدايعا ەمەس، جەردەگى ادامعا تابىندىرىپ قويعان انەبىر زاماندا دا قايسار، وجەت جازۋشىنىڭ قالامى راقىمسىز زاماننىڭ ىرقىنا كونە قويماي، اعىسقا قارسى جۇزگەن مۇزجارعىش كەمەشە سول كەزدەگى كۇللى سوۆەت قالامگەرلەرى ىشىندە ءبىرىنشى بولىپ قىرداعى قوڭىن كۇن تەسكەن قويشى ءومىرىنىڭ باسىنداعى ادام توزبەستەي اشى شىندىقتى جازدى. بۇل احتانوۆتىڭ قان مايدانداعى جانىن وققا بايلاپ، جاۋعا شاپقان ەرلىگىنەن بىردە كەم تۇسپەيتىن ادەبيەت مايدانىنداعى ازاماتتىق ەرلىگى ەدى. جارتى عاسىرعا جۋىق تۆورچەستۆولىق عۇمىرىندا ازاماتتىق ارى مەن جازۋشىلىق پارىزىن ادال اقتاپ، تىرلىكتە تاكاپپار باسىن تاققا دا، تاقتا وتىرعاندارعا دا يمەستەن، دۇنيەدەن شالقاقتاپ باسىپ ءوتتى»، - دەگەن باتالى پىكىرمەن تۇيىندەگىم كەلەدى.
ءوز تاراپىمنان سۇيىكتى جازۋشىمنىڭ شىعارمالارىن ءبىر تىزبەككە سالسام، بىلايشا قۇرىلعان بولار ەدى:
«بوراندا» اداسقان جوق، «ماحابباتىنا مۇڭ» شاقتى، «قاھارلى كۇندەردەگى» قيىندىعىن وقىرمانمەن بىرگە ءبولىستى. «انتىنا» ادال بولدى. باستىسى، ونىڭ «شىراعى سونگەن» جوق!
گۇلزينا بەكتاس
«ايقىن» اقپارات
